Sức khỏe giấc ngủ

Hypocretin là gì? Có liên quan như thế nào đến giấc ngủ?

CẬP NHẬT 31/01/2024 | BỞI Minh Anh

Ngủ và thức dậy là một phần quan trọng của cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Thế nhưng, có bao giờ bạn tự hỏi rằng làm thế nào não bộ quyết định khi nào chúng ta nên ngủ và khi nào nên thức dậy hay không? Một phần quan trọng của câu trả lời này nằm ở hợp chất hoá học Hypocretin. Vậy Hypocretin là gì, chúng liên quan như thế nào đến giấc ngủ? Hãy cùng Vua Nệm tìm hiểu về chủ đề này ngay trong bài viết dưới đây bạn nhé!

1. Tìm hiểu về Hypocretin

1.1. Khái niệm Hypocretin là gì?

Hypocretin, còn gọi là Orexin, là một loại peptide thần kinh quyết định việc kiểm soát sự tỉnh táo, tình trạng thèm ăn và tiêu hao năng lượng. Trong não chỉ có khoảng 10.000 – 20.000 tế bào thần kinh sản xuất Hypocretin, chủ yếu tọa lạc ở vùng xung quanh não và dưới đồi bên.

Hypocretin hoạt động tương tự như chất dẫn truyền thần kinh kích thích. Nó thúc đẩy việc truyền tải thông tin thần kinh của các hợp chất như serotonin, histamin, acetylcholine, dopamine và cả thông tin qua các tác nhân trung gian như GABA, glutamate.

Trong não chỉ có khoảng 10.000 - 20.000 tế bào thần kinh sản xuất Hypocretin
Trong não chỉ có khoảng 10.000 – 20.000 tế bào thần kinh sản xuất Hypocretin

1.2. Chức năng của hypocretin đối với cơ thể

1.2.1. Giúp cải thiện tâm trạng, trí nhớ

Hypocretin kích thích các tế bào thần kinh quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng. Việc tăng hoặc giảm hoạt động của Hypocretin có thể liên quan đến tình trạng tâm trạng không ổn định, bao gồm trầm cảm và các vấn đề về sức khỏe tâm thần như lo lắng, rối loạn hoảng sợ, nghiện hay rối loạn căng thẳng sau chấn thương.

Peptide thần kinh này cũng gây ảnh hưởng đến tâm trạng bằng cách thúc đẩy sự hình thành tế bào thần kinh mới trong vùng hải mã. Đây là khu vực quan trọng cho học tập, trí nhớ và khả năng tạo hình ảnh không gian. Sự thiếu hụt Hypocretin có thể dẫn đến khó khăn trong việc học tập và trí nhớ.

1.2.2. Kích thích cảm giác thèm ăn

Việc bổ sung Hypocretin giúp đẩy mạnh tình trạng tỉnh táo một cách mạnh mẽ, nâng cao nhiệt độ cơ thể và sự hoạt động vận động. Đồng thời, dẫn đến sự gia tăng đáng kể trong việc tiêu hao năng lượng.

Hypocretin còn có tác động đến cảm giác thèm ăn. Điều này rất quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng trong quá trình trao đổi chất và quản lý giấc ngủ.

Tình trạng mất ngủ kéo dài do tăng cường Hypocretin có thể dẫn đến thiếu năng lượng cho cơ thể. Để đối phó với tình trạng này, nhiều người tăng cường việc tiêu thụ thực phẩm hoặc lựa chọn thực phẩm chứa nhiều carbohydrate và chất béo. Từ đó, dẫn đến tăng cân và tiềm ẩn nhiều vấn đề về sức khỏe khác.

Hypocretin tác động đến cảm giác thèm ăn, dễ dẫn đến tăng cân
Hypocretin tác động đến cảm giác thèm ăn, dễ dẫn đến tăng cân

1.2.3. Duy trì sự tỉnh táo

Hypocretin ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và giấc ngủ, quyết định liệu cơ thể nên ngủ hay thức. Hormone này kích thích các nhóm não liên quan đến việc giữ thức tỉnh như dopamine, norepinephrine, histamin và acetylcholin. Nó cũng có vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định sự tỉnh táo và giấc ngủ.

Sự gia tăng đột biến hoặc suy giảm Hypocretin trong cơ thể có thể dẫn đến chứng ngủ rũ. Chứng này khiến người bị buồn ngủ quá mức vào ban ngày, mất khả năng tỉnh táo và gây ra sự suy yếu cơ bắp khi phải đối mặt với cảm xúc mạnh. Nó cũng thường dẫn đến việc chuyển đổi giữa giấc ngủ và thức xảy ra nhanh chóng.

Sự gia tăng đột biến hoặc suy giảm Hypocretin trong cơ thể có thể dẫn đến chứng ngủ rũ
Sự gia tăng đột biến hoặc suy giảm Hypocretin trong cơ thể có thể dẫn đến chứng ngủ rũ

1.2.4. Hỗ trợ điều trị nghiện

Hiện nay, đã có nhiều nghiên cứu sơ bộ được tiến hành cho thấy tiềm năng của thuốc chứa Hypocretin trong điều trị nghiện ma tuý và rượu. Các nghiên cứu này chỉ ra rằng việc thay đổi hoạt động của Hypocretin có thể ảnh hưởng đến quá trình thèm muốn các chất kích thích.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mặc dù nghiên cứu về mối quan hệ giữa Hypocretin và nghiện đang tiến hành, nhưng chưa có phương pháp điều trị chính thống dựa trên Hypocretin cho các tình trạng nghiện.

1.2.5. Kích thích cơ thể đối phó với căng thẳng

Hypocretin đóng vai trò quan trọng trong việc cơ thể đối phó với căng thẳng. Khi nhận được tín hiệu từ môi trường, những tế bào thần kinh sản xuất Hypocretin sẽ kích thích các tế bào thần kinh khác, gây ra tăng nhịp tim và áp lực máu. Điều này giúp cơ thể chuyển từ trạng thái thư giãn sang sẵn sàng hành động và phản ứng.

1.2.6. Tăng cường hoạt động thể chất

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng Hypocretin đóng vai trò trong việc điều chỉnh hoạt động của mô mỡ nâu thông qua hệ thống thần kinh giao cảm. Điều này giúp tăng cường năng lượng và khả năng hoạt động thể chất.

Hypocretin giúp tăng cường năng lượng và khả năng hoạt động thể chất
Hypocretin giúp tăng cường năng lượng và khả năng hoạt động thể chất

2. Hypocretin có liên quan như thế nào với giấc ngủ?

Hypocretin đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chất lượng giấc ngủ và quản lý sự thèm ăn. Chất này còn giúp cải thiện tình trạng tỉnh táo, kích thích hoạt động của các tế bào thần kinh bằng cách giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh quan trọng như dopamine, serotonin và norepinephrine.

Thiếu hụt Hypocretin có thể gây ra các rối loạn giấc ngủ, trong đó một ví dụ nổi bật là chứng ngủ rũ. Bệnh này thường xuất hiện với triệu chứng như buồn ngủ quá mức vào ban ngày, thậm chí ngủ giữa chừng và thường khởi phát vào độ tuổi vị thành niên. Người mắc ngủ rũ có thể trải qua các giai đoạn ngắn của yếu hoặc tê liệt cơ khi xúc động mạnh như cười, ngạc nhiên, khi ngủ,…

Ngược lại, khi Hypocretin xuất hiện nhiều trong cơ thể, bạn có thể gặp vấn đề về mất ngủ vì chất này thúc đẩy sự tỉnh táo. Vì vậy, ngăn chặn hoạt động quá nhiều của Hypocretin có thể được áp dụng để giải quyết một số trường hợp liên quan đến mất ngủ.

Hypocretin đóng vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh của giấc ngủ của con người
Hypocretin đóng vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh của giấc ngủ của con người

3. Ứng dụng của Hypocretin trong y học

Hiện nay, Hypocretin có nhiều ứng dụng quan trọng trong lĩnh vực y học như:

  • Điều trị rối loạn giấc ngủ: Hypocretin có thể được ứng dụng trong việc điều trị rối loạn giấc ngủ, như chứng ngủ rũ. Một số loại thuốc chứa Hypocretin đã được phát triển để giúp cải thiện giấc ngủ của những người bị ảnh hưởng bởi các rối loạn này.
  • Điều trị rối loạn thức ăn: Hypocretin cũng có tác dụng trong kiểm soát thèm ăn và ứng dụng có thể bao gồm việc điều trị bệnh tiểu đường hoặc béo phì bằng cách ảnh hưởng đến cảm giác no và kiểm soát thói quen ăn uống.
  • Điều trị tình trạng mất ngủ: Hypocretin xuất hiện nhiều trong cơ thể cũng có thể dẫn đến tình trạng mất ngủ. Việc sử dụng thuốc đối kháng thụ thể orexin kép như suvorexant, có thể giúp điều trị một số trường hợp mất ngủ.
  • Nghiên cứu về tình trạng tỉnh táo: Hypocretin đóng vai trò quan trọng trong duy trì tình trạng tỉnh táo. Nghiên cứu về Hypocretin có thể giúp hiểu rõ hơn về cách thức mà não hoạt động trong trạng thái tỉnh táo và ngủ.
Hypocretin có thể được ứng dụng trong việc điều trị rối loạn giấc ngủ
Hypocretin có thể được ứng dụng trong việc điều trị rối loạn giấc ngủ

Tóm lại, Hypocretin có tác động quan trọng đối với sức khỏe của con người và là một lĩnh vực nghiên cứu quan trọng trong việc hiểu về giấc ngủ, tình trạng tỉnh táo cùng các rối loạn liên quan. Cám ơn bạn đã theo dõi bài viết của Vua Nệm về Hypocretin là gì, chúng liên quan như thế nào đến giấc ngủ!

 

Bài viết liên quan:

Avatar
Minh Anh