Nỗi khổ không của riêng ai: Tại sao nằm mãi không ngủ được?

Bạn đã bao giờ trằn trọc cả đêm, dù rất muốn ngủ nhưng mắt vẫn thao láo? Bạn băn khoăn tại sao nằm mãi không ngủ được? Có thể do căng thẳng, thói quen sinh hoạt hoặc môi trường ngủ chưa phù hợp. Trong bài viết này, Vua Nệm sẽ giúp bạn tìm ra nguyên nhân và gợi ý cách cải thiện giấc ngủ để không còn phải vật vã mỗi đêm.

1. Tại sao nằm mãi không ngủ được – 8 lý do khiến bạn trằn trọc khó ngủ

Ai cũng từng có những đêm nằm trằn trọc, mắt mở thao láo mà mãi không ngủ được. Nếu tình trạng này kéo dài, chắc hẳn bạn sẽ tự hỏi: Tại sao nằm mãi không ngủ được? Có rất nhiều nguyên nhân khiến bạn rơi vào trạng thái mất ngủ, từ rối loạn nhịp sinh học, căng thẳng cho đến thói quen sinh hoạt chưa hợp lý. Hãy cùng Vua Nệm tìm hiểu chi tiết về 8 lý do phổ biến gây ra tình trạng khó ngủ và cách khắc phục.

1.1. Rối loạn nhịp sinh học (đồng hồ sinh học cơ thể)

Sở dĩ cơ thể ta có thể nhận biết cảm giác tỉnh táo và buồn ngủ theo quy luật ngày sang – đêm xuống là nhờ đồng hồ sinh học trong cơ thể. Cụ thể, ánh sáng sẽ được các tế bào thụ cảm nằm trên đôi mắt hấp thụ.

Dựa trên lượng ánh sáng mà nó tiếp thụ, đôi mắt sẽ truyền tín hiệu tới phần nhân vùng dưới đồi (suprachiasmatic nucleus), khu vực nằm ngay trên dây thần kinh đáy mắt. Tại đây, bộ não sẽ xử lý thông tin và nhận diện sáng -tối. 

Khi não biết đã tối, phần nhân vùng dưới đồi sẽ ra tín hiệu để tuyến tùng tăng sinh melatonin, khiến cơ thể cảm thấy buồn ngủ. Đồng thời khi này, phần nhiệt độ lõi cơ thể cũng sẽ giảm xuống. 

Trong xã hội hiện đại, ánh sáng ban đêm như đèn điện, màn hình điện thoại,… có thể khiến cho các thụ thể mắt dễ dàng nhận tín hiệu sai và gây xáo trộn các hoạt động của đồng hồ sinh học cơ thể. Thay vì giải phóng melatonin theo thời gian dự kiến, cơ thể lại được tăng năng lượng và sự tỉnh táo. Như vậy, ánh sáng nhân tạo có thể khiến cho “đồng hồ” của bạn ra tín hiệu đi ngủ trễ hơn hoặc sớm hơn so với thời điểm cần đi ngủ. 

Bên cạnh ánh sáng nhân tạo, có một lý do nữa khiến một người khó ngủ, không ngủ được dù đã đến giờ đi ngủ là yếu tố di truyền. Họ sở 1 loại gen đột biến gây ảnh hưởng đến protein tác động lên nhịp sinh học của người mang tên cryptochrome. Gen này còn tăng nguy cơ mắc rối loạn giấc ngủ. 

Một yếu tố phổ biến khác gây rối loạn nhịp học là thói quen thức khuya. Nó có thể gây hiện tượng tâm lý được gọi là trì hoãn giờ ngủ (revenge bedtime procrastination). Đó là khi ta liên tục cưỡng lại giấc ngủ để dành thời gian cho các hoạt động khác. Điều này sẽ góp phần khiến não bạn tỉnh táo hơn và quên luôn chuyện đi ngủ. Đây là một trong những lý do càng muốn ngủ lại càng khó ngủ.

1.2. Bộ não đánh mất khái niệm “nghỉ ngơi”

Nhịp sống bận rộn khiến chúng ta luôn ở trong trạng thái suy nghĩ liên tục. Với thói quen như vậy, ngay cả khi rảnh tay không làm gì cả thì ta cũng có xu hướng cảm thấy bồn chồn. Để loại bỏ cảm giác này, nhiều tìm đến các hoạt động như lướt mạng, nhắn tin, xem youtube,…. Điều này đi ngược lại cách não bộ hoạt động. 

Khi não phải liên tục hoạt động, bộ não ta sẽ dần đánh mất khái niệm nghỉ ngơi. Điều này đồng với việc nhịp sinh học cơ thể bị rối loạn. Ngay cả khi cơ thể cần thả lỏng, thư giãn thì não bạn vẫn luôn trong trạng thái hoạt động tích cực, khiến ta càng khó ngủ dù đã rất muốn ngủ. 

1.3. Lo lắng

Tại sao nằm mãi không ngủ được? Các nghiên cứu đều cho thấy mối liên hệ mật thiết giữa sức khỏe tinh thần và giấc ngủ. Cụ thể, khi lo lắng hoặc stress, bộ não sẽ càng tỉnh táo và hưng phấn, khiến giấc ngủ bị trì hoãn. Đó là lí do vì sao thèm ngủ nhưng đặt lưng xuống giường lại không thể ngủ được. Ước tính, có đến 24% – 26% người gặp tình trạng mất ngủ khi họ đang bị stress. 

Để có 1 giấc ngủ ngon, tâm trí chúng ta cần được thả lỏng nhất có thể khi đến giờ đi ngủ. Nhưng nghịch lý thay, đây thường không phải là thời điểm bộ não khơi gợi các ký ức tốt đẹp, thay vào đó, những trăn trở về tương lai, những sự kiện đã diễn ra theo hướng tiêu cực sẽ được tâm trí “ưu tiên” khơi gợi lại. Điều này đặc biệt phổ biến ở những người thường xuyên trằn trọc, khó ngủ. 

Những ký ức tiêu cực gây ra sự lo lắng, khiến bộ não phát tín hiệu nguy hiểm, kích hoạt cơ thế sinh tồn của cơ thể. Khi này các hormone như hormone cortisol, adrenaline, noradrenaline được tăng sinh, khiến cho bạn cảm thấy tỉnh táo, càng muốn ngủ lại càng khó ngủ.

Mất ngủ lâu dài càng làm trầm trọng thêm cơn stress của chúng ta, có thể dẫn đến chứng lo lắng khi ngủ (sleep anxiety), càng khiến cho việc đi vào giấc ngủ trở nên khó khăn hơn. 

1.4. Ngủ trưa quá nhiều

Tại sao nằm mãi không ngủ được còn đến từ việc ngủ trưa quá nhiều. Mặc dù lợi ích của việc ngủ trưa là tăng cường sự tinh táo, tập trung và cân bằng cho não bộ sau những giờ làm việc buổi sáng nhưng ngủ trưa quá nhiều có thể khiến bạn khó ngủ vào ban đêm dù đã rất muốn đi ngủ.

Nhìn chung, giấc ngủ trưa chỉ nên kéo dài khoảng 20-30 phút là vừa đủ để phục hồi cơ thể tốt nhất. Ngủ nhiều hơn không chỉ khiến bạn mất vào ban đêm mà còn có thể gây ra tình trạng chóng mặt, buồn nôn sau khi ngủ dậy hay còn gọi là hiện tượng “quán tính giấc ngủ”.

1.5. Tiêu thụ quá nhiều caffeine

Chất caffeine có chứa trong cà phê, nước trà, nước tăng lực,… có tác dụng kích thích não bộ tỉnh táo hơn. Chính vì thế, việc tiêu thụ quá nhiều caffeine, đặc biệt là sau giờ chiều có thể ảnh hưởng tới giấc ngủ vào ban đêm. Nghiên cứu cho thấy nếu tiêu thụ hơn 400 miligam cafein trong khoảng 6 tiếng trước giờ đi ngủ sẽ khiến chúng ta ngủ không sâu và trằn trọc hơn. 

1.6. Các rối loạn giấc ngủ

Nếu bạn mắc các rối loạn giấc ngủ như chứng ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên thì đây rất có thể là nguyên nhân vì sao càng muốn ngủ lại càng thấy khó ngủ. Chẳng hạn ở người mắc chứng ngưng thở khi ngủ, nhịp thở của họ sẽ liên tục ngừng lại hoặc rất nông, khiến cho cơ thể không có được những giờ nghỉ ngơi trọn vẹn. Chính vì thế, việc điều trị rối loạn giấc ngủ cũng đồng thời giúp bạn cải thiện chất lượng giấc ngủ hơn.  

1.7. Trầm cảm

Ước tính, có tới 90% người mắc bệnh trầm cảm gặp các vấn đề liên quan tới giấc ngủ. Đây là 1 cái vòng luẩn quẩn vì chứng trầm cảm khiến bạn khó ngủ, mất ngủ. Ngược lại, khi bạn càng khó ngủ, mất ngủ thì tình trạng bệnh càng nghiêm trọng hơn. Nếu bạn bị mất ngủ trong thời gian dài, thì không nên chủ quan mà tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ sớm nhất có thể nhé!

XEM THÊM: Trầm cảm và mất ngủ có mối quan hệ như thế nào?

1.8. Do bộ não nghĩ giường không phải nơi để ngủ

Tại sao nằm mãi không ngủ được? Thông thường tâm lý dễ nảy sinh cảm giác nóng giận và lo lắng khi nằm mãi trên giường mà chưa ngủ được. Nếu việc này diễn ra liên tục ngày qua ngày thì tâm trí bạn vô tình kết nối chiếc giường với những cảm giác tiêu cực. Chính vì thế, khi nằm trên giường chuẩn bị ngủ, bạn sẽ càng trở nên khó chịu, bứt rứt. 

Hiện tượng này gọi là mất ngủ tâm sinh lý, một trong những vấn đề giấc ngủ phổ biến nhất. Tình trạng này diễn ra khi bộ não nghĩ giường không phải nơi để ngủ. Bên cạnh việc tránh để tâm trạng khi đi ngủ, bạn cũng không nên làm việc hoặc xem tivi trên giường. Bởi vì như vậy, não bộ sẽ nghĩ giường là nơi bạn làm việc, giải trí, chứ không phải đi ngủ. Đó là lý do giải thích vì sao dù càng muốn ngủ lại càng khó ngủ. 

2. Nằm mãi không ngủ được có ảnh hưởng gì tới cơ thể không?

Nhiều người thường nghĩ rằng khó ngủ chỉ gây mệt mỏi tạm thời, nhưng thực tế, nếu tình trạng này kéo dài, sức khỏe thể chất và tinh thần sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tại sao nằm mãi không ngủ được không chỉ là một nỗi khổ về tinh thần mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với cơ thể.

Một trong những tác động dễ nhận thấy nhất là giảm khả năng tập trung và tăng nguy cơ sai sót. Khi thiếu ngủ, não bộ hoạt động kém hiệu quả, khiến bạn khó ghi nhớ, xử lý thông tin chậm hơn và dễ mắc sai lầm trong công việc, học tập cũng như các hoạt động thường ngày. Đặc biệt, đối với những công việc đòi hỏi sự tỉnh táo cao như lái xe, thiếu ngủ còn làm tăng nguy cơ tai nạn đáng kể.

Bên cạnh đó, thiếu ngủ thường xuyên có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị bệnh hơn. Nếu bạn thường xuyên thắc mắc tại sao nằm mãi không ngủ được, hãy cẩn thận vì tình trạng này có thể khiến sức đề kháng yếu đi, làm bạn dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, cảm cúm hơn người có giấc ngủ đầy đủ.

Không chỉ dừng lại ở những ảnh hưởng ngắn hạn, mất ngủ kéo dài còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm như tim mạch, tiểu đường và đột quỵ. Việc ngủ không đủ giấc có thể khiến huyết áp tăng cao, rối loạn lượng đường trong máu, từ đó dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Ngoài ra, giấc ngủ còn liên quan trực tiếp đến sức khỏe tinh thần. Nếu thường xuyên bị mất ngủ hoặc khó ngủ, bạn sẽ dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu, thậm chí có nguy cơ bị trầm cảm. Việc thiếu ngủ cũng ảnh hưởng đến hormone trong cơ thể, làm suy giảm ham muốn và hiệu suất tình dục, gây ảnh hưởng đến đời sống cá nhân và tình cảm.

Có thể thấy, khó ngủ kéo dài không chỉ đơn thuần là một vấn đề về thói quen sinh hoạt mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả thể chất lẫn tinh thần. Nếu bạn đang gặp tình trạng này, hãy tìm cách cải thiện sớm để bảo vệ sức khỏe và chất lượng cuộc sống của mình.

3. 3 cách khắc phục tình trạng tại sao nằm mãi không ngủ được

Nếu bạn thường xuyên trằn trọc mà không thể chợp mắt, có thể vấn đề nằm ở tư thế ngủ, tâm lý căng thẳng hoặc thói quen sinh hoạt chưa hợp lý. Điều chỉnh một số yếu tố này có thể giúp bạn dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.

3.1. Điều chỉnh tư thế ngủ

Một tư thế phù hợp không chỉ giúp bạn dễ ngủ mà còn giảm nguy cơ đau lưng, nhức mỏi sau khi thức dậy. Nếu bạn thắc mắc tại sao nằm mãi không ngủ được, hãy thử điều chỉnh tư thế nằm của mình.

• Nằm ngửa: Đây là tư thế được các bác sĩ khuyến nghị vì giúp cột sống, cổ và đầu được đặt ở vị trí trung lập, giảm áp lực lên cơ thể. Khi nằm ngửa, bạn cũng ít bị chèn ép cơ quan nội tạng, từ đó dễ ngủ hơn.
• Nằm nghiêng: Tư thế này phổ biến, nhưng không phải lúc nào cũng tốt. Nó có thể giúp phụ nữ mang thai lưu thông máu tốt hơn nhưng lại dễ gây đau lưng, cản trở hô hấp với người bình thường.
• Nằm sấp: Đây là tư thế kém lý tưởng nhất vì gây áp lực lớn lên cột sống, cổ và cơ bắp, khiến bạn dễ mệt mỏi sau khi thức dậy.

Nếu bạn thường xuyên khó ngủ, hãy thử tập thói quen nằm ngửa để giúp cơ thể thư giãn hơn và dễ đi vào giấc ngủ một cách tự nhiên.

3.2. Hạn chế lo lắng căng thẳng

Căng thẳng và lo lắng là những nguyên nhân hàng đầu khiến bạn khó ngủ. Khi tâm trí bị quá tải với suy nghĩ, não bộ sẽ khó thư giãn, làm giấc ngủ bị gián đoạn hoặc khó bắt đầu. Vì vậy, nếu bạn đang tự hỏi tại sao nằm mãi không ngủ được, hãy thử giải tỏa căng thẳng trước khi lên giường.

Một trong những phương pháp hiệu quả nhất là thiền chánh niệm. Việc hít thở sâu, tập trung vào hiện tại có thể giúp não bộ được “thư giãn”, từ đó cải thiện giấc ngủ đáng kể. Ngoài ra, bạn có thể thử một số cách khác như viết nhật ký để giải tỏa suy nghĩ, nghe nhạc nhẹ, đốt nến thơm hoặc tập yoga nhẹ nhàng.

Bên cạnh đó, liệu pháp âm thanh cũng là một lựa chọn đáng thử. Các âm thanh thiên nhiên như tiếng nước chảy, tiếng mưa rơi hoặc tiếng ồn trắng có thể giúp tâm trí dịu lại, tạo điều kiện cho giấc ngủ đến nhanh hơn.

3.3. Thay đổi thói quen ngủ

Nhiều người gặp tình trạng buồn ngủ nhưng không ngủ được là do thói quen sinh hoạt chưa hợp lý. Một số hành động tưởng chừng vô hại nhưng lại có thể ảnh hưởng trực tiếp đến giấc ngủ, khiến bạn càng trằn trọc.

• Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ: Ánh sáng xanh có thể ức chế sản xuất melatonin – hormone điều hòa giấc ngủ, làm bạn tỉnh táo hơn dù cơ thể đã mệt mỏi. Hãy cố gắng tránh xa các thiết bị này ít nhất 30 phút trước khi ngủ.
• Duy trì giờ ngủ cố định: Đồng hồ sinh học của cơ thể hoạt động tốt nhất khi bạn ngủ và thức dậy vào một khung giờ nhất định, ngay cả vào cuối tuần. Việc duy trì thói quen ngủ đúng giờ giúp cơ thể dễ dàng thích nghi và ngủ sâu hơn.
• Tạo không gian ngủ lý tưởng: Một căn phòng thoáng đãng, yên tĩnh với nệm và gối phù hợp sẽ giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ hơn. Nếu môi trường ngủ không thoải mái, giấc ngủ của bạn cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Thay đổi một vài thói quen nhỏ nhưng đúng cách sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng khó ngủ và có những giấc ngủ chất lượng hơn mỗi đêm.

4. Ngủ ngon hơn với chăn ga gối nệm từ Vua Nệm

Bạn có biết, một trong những lý do tại sao nằm mãi không ngủ được có thể đến từ chiếc nệm hoặc bộ chăn ga gối bạn đang sử dụng? Một tấm nệm quá cứng, quá mềm hoặc không phù hợp với cơ thể có thể khiến giấc ngủ của bạn chập chờn, khó đi vào giấc. Để cải thiện tình trạng này, việc đầu tư vào một bộ chăn ga gối nệm chất lượng là điều cần thiết.

Tại Vua Nệm, bạn có thể dễ dàng tìm thấy hàng loạt sản phẩm đến từ các thương hiệu nổi tiếng như Serta, Tempur, Liên Á, Amando… Từ nệm cao su thiên nhiên, nệm foam, đến chăn ga gối cao cấp, mọi nhu cầu và sở thích đều có lựa chọn phù hợp. Đặc biệt, với hệ thống cửa hàng trên toàn quốc, bạn có thể đến trực tiếp để trải nghiệm sản phẩm một cách dễ dàng.

Nếu vẫn băn khoăn không biết chọn nệm nào, chính sách “120 đêm nằm thử miễn phí” của Vua Nệm sẽ giúp bạn yên tâm tuyệt đối. Bạn có thể mang nệm về dùng thử, nếu chưa hài lòng có thể đổi trả linh hoạt. Đây là điểm khác biệt lớn giúp Vua Nệm được khách hàng tin tưởng.

Ngoài ra, khi mua sắm tại Vua Nệm, bạn còn được hưởng nhiều chương trình ưu đãi hấp dẫn và dịch vụ chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp. Tất cả sản phẩm đều cam kết chính hãng, đảm bảo chất lượng, giúp bạn có giấc ngủ trọn vẹn hơn mỗi đêm!

Nếu bạn vẫn băn khoăn tại sao nằm mãi không ngủ được, đừng quên kiểm tra lại thói quen sinh hoạt và tối ưu không gian ngủ. Vua Nệm luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình tìm lại giấc ngủ chất lượng!