Tóm tắt các giai đoạn hình thành tính cách trẻ con dễ hiểu nhất

Hình thành tính cách là giai đoạn tất cả những đứa trẻ đều trải qua. Trong giai đoạn này, con trải qua nhiều sự biến đổi về hành vi, suy nghĩ, cảm xúc và sinh lý khác nhau. Bằng việc thấu hiểu tâm lý của con, ba mẹ sẽ có thể giáo dục và định hướng phát triển cho trẻ. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu chi tiết các giai đoạn hình thành tính cách trẻ từ 0 – 15 tuổi nhé!

1. Yếu tố nào ảnh hưởng đến tích cách trẻ?

Tính cách của trẻ em được chia thành nhiều nhóm khác nhau. Mỗi nhóm sẽ bao gồm những đặc trưng riêng. Cụ thể, có 9 nhân tố ảnh hưởng đến tính cách của trẻ con: 

• Mức độ hoạt động: Tiêu chí này thể hiện mức độ năng động của trẻ
• Khả năng thích ứng: Thể hiện mức độ dễ dàng của trẻ khi chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác, môi trường này sang môi trường khác, tình huống này sang tình huống khác
• Nhịp độ sinh học: Thói quen ăn, ngủ và vệ sinh của trẻ. 
• Sự phân tâm: Mức độ phân tâm của trẻ khỏi một hoạt động hay nhiệm vụ.
• Sự nhạy cảm: Thể hiện mức độ nhạy cảm của bé đối với các tác động ngoại cảnh (tiếng ồn, ánh sáng, thức ăn,…).
• Mức độ kiên trì: Cách trẻ phản ứng khi đối mặt với những khó khăn, thử thách,..
• Mức độ phản ứng: Cách trẻ thể hiện cảm xúc đối với các tình huống. 
• Đặc điểm tâm trạng: Thể hiện mức độ lạc quan, bi quan của trẻ. 

2. Nhóm tính cách cơ bản của trẻ em

Ông bà ta có câu “Cha mẹ sinh con, trời sinh tính”, cho thấy cha mẹ không thể quyết định được tính cách của con. Nhưng thực tế, ba mẹ hoàn toàn có thể định hình tính cách của bé.

Các nghiên cứu cho thấy, thiên hướng tính cách bẩm sinh chỉ là 1 phần cá tính của bé sau này. Phần quan trọng ảnh hưởng đến các giai đoạn hình thành tính cách trẻ chính là việc phản ứng và xử sự của ba mẹ cũng như những người mà con tiếp xúc. 

Tính cách của bé yêu bắt đầu hình thành từ rất sớm, có 1 vài đặc điểm tính cách đã xuất hiện ngay khi bé vừa ra đời. Trong khi, một vài đặc điểm khác xuất hiện khi con được khoảng 3-4 tháng tuổi. Ba mẹ cần để ý kỹ để phát hiện những thay đổi này. Sau đây là 3 nhóm tính cách cơ bản của trẻ em ba mẹ cần nắm rõ:

2.1 Nhóm 1: Dễ tính hoặc hoạt bát (Chiếm 40% trẻ em)

Nếu bé thuộc nhóm tính cách này, bé sẽ dễ tính hoặc hoạt bát cùng các đặc điểm sau: 

• Thói quen ăn, ngủ, vệ sinh bài tiết tuân theo 1 quy luật ổn định.
• Con dễ dàng thích nghi với các tình huống mới, con người mới, môi trường mới
• Con có tính cách vui vẻ, tích cực.
• Con thể hiện tâm tư cảm xúc 1 cách nhẹ nhàng, ôn hòa.

Với những bé như vậy, các ba mẹ thường sẽ cảm thấy dễ dàng hơn trong hành trình chăm con. 

2.2 Nhóm 2: Khó tính, dễ bị kích thích (Khoảng 10% trẻ em)

Nếu bé thuộc nhóm này, con sẽ khá khó tính và dễ bị kích thích. Cụ thể:

• Việc ăn, ngủ, vệ sinh bài tiết không tuân theo 1 quy luật nhất định.
• Con thích ứng chậm với những sự thay đổi, con người mới, môi trường mới. 
• Con hay thể hiện tâm trạng tiêu cực.
• Con thể hiện tâm tư cảm xúc 1 cách mạnh mẽ.

Với những đứa trẻ có tính cách như trên, hành trình chăm con có vẻ khá khó khăn nên nhiều ba mẹ có thể rơi vào tình trạng áp lực .

2.3 Nhóm 3:  Khó gần hoặc thận trọng (Khoảng 15% trẻ em)

Ở nhóm tính cách này, trẻ khó gần với những đặc điểm như: 

• Chậm thích nghi với các tình huống, con người và môi trường mới. Con trở nên thận trọng, cảnh giác.
• Con sẽ cảm thấy thoải mới hơn sau một thời gian. Khi này, bé lại trở nên hoạt bát.
• Con giữ tâm trạng nghiêm túc, thể hiện tâm tư cảm xúc một cách nhẹ nhàng. 

Nhìn chung, đặc trưng tính cách của bé là nhút nhát, sợ hãi và nhạy cảm khiến bậc cha mẹ băn khoăn không biết có thể làm gì để gần gũi bé hơn. 

4. Các giai đoạn hình thành tính cách trẻ

Các giai đoạn hình thành tính cách trẻ bao gồm: 

4.1 Giai đoạn hình thành tính cách trẻ từ 0 đến 1 tuổi

Ở giai đoạn này, cách biểu hiện cảm xúc của trẻ được truyền đạt qua việc khóc. Chính vì vậy, mẹ cần học cách cảm nhận sự khác biệt tiếng khóc giữa khi bé đói, bé mệt, bé khó chịu. Đây là giai đoạn mối quan hệ mẹ con là 1 sợi dây kết nối đặc biệt tác động đến sự phát triển của trẻ. Mẹ nên dùng tông giọng nhẹ nhàng, yêu thương để con cảm thấy an toàn. 

4.2 Giai đoạn hình thành tính cách trẻ từ 1 đến 3 tuổi

Trẻ bắt đầu có những tương tác xã hội và trải nghiệm bên ngoài. Tuy vậy ở độ tuổi này, con chưa hiểu được khái niệm chia sẻ và lắng nghe nên khi con phạm lỗi, mẹ không nên kỷ luật bé bằng la mắng hay đánh bé.

Thay vào đó, nên kiên nhẫn, nhẹ nhàng, trẻ có thể cảm nhận được tình yêu của bạn thông qua nét mặt, thái độ, cử chỉ. Trong giai đoạn hình thành tính cách này, ngôn ngữ của bé chỉ ở mức sử dụng được từ đơn và các cụm từ đơn giản. 

4.3 Giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 3 đến 6 tuổi

Trong giai đoạn này, bé trở nên tò mò hơn với cách hiện tượng xảy ra xung quanh cuộc sống. Hoạt động tương tác, tiếp xúc với đồ vật ngày càng nhiều như đồ chơi ô tô, búp bê.

Đặc biệt, đây là thời điểm vốn từ vựng của trẻ tăng 1 cách nhanh chóng, con biết nói thành câu, biết kể chuyện. Một số đặc điểm khác trong giai đoạn hình thành cách của trẻ 3-6 tuổi là: thích giao tiếp, đặt câu hỏi tại sao và bắt đầu đưa ra ý kiến cá nhân. 

4.4. Giai đoạn hình thành tính cách trẻ từ 6 đến 10 tuổi

Một tính từ đại diện cho giai đoạn hình thành tính cách trẻ này có thể là ghen tỵ với người khác. Đây là giai đoạn quan trọng của bé nên ba mẹ nên dành nhiều thời gian cho con và lắng nghe những tâm sự của thiên thần nhỏ. 

Ở độ tuổi 6-10, tích cách của bé đã tương đối thể hiện rõ, với những nếp sống, thói quen, cách ứng xử. Con đã có những hành vi có ý thức, tự khép mình vào quy tắc xã hội. 

4.5 Giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 10 đến 15 tuổi

Ở giai đoạn này, tính cách của trẻ con có sự thay đổi lớn. Song song với đó, những thay đổi trong hoạt động của nội tiết khi đến độ tuổi dậy thì cũng ảnh hưởng tới quá trình hình thành tính cách của trẻ. Con suy nghĩ độc lập hơn và bắt đầu có những rung động tình cảm đầu đời.

4.6 Giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 15 đến 18 tuổi

Trong giai đoạn 15-18 tuổi, đặc trưng trong sự hình thành tính cách trẻ là nhu cầu khẳng định bản thân và ý thức về bản thân cao hơn. 

Con nhận thức, tự đánh giá được bản thân, đồng thời cũng dễ nhạy cảm với các đánh giá, lời nói từ mọi người xung quanh. Cha mẹ nên chú ý những thay đổi này của các bạn trẻ và có cách hành xử phù hợp để giúp con phát triển theo hướng tốt nhất.

Chẳng hạn đôi khi những lời khen dành cho những thành tích nhỏ mà con đạt được trong học tập cũng hỗ trợ giúp con cảm thấy tự tin hơn. Nhưng quá nhiều lời khen cũng có thể gây phản tác dụng, khiến con trở nên tự cao, tự đại. 

5. Các phương thức chính giúp bé phát triển tính cách

5.1 Thấu hiểu tính khí của con

Việc thấu hiểu tính cách của bé yêu sẽ giúp mẹ có thể điều chỉnh cách mẹ tương tác với bé. Mẹ nên đặt những câu hỏi dưới đây để xác định được cách bé tiếp cận, như:

• Bé phản ứng thế nào với những môi trường có kích thích cao như khu vui chơi đông đúc? 
• Bé có bình tĩnh khi cảm thấy buồn bã, tức giận hoặc hưng phấn?
• Bé có bị khó ngủ không? 
• Việc học tập từ các tình huống ngẫu nhiên có gây khó khăn cho bé?

5.2 Chấp nhận tính cách của con

Mỗi đứa trẻ có tính cách nha, có những từ lúc sinh ra đã dễ tính giúp ba mẹ cảm thấy dễ dàng hơn trong quá trình nuôi dưỡng, cũng có đứa trẻ khó chịu khiến nhiều phụ huynh cảm thấy căng thẳng. Dù có ra sao, điều quan trọng là bạn cần phải chấp tính cách của bé. Bởi vì việc cố gắng thay đổi khi con chưa ý thức được có khả năng sẽ phản tác dụng và làm tổn thương bé. 

5.3 Tạo cho con một tấm gương học tập về tính cách

Trong giai đoạn đầu đời, ba mẹ là người ảnh hưởng nhiều nhất tới tính cách của trẻ. Chính vì vậy, việc tạo cho con 1 tấm gương học tập về tính cách chính là bí quyết để rèn nắn trẻ từ bé. Đây là phương pháp nuôi dạy con khoa học cũng vô cùng quan trọng, mẹ nên lưu tâm mẹ nhé!

XEM THÊM:

• Thời gian ngủ của trẻ theo độ tuổi như thế nào là đủ?
• Tiết lộ 8 cách giáo dục giới tính cho trẻ đầy tinh tế, hiệu quả
• Top truyện cổ tích công chúa hoàng tử hay dành cho bé yêu

Như vậy, chúng ta đã cùng tìm hiểu qua các giai đoạn hình thành tính cách trẻ từ 0 đến 18 tuổi. Có thể thấy ba mẹ đóng 1 vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình này, vì vậy, hãy luôn đối xử với con bằng tình yêu thương và kiên nhẫn hơn trong quá trình nuôi dưỡng, dạy dỗ trẻ nhé!