Sức khỏe giấc ngủ

Cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em – Nguyên nhân, biểu hiện và cách chữa trị 

CẬP NHẬT 28/09/2022 | BỞI Hương Lăng

Để bé yêu có thể phát triển toàn diện, giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng, nhất là khi trẻ từ 0 đến 3 tuổi, đây là giai đoạn vàng trong quá trình phát triển của trẻ. Tuy nhiên không ít trẻ nhỏ lại gặp phải vấn đề cơn miên hành trong giấc ngủ. Vậy cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em là gì và diễn ra như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu ở ngay dưới đây!

1. Cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em là gì?

Cơn miên hành là một trong các rối loạn giấc ngủ thường hay gặp ở trẻ em. Theo đó, cơn miên hành là những hành động trẻ em thực hiện dường như có mục đích khi trẻ đột ngột choàng dậy trong giấc ngủ sâu. 

Tìm hiểu khái niệm cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em là gì 
Tìm hiểu khái niệm cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em là gì

2. Biểu hiện cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em

Bố mẹ có thể nhận biết những cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em qua các dấu hiệu như: 

Khi đang ngủ, trẻ có thể làm các động tác đơn giản như ngồi dậy tại giường, một số trẻ em khác lại có những động tác tự động phức tạp như đi lại, mặc quần áo, ăn uống… 

Cơn miên hành thường khi ngủ ở trẻ em có thể xảy ra vào thời điểm 1, 2 giờ sau khi ngủ (vào giai đoạn 3 và 4 của giấc ngủ châm), trong cơn miên hành, trẻ mở mắt nhưng nếu nói với trẻ thì hầu như trẻ sẽ không hiểu gì. 

Cơn miên hành sẽ kéo dài khoảng dưới 30 phút, sau cơn trẻ sẽ ngủ tiếp và sáng hôm sau hỏi trẻ sẽ không nhớ gì đã xảy ra trong đêm hôm qua. 

Bên cạnh cơn miên hành, trẻ cũng có thể gặp những cơn hoảng sợ ban đêm:

Cơn hoảng sợ ban đêm thường xảy ra ở trẻ nhỏ từ 1 đến 8 tuổi và kèm theo những cơn miên hành. Tương tự, cơn hoảng sợ cũng diễn ra vào giai đoạn 3 và giai đoạn 4 của giấc ngủ chậm. 

Triệu chứng của cơn hoảng sợ ban đêm là đột nhiên trẻ ngồi dậy, vùng vẫy, la hét khóc lóc sau khi đã ngủ được vài giờ. Trẻ có biểu lộ của sự sợ hãi, căng thẳng, bồn chồn và mắt mở to nhưng dường như vẫn đang thiếp ngủ. Mẹ không thể dỗ dành cho trẻ yên hoặc không thể đánh thức cho trẻ tỉnh hẳn được. Theo đó, cơn xảy ra từ 10 đến 15 phút rồi trẻ sẽ ngủ thiếp đi. 

Khởi phát cơn miên hành thường bắt đầu khi trẻ từ 4 đến 8 tuổi và đạt cực điểm lúc trẻ 12 tuổi. Nhiều trẻ có thể tự khỏi khi đã lớn lên do quá trình phát triển và ổn định của hệ thần kinh trung ương. Một số người trưởng thành vẫn có thể bị chứng này khi có sang chấn tâm lý, một số ít có thể là do bị động kinh. Cơn hoảng sợ ban đêm có thể tự khỏi khi loại trừ các sang chấn tâm lý và trẻ được điều chỉnh chế độ sinh hoạt học tập vui chơi hợp lý.

Biểu hiện cơn miên hành khi ngủ ở trẻ 
Biểu hiện cơn miên hành khi ngủ ở trẻ

3. Chẩn đoán cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em theo hiệp hội tâm thần học Hoa Kỳ DSM – IV

Hiệp hội tâm thần học Hoa Kỳ DSM – IV  sẽ chẩn đoán diễn tiến cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em như sau: 

  1. Trẻ em lặp đi lặp lại các giai đoạn ngồi dậy từ giường, trong khi ngủ, đi ra ngoài và thường xảy ra trong ⅓ đầu của đêm ngủ.
  2. Trong khi đi miên hành, đầu óc trẻ có sự trống rỗng, nét mặt đơn điệu, không đáp ứng với lời nói của người khác, trẻ có thể tỉnh sau một kích thích mạnh của người khác. 
  3. Trong lúc thức giấc, bệnh nhân quên trong cơn.
  4. Trong vòng vài phút sau khi thức dậy từ cơn miên hành, không có rối loạn tâm thần vận động hoặc hành vi (mặc dù có rối loạn ý thức và có rối loạn định hướng ngắn).
  5. Miên hành là nguyên nhân làm khó chịu, hoặc rối loạn chức năng hoạt động xã hội, nghề nghiệp và chức năng khác. 
  6. Rối loạn không phải là hậu quả của một chất hoặc một bệnh thực tổn. 

Bên cạnh đó, trẻ sẽ được hỏi về tiền sử và khám sức khỏe cho trẻ toàn diện, đặc biệt lưu ý đến tình trạng béo phì, amygdale quá phát, vấn đề tai giữa, co giật, dị ứng, hen và việc sử dụng thuốc. Trẻ cũng được đánh giá đường thở bao gồm kích thước amygdale, luồng khí thở qua mũi. 

Đồng thời, khi tìm hiểu về bệnh sử của rối loạn giấc ngủ sẽ cần chú ý tới môi trường khi ngủ của trẻ, ngậm tay về đêm, ăn thêm về ban đêm, kêu thét hoặc lú lẫn, đái dầm, nghiến răng, cơn hoảng loạn, máy giật chân tay… 

4. Nguyên nhân gây và cơ chế bệnh sinh  ra cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em 

Một số thể rối loạn giấc ngủ ở trẻ em thường xảy ra khi trẻ lo âu và mang tính chất gia đình. Ngoài ra, một số yếu tố thuận lợi giúp hình thành cơn miên hành ở trẻ em là cơ thể mệt mỏi, trẻ gặp sang chấn tâm lý gây căng thẳng về tinh thần… 

Theo đó, cấu trúc của giấc ngủ gồm những chu kỳ, mỗi chu kỳ lại có giấc ngủ chậm, còn gọi là ngủ không động mắt (trong đó có 4 giai đoạn là: giai đoạn 1 – buồn ngủ sang ngủ, giai đoạn 2 – ngủ nông, giai đoạn 3, 4 – ngủ sâu) chiếm 75 đến 80% thời gian ngủ và giấc ngủ nhanh còn được gọi là ngủ cử động nhãn cầu chiếm 20 đến 25%. 

Khi trẻ hoạt động thể lực, giấc ngủ chậm sẽ gia tăng, giúp trẻ dễ ngủ và ngủ sâu giấc hơn. Giấc ngủ nhanh cũng giúp trẻ phục hồi nhanh tâm trí và sự mệt mỏi.

Nếu ngăn cản hoặc đánh thức trẻ đang ở giai đoạn giấc ngủ nhanh dễ dẫn đến việc trẻ hay quên, tinh thần căng thẳng, quấy khóc và thiếu sự minh mẫn trong học tập. Khi chu kỳ thức – ngủ ở não bị rối loạn do những nguyên nhân khác nhau gây ra rối loạn về giấc ngủ. 

Có nhiều nguyên nhân hình thành cơn miên hành ở trẻ nhỏ 
Có nhiều nguyên nhân hình thành cơn miên hành ở trẻ nhỏ

5. Hướng dẫn điều trị cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em

Một là, hướng dẫn trẻ tập thư giãn trước khi ngủ như hít sâu thở đều, thả lỏng cơ bắp, nhẩm đếm theo nhịp thở. 

Hai là, bố mẹ nên áp dụng biện pháp pháp phòng ngừa những tổn thương cơ thể có thể xảy ra khi trẻ gặp rối loạn giấc ngủ như không để nằm giường cao, không để những vật sắc nhọn hoặc dễ vỡ ở gần giường ngủ, đóng lối đi của cầu thang và cửa nhà, cửa sổ về ban đêm để trẻ không ra khỏi nhà.

Ba là giúp trẻ trở lại giấc ngủ bình thường sau khi trẻ bị cơn miên hành bằng cách vỗ về, dỗ dành, an ủi và đặt trẻ nhẹ nhàng vào giường.

Bốn là đối với trẻ thường xuyên bị rối loạn giấc ngủ có thể làm giảm tần suất cơn miên hành bằng cách ghi chép khoảng thời gian từ khi trẻ bắt đầu ngủ cho đến khi có cơn trong 7 đêm liên tục để biết được quy luật khi nào thì trẻ sẽ phát cơn. Sau đó chủ động đánh thức trẻ dậy trước những cơn vẫn thường xảy ra trước đó 15 phút, cho trẻ thức tỉnh khoảng 5 phút rồi sau đó lại để cho trẻ ngủ tiếp đi. 

Năm là, nếu xác định có sang chấn tâm lý cần tư vấn cho trẻ và gia đình khắc phục vấn đề này.

Cuối cùng, nếu áp dụng biện pháp tâm lý không hiệu quả, một số trẻ phải điều trị bằng thuốc giải lo âu dưới sự chỉ định của bác sĩ như Diazepam, thuốc chống trầm cảm 3 vòng như Amitriptylin, hoặc thuốc ổn định khí sắc như  như Carbamazepin, valproate để làm giảm tần suất cơn.

Để đề phòng những cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em, bố mẹ nên

  • Không nên cho trẻ ngủ ban ngày quá nhiều
  • Tạo thói quen đi ngủ đúng giờ
  • Không gây cho trẻ tình trạng kích thích hoặc ức chế thần kinh
  • Nơi ngủ thoáng mát và yên tĩnh, các phụ kiện giấc ngủ như chăn ga gối đệm đảm bảo an toàn, không dị ứng với làn da của trẻ. 
Hướng dẫn điều trị cơn miên hành ở trẻ em 
Hướng dẫn điều trị cơn miên hành ở trẻ em

Đọc thêm: Dấu hiệu trẻ bị rối loạn giấc ngủ & các biện pháp chữa trị hiệu quả

Trên đây là những thông tin hữu ích về cơn miên hành khi ngủ ở trẻ em, hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm kiến thức vàng để chăm sóc giấc ngủ ở trẻ.

Tài liệu tham khảo: Vinmec

Bài viết liên quan:

Hương Lăng
Hương Lăng