Tìm hiểu các ngày ăn chay trong tháng

Với những người ăn chay chắc hẳn đã quen thuộc với khái niệm ăn chay trường và ăn chay kỳ. Nhưng với những người mới bắt đầu tìm hiểu thì sẽ gặp khó khăn trong việc phân biệt hai kiểu ăn chay này. Vậy các ngày ăn chay trong tháng là những ngày nào theo đúng đạo phật và ăn chay trường khác gì so với ăn chay kỳ. Chúng ta cùng tìm hiểu qua những thông tin dưới đây. 

1. Phân biệt ăn chay trường và ăn chay kỳ

Với các phật tử thường có 2 phương thức ăn chay chính là chay trường và chay kỳ. Hai phương thức này cũng có sự khác nhau cơ bản: 

• Ăn chay trường là phương thức ăn đồ ăn chay trong một thời gian dài nếu không muốn nói là mãi mãi và dùng các thực phẩm thanh đạm từ thực vật, không xen kẽ các bữa ăn mặn. Người ăn chay trường còn được gọi là các phật tử, người hướng đạo hoặc là những người có đam mê với ẩm thực đồ chay.  
• Ăn chay kỳ là phương thức ăn đồ ăn chay trong một số ngày cố định của tháng. Và phương thức này sẽ không đòi hỏi bạn phải sử dụng 1-00% thực phẩm từ thực vật trong suốt cuộc đời. Phổ biến là các chế độ ăn: Nhị trai (2 ngày), Tứ trai (4 ngày), Lục trai (6 ngày) và Thập trai (10 ngày) trong một tháng. 

Ở mỗi chế độ ăn chay lại có những ngày quy định khác nhau. So với ăn chay trường thì ăn chay kỳ sẽ có sự linh hoạt hơn, không khắt khe bằng và đây cũng là sự lựa chọn của nhiều người. 

2. Các ngày ăn chay trong tháng

Khi nhắc đến ăn chay thì nhiều người sẽ nghĩ đến những chế độ ăn thực vật thanh đạm và có phần kham khổ của các phật tử và người tu hành. Tuy nhiên một số chế độ ăn chay không bắt buộc phải sử dụng thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật mà vẫn có thể linh động sử dụng thêm một số thực phẩm khác, điển hình là trứng gà. 

Ăn chay vào ngày nào trong tháng còn phụ thuộc vào chế độ ăn chay kỳ mà mỗi người lựa chọn. Thông thường có 6 chế độ ăn chay kỳ khác nhau với số lượng ngày trong tháng khác nhau. Cụ thể là: 

• Chế độ nhị trai: Chế độ này được nhiều người áp dụng nhất. Mọi người sẽ ăn chay vào hai ngày trong tháng là mùng 1 và ngày 15 âm lịch, hay còn gọi là ngày rằm. 
• Chế độ tứ trai: Là chế độ ăn chay 1 tháng 4 ngày với các ngày là mùng 1, ngày 14, 15, 29 hoặc ngày 30 âm lịch. 
• Chế độ lục trai: Tức là sẽ ăn chay 6 ngày một tháng, bao gồm các ngày: Mùng 8, ngày 14, 15, 23, 29 và 30. Nếu tháng đó thiếu ngày 30 âm lịch thì sẽ chuyển sang ngày 28 và 29 âm lịch. 
• Chế độ thập trai: Người theo chế độ ăn chay thập trai sẽ ăn chay 10 ngày trong một tháng. Và vào những ngày mùng 1, mùng 8, ngày 14, 15, 18, 23, 24, ngày 28-29 và 30 âm lịch. Nếu tháng đó chỉ có 29 ngày âm lịch thì sẽ chuyển sang ngày 27-28-29. 
• Chế độ nhất ngoại trai: Đây là chế độ ăn chay liên tục trong vòng 1 tháng và sẽ thực hiện như vậy 2 lần một năm vào tháng giêng và tháng 7 âm lịch. 
• Chế độ tạm ngoai trai: Là chế độ ăn chay 3 lần trong năm. Những người theo chế độ này sẽ ăn chay liên tục tất cả các ngày trong tháng vào tháng giêng, tháng năm và tháng chín âm lịch. 

Đây là các ngày ăn chay trong tháng theo quy ước chung của Phật giáo. Nếu bạn muốn ăn chay thì hoàn toàn có thể chọn những ngày bất kỳ trong tháng hay kỳ ăn chay sao cho thuận tiện và phù hợp với khả năng của mình nhất. 

3. Tại sao nên ăn chay vào ngày mùng 1 và 15 âm lịch? 

Nhiều người thường chọn ăn chay vào ngày mùng 1 và ngày 15 âm lịch, tức ngày rằm. Vậy bạn có thắc mắc tại sao lại có thông lệ này không? Theo ghi chép của Phật giáo, vào hai ngày này, các chư Tăng sẽ tề tựu về lại một địa điểm nào đó để nghe Đức phật thuyết giảng. Đồng thời cũng là để sám hối lại những tội lỗi hay những điều sai trái mà bản thân gây ra. Để từ đó có thể nhắc nhở mình phải nỗ lực hơn nữa. 

Do vậy, vào ngày mùng 1 và ngày 15 âm lịch hàng tháng có ý nghĩa cực kỳ quan trọng với phật giáo. Các vị tổ sư đã quyết định chọn hai ngày này để làm ngày mà các Phật tử ăn chay, không ăn các thực phẩm có nguồn gốc từ động vật để nhằm nuôi dưỡng tình yêu thương với chúng sinh. 

4. Một số chế độ ăn chay 

Có rất nhiều chế độ ăn chay mà bạn có thể lựa chọn cho chế độ ăn uống hàng ngày của mình. Bao gồm: 

• Chế độ ăn chay lacto-ovo: Đây là chế độ ăn kiêng các sản phẩm từ động vật nhưng vẫn ăn trứng, sữa. 
• Chế độ ăn chay lacto: Người theo chế độ này sẽ kiêng ăn các sản phẩm từ động vật và cả trứng, mà chỉ được ăn các sản phẩm từ sữa và thực vật. 
• Chế độ ăn chay ovo: Bạn sẽ phải kiêng các sản phẩm từ động vật và các loại sữa. Chỉ được ăn các sản phẩm từ thực vật và trứng. 
• Chế độ ăn thuần chay: Là chế độ ăn kiêng tất cả các sản phẩm từ động vật, kể cả trứng và sữa, mật ong, hay thậm chí là gelatin
• Chế độ ăn chay bán phần: Bạn sẽ cần kiêng các loại thịt động vật nhưng vẫn có một số người chọn ăn cá và thịt gia cầm.
• Chế độ ăn chay linh hoạt: Chế độ ăn này có thể ăn các sản phẩm từ thực vật và kèm theo một lượng nhỏ thức ăn từ động vật. 

5. Lợi ích của việc ăn chay

Dưới đây là một số lợi ích của việc ăn chay mà bạn có thể chưa biết. 

5.1. Giúp da sáng khỏe

Khi ăn chay, làn da của bạn sẽ được cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất cũng như nước. Các loại trái cây hay rau xanh có chứa nhiều vitamin và đặc biệt là các chất chống oxy hóa, giúp làn da khỏe mạnh và ngày một sáng ngời hơn. 

5.2. Tăng cường sức khỏe tim mạch

Chế độ ăn chay đã được chứng minh là giúp tăng cường sức khỏe tim mạch của bạn theo một số cách khác nhau. 

• Giúp điều chỉnh huyết áp
• Giảm nguy cơ mắc bệnh tim
• Giảm cholesterol trong máu

Thực đơn ăn chay có thể mang lại những lợi ích tốt cho sức khỏe tim mạch do thực phẩm từ thực vật giàu chất xơ và chất béo không bão hòa. Cả hai chất dinh dưỡng này đều giúp quản lý lượng cholesterol trong cơ thể. Thêm vào đó, chế độ ăn chay có hàm lượng chất béo bão hòa, tổng chất béo và cholesterol thấp hơn so với chế độ ăn thông thường. 

5.3. Bảo vệ môi trường

Ăn chay cũng có thể có lợi cho môi trường. Trên thực tế, chế độ ăn thịt làm tăng lượng khí thải carbon gấp 2,5 lần so với chế độ ăn thực vật. Các khí nhà kính này góp phần vào sự nóng lên toàn cầu và thay đổi khí hậu trên khắp thế giới.

Ngoài việc góp phần tạo ra khí nhà kính, chế độ ăn thịt còn cần nhiều nguồn lực khác. Động vật cần nước để tồn tại và phát triển. Ngược lại, thực vật thường không cần nhiều nước trong suốt thời gian tồn tại của chúng. Một nghiên cứu của Ủy ban Châu Âu tiết lộ rằng chế độ ăn chay có thể làm giảm lượng nước tiêu thụ từ 27% đến 41%.

Cuối cùng, động vật cần nhiều đất hơn thực vật để phát triển. Đặc biệt, gia súc chiếm nhiều đất nông nghiệp hơn so với các loại động vật và cây trồng đã được thuần hóa khác cộng lại. Chế độ ăn chay cần ít hơn một nửa diện tích đất nông nghiệp mà các loài động vật thuần hóa cần.

5.4. Ngăn ngừa bệnh tiểu đường loại 2

Chế độ ăn chay cũng có thể giúp bạn tránh được bệnh tiểu đường loại 2 khi bạn già đi. Trong các nghiên cứu, ăn chay có liên quan đến việc giảm 35% đến 53% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

Làm thế nào thực phẩm có nguồn gốc thực vật có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường? Các yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường loại 2 bao gồm béo phì và sự phân bố chất béo trong cơ thể. Mô mỡ khiến cơ thể đề kháng với insulin nhiều hơn. Chế độ ăn dựa trên thực vật làm giảm chất béo bão hòa và cholesterol, có thể giúp giảm mô mỡ.

5.5. Quản lý cân nặng

Chế độ ăn chay cũng có thể giúp bạn kiểm soát cân nặng của mình . Mặc dù lựa chọn lối sống này vốn dĩ không giúp giảm cân, nhưng nó có thể giúp bạn cắt giảm các mô mỡ và lượng calo để bạn có thể kiểm soát cân nặng của mình tốt hơn.

Tuy nhiên, chế độ ăn chay có thể khiến bạn tăng cân nếu khẩu phần ăn của bạn quá lớn hoặc nếu bạn ăn nhiều thức ăn có hàm lượng calo cao hoặc chất béo cao. Để kiểm soát cân nặng tốt nhất, bạn nên thực hiện chế độ ăn chay phù hợp với sức khỏe và cơ thể.

>> Xem thêm: Ăn chay giảm cân có hay không? Những điều cần biết về ăn chay giảm cân

5.6. Giữ cho bộ não của bạn nhạy bén

Thực phẩm có nguồn gốc thực vật có thể giúp giữ cho não của bạn khỏe mạnh. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiêu thụ nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật hơn có thể làm giảm tỷ lệ sa sút trí tuệ, Alzheimer và suy giảm nhận thức. 

Điều này có thể là do sản phẩm và ngũ cốc nguyên hạt rất giàu polyphenol, được phát hiện có tác dụng làm chậm sự tiến triển của các bệnh thoái hóa thần kinh. Tuy nhiên, nghiên cứu sâu hơn là cần thiết để xác định mối tương quan chính xác giữa chế độ ăn chay và nhận thức.

5.7. Ngăn ngừa ung thư

Ăn chay cũng có thể giúp bạn giảm nguy cơ phát triển ung thư. Thực vật chứa chất phytochemical giúp bảo vệ tế bào của bạn khỏi bị hư hại. Chúng cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất, giúp mọi người khỏe mạnh hơn. Thêm vào đó, chế độ ăn chay có thể giúp kiểm soát cân nặng – là một yếu tố nguy cơ gây ung thư.

Ngoài ra, thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có liên quan đến một số loại ung thư, bao gồm ruột kết, trực tràng, tuyến tiền liệt, tuyến tụy và dạ dày. Bằng cách loại bỏ những loại thịt này khỏi chế độ ăn uống của bạn, bạn có thể giảm nguy cơ ung thư.

>> Xem thêm: Ăn chay có được uống sữa không?

5.8. Giảm nguy cơ mắc bệnh do thực phẩm gây ra

Bạn đã từng bị ngộ độc thực phẩm chưa?. Mặc dù ăn chay không loại bỏ hoàn toàn nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm qua thực phẩm, nhưng nó làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh. 

Đó là bởi vì thịt, gia cầm, hải sản và cá là thủ phạm phổ biến trong các trường hợp bệnh truyền qua thực phẩm. Nhưng đừng nghĩ rằng ăn chay hoặc ăn thuần chay sẽ giúp bạn không bị ốm. Vẫn còn rất nhiều vi khuẩn và chất gây ô nhiễm có thể xuất hiện trong các sản phẩm.

>> Xem thêm:

• Bật mí: Top 7 quán ăn chay ngon nhất Hà Nội 
• Gợi ý top 5 quán ăn chay ngon ở TPHCM đáng thử

6. Kết luận 

Trên đây là các ngày ăn chay trong tháng theo Phật giáo. Chế độ ăn chay có thể giúp bạn tăng cường sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc các biến chứng về sức khỏe nếu bạn tuân thủ các khẩu phần và mức dinh dưỡng thích hợp cho cơ thể. Tuy nhiên, bạn không cần phải ăn chay nghiêm ngặt để được hưởng những lợi ích này. Bạn có thể thử ăn chay 1 hoặc 2 bữa mỗi tuần đến khi tìm được chế độ ăn phù hợp với mình.