12 con giáp: Nguồn gốc ý nghĩa, thứ tự và cách đặt tên?

CẬP NHẬT 07/09/2024 | Bài viết bởi: Dương Dương

Đối với người Việt, mười hai con giáp có lẽ đã không còn xa lạ. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm bắt rõ nguồn gốc, thứ tự và cách tính tuổi theo mười hai con giáp. Để giúp bạn đọc hiểu hơn về vấn đề này, hôm nay Vua Nệm sẽ tổng hợp tất cả kiến thức về ý nghĩa 12 con giáp: thứ tự, cách đặt tên, nguồn gốc ý nghĩa. Mong rằng sau khi đọc xong bài viết, mọi người sẽ có được câu trả lời rõ ràng cho những thắc mắc về mười hai con giáp bấy lâu nay. 

1. Tìm hiểu 12 con giáp là gì?

Là một người con đất Việt, có lẽ từ tấm bé bạn đã được nghe về 12 con giáp. Tuy nhiên, có lẽ chúng ta chỉ nghe qua lời ông bà, bố mẹ mà chưa từng được biết đến một khái niệm chỉn chu nào. Vậy trước khi đến với nội dung về 12 con giáp: thứ tự, cách đặt tên, nguồn gốc ý nghĩa, chúng ta sẽ tìm hiểu khái niệm 12 con giáp là gì nhé?

 Mười hai con giáp vô cùng quen thuộc với người Việt

Mười hai con giáp vô cùng quen thuộc với người Việt

Cụ thể thì 12 con giáp là một tập hợp gồm 12 con vật được đánh số thứ tự (còn được gọi là thập nhị Chi). Và đây cũng chính là hệ thống chu kỳ luân hồi được sử dụng ở các nước Á Đông như: Trung Quốc, Việt Nam, Triều Tiên, Hàn Quốc,… dùng để tính năm. Do đó, ngoài lịch dương tính năm theo số, chúng ta còn có lịch âm tính theo con giáp, ví dụ như năm Ất Dậu, Canh Tý,… 

2. Nguồn gốc của 12 con giáp

Vì đâu mà chúng ta có 12 con giáp như hiện nay? Đây có lẽ là thắc mắc của đông đảo bạn đọc. Để hiểu được nguồn gốc của 12 con giáp, ta phải dựa theo truyền thuyết sau:

Ngày xưa, vào thuở khai thiên lập địa, để phân định thời gian, Ngọc hoàng đã tổ chức một cuộc thi giữa các con vật. Và con vật nào vượt qua các chướng ngại vật và về đích trước sẽ đứng đầu trong chuỗi thời gian.

Nguồn gốc 12 con giáp
Truyền thuyết về 12 con giáp có từ rất lâu đời

Là con vật nhỏ bé nhất nhưng bằng trí thông minh và sự tinh ranh, chuột đã về đích đầu tiên. Con vật về đích thứ 2 chính là trâu và thứ 3 là hổ. Với khả năng nhảy xa, thỏ đã vượt qua các phiến đá bên sông và về thứ 4. Mặc dù biết bay nhưng vì phải dừng lại để giúp đỡ các con vật khác nên rồng về đích thứ 5. Rắn ở vị trí thứ 6 và ngựa về đích thứ 7. Dê là con vật về đích thứ 8, thứ 9 là khỉ và thứ 10 chính là gà. Hai con vật về đích sau cùng là chó ở vị trí thứ 11 và lợn vị trí 12. 

Truyền thuyết này bắt nguồn từ Trung Quốc và sau khi được truyền bá đến các quốc gia khác thì 12 con giáp đã có sự thay đổi. Cụ thể thì tại nước ta, thỏ đã được thay thế bằng mèo, còn ở Thái Lan rồng được thay thế bởi rắn Naga. 

3. Thứ tự và cách đặt tên 12 con giáp 

Bắt nguồn từ Trung Quốc, khi về đến nước ta tên gọi của 12 con giáp vẫn được giữ nguyên. Dựa theo cung giờ tương ứng, ta có thứ tự 12 con giáp như sau: 

  • Tý – Chuột: 23 giờ đêm cho đến 1 giờ sáng. Đây là thời điểm mà chuột thường hoạt động mạnh nhất. 
  • Sửu – Trâu: 1 giờ cho đến 3 giờ sáng. Đây là thời điểm trâu thức dậy và chuẩn bị đi cày. 
  • Dần – Hổ:  3 giờ đến 5 giờ sáng. Đây là thời điểm hổ hung hãn và nguy hiểm nhất.  
  • Mão – Mèo: 5 giờ đến 7 giờ sáng. Đây là thời gian mèo thường đi ngủ. 
  • Thìn – Rồng: 7 giờ đến 9 giờ sáng. Theo truyền thuyết đây là thời điểm rồng bay lượn để tạo mưa. 
  • Tỵ – Rắn: 9 giờ đến 11 giờ sáng. Là thời gian rắn lành nhất.  
  • Ngọ – Ngựa: 11 giờ đến 13 giờ trưa. Ngựa có dương tính mạnh do đó được xếp vào giữa trưa. 
  • Mùi – Dê: 13 giờ đến 15 giờ chiều. Là thời điểm dê ăn cỏ mà không làm hại đến cây cỏ.  
  • Thân – Khỉ: 15 giờ đến 17 giờ chiều. Là thời điểm khỉ thường hú bầy đàn. 
  • Dậu – Gà: 17 giờ đến 19 giờ tối. Đây là lúc gà bắt đầu lên chuồng đi ngủ. 
  • Tuất – Chó: 19 giờ đến 21 giờ tối. Là thời điểm chó phải thực hiện nhiệm vụ trông nhà. 
  • Hợi – Lợn: 21 giờ đến 23 giờ. Đây là lúc lợn ngủ say nhất.
Cách đặt tên 12 con giáp
Hổ là con giáp đứng vị trí thứ 3 trong tất cả 12 con giáp

3. Cách tính tuổi mỗi năm theo 12 con giáp

Trong quá trình tìm hiểu 12 con giáp: thứ tự, cách đặt tên, nguồn gốc ý nghĩa thì cách tính tuổi theo con giáp được rất nhiều người quan tâm. Vậy chúng ta tính tuổi theo 12 con giáp như thế nào? 

Theo âm lịch, tuổi theo 12 con giáp sẽ được tính dựa vào Can Chi. Cụ thể, chúng ta có thập nhị Chi và thập Can. Thập nhị Chi sẽ gồm: 

  • Tý – Con Chuột
  • Sửu – Con Trâu
  • Dần – Con Hổ
  • Mão – Con Mèo
  • Thìn – Con Rồng
  • Tỵ – Con Rắn
  • Ngọ – Con Ngựa
  • Mùi – Con Dê
  • Thân – Con Khỉ
  • Dậu – Con Gà
  • Tuất – Con Chó
  • Hợi – Con Lợn

Về thập Can gồm có: 

  •  Canh
  • Tân
  • Nhâm
  • Quý
  • Giáp
  • Ất
  • Bính
  • Đinh
  • Mậu
  • Kỷ

Để tính tuổi theo 12 con giáp, ta sẽ ghép lần lượt từng Can và Chi với nhau. Quá trình ghép này sẽ tạo ra 60 tổ hợp Can Chi, tương ứng với 60 năm khác nhau hay còn gọi là Lục thập Hoa Giáp. 

Ghép các cặp Can và Chi chúng ta sẽ được tuổi theo 12 con giáp
Ghép các cặp Can và Chi chúng ta sẽ được tuổi theo 12 con giáp

4. Ý nghĩa của 12 con giáp theo lục hợp

Nếu yêu thích tìm hiểu về 12 con giáp: thứ tự, cách đặt tên, nguồn gốc ý nghĩa, chắc hẳn bạn đã từng nghe đến cách phân loại 12 con giáp theo lục hợp. Vậy lục hợp là gì? Cách phân chia 12 con giáp theo lục hợp có ý nghĩa gì? Sau đây là thông tin chi tiết: 

4.1. Nhóm Tý và Sửu

Trong các con giáp, chuột tượng trưng cho trí tuệ, sự mưu trí và nhanh nhẹn. Trong khi đó, trâu chính là biểu tượng của sự cần mẫn, chịu thương chịu khó. Hai phẩm chất này kết hợp chặt chẽ cùng nhau sẽ tạo nên một người vừa có đầu óc nhạy bén lại chăm chỉ lao động. 

Về mặt ý nghĩa, nhóm lục hợp Tý – Sửu thể hiện rằng một người chỉ có trí thông minh mà không lao động thì sẽ trở thành người khôn vặt, không tạo nên sự nghiệp gì. Còn ngược lại, nếu bạn chỉ cặm cụi làm việc mà không có đầu óc thì rất khó đạt được thành tựu tối ưu. 

Trâu là loài vật biểu tượng cho sự chăm chỉ, cần mẫn
Trâu là loài vật biểu tượng cho sự chăm chỉ, cần mẫn

4.2. Nhóm Dần và Mão

Nhóm lục hợp tiếp theo trong 12 con giáp chính là Dần – Mão. Theo quan niệm dân gian, hổ đại diện cho sự dũng mãnh và mèo đại diện cho sự cẩn trọng. Một người muốn làm nên nghiệp lớn cần kết hợp cả hai đức tính này. 

Về ý nghĩa, nhóm Dần – Mão cho chúng ta thấy rằng, một người nếu chỉ cậy mạnh mà không cẩn trọng thì sẽ bị gọi là thô lỗ. Ngược lại, nếu bạn quá cầu toàn và sợ sệt thì sẽ trở thành người nhút nhát, khó thành công. 

4.3. Nhóm Thìn và Tỵ

Thìn – Tỵ là nhóm lục hợp tiếp theo. Ở nhóm này, rắn đại diện cho mặt mềm dẻo còn rồng thể hiện sự cứng rắn, mạnh mẽ và can đảm. Hai phẩm chất này thường song hành và hỗ trợ cho nhau. 

Ý nghĩa của nhóm Thìn – Tỵ có nghĩa là một người nếu quá cứng rắn sẽ dễ trở nên bảo thủ, làm mất lòng người xung quanh. Còn người quá mềm mỏng sẽ không có chính kiến, thiếu quyết đoán. Do đó, để làm nên chuyện lớn chúng ta cần kết hợp cả hai phẩm chất này. 

Tuổi rồng là những người có tính cách cứng rắn, mạnh mẽ
Tuổi rồng là những người có tính cách cứng rắn, mạnh mẽ

4.4. Nhóm Ngọ và Mùi

Dê là loại động vật tượng trưng cho sự hòa thuận và đoàn kết. Trong khi đó ngựa là biểu tượng của ý chí chiến đấu, tinh thần tiến về phía trước không chùn bước. Ý nghĩa của nhóm lục hợp Ngọ – Mùi chính là nếu một người chỉ biết đến lợi ích của bản thân mà không quan tâm tập thể thì sẽ dễ bị cô lập. Ngược lại, nếu một người chỉ sống vì ánh nhìn của người ngoài thì sẽ dễ mất tập trung, khó đạt được mục tiêu mình đề ra. Do vậy, để thành công bạn cần kết hợp cả hai tính cách của Ngọ và Mùi với nhau. 

4.5. Nhóm Thân và Dậu

Trong quan niệm người xưa, gà là đại diện của sự nguyên tắc, quy củ và khỉ tượng trưng cho sự nhạy bén, tinh anh. Với nhóm lục hợp Thân – Dậu, chúng ta có ý nghĩa như sau: con người không nên sống quá cứng nhắc. Chúng ta đều biết rằng tuân thủ các nguyên tắc rất tốt, thế nhưng đôi khi bạn cần phải biết linh động theo tình huống. Đồng thời, người nhạy bén, năng động cũng cần có những nguyên tắc riêng, không nên chỉ hành động theo cảm xúc nhất thời. 

Tuổi thân tượng trưng cho sự nhạy bén, thông minh
Tuổi thân tượng trưng cho sự nhạy bén, thông minh

4.6. Nhóm Tuất và Hợi

Chó là loài vật tượng trưng cho sự trung thành, tận tâm với chủ. Lợn được biết đến là con vật đại diện cho sự hiền hòa. Ý nghĩa của Tuất – Hợi chính là một người có thể trông xuề xòa, dễ dãi nhưng vẫn cần sống có nguyên tắc, như vậy thì mới có thể thành công xuất sắc. 

Như vậy là chúng ta đã vừa cùng nhau tìm hiểu chi tiết về 12 con giáp: thứ tự, cách đặt tên, nguồn gốc ý nghĩa. Vua Nệm hy vọng rằng những thông tin mà chúng tôi tổng hợp sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn về 12 con giáp vốn đã quen thuộc với những người con đất Việt. Đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo để cập nhật nhiều thông tin thú vị hơn nữa bạn nhé!

>>>Đọc thêm:

Đánh giá post

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM