Sức khỏe giấc ngủ

Trà móc câu là gì? Những điều đặc biệt thú vị về loại trà này

CẬP NHẬT 05/01/2023 | BỞI Minh Anh

Trà móc câu được biết đến là loại trà phổ biến hàng đầu Việt Nam, rất được người dân Việt Nam ưa chuộng. Thay vì “chén chú, chén anh” bằng các loại “sinh tố lúa mạch” thì những chén trà cũng là một lựa chọn thích hợp để tâm tình cùng nhau. Bài viết dưới đây hãy cùng Vua Nệm tìm hiểu rõ hơn về loại trà “quốc dân” này nhé!

Tìm hiểu trà móc câu là gì
Tìm hiểu trà móc câu là gì ?

1. Trà móc câu là gì?

Trà móc câu có thể được gọi dựa theo hình dáng của nó. Trà có hình dạng giống như lưỡi câu cá, trà khô với phần cánh trà xoăn, nhỏ, đều tăm tắp. Ngoài ra, còn một cách cắt nghĩa khác như sau. Trên thân cây cau có một lớp mốc, màu bạc. Cánh trà sau khi phơi xong cũng ngả màu bạc, mốc giống như vậy nên được gọi là trà mốc cau (móc câu).

Đặc điểm của trà móc câu
Trà xoăn, cánh mỏng như móc câu

Trà móc câu rất phổ biến ở Thái Nguyên, thủ phủ của trà. Trà móc câu Thái Nguyên có những đặc điểm nổi bật như: cánh trà nhỏ, săn chắc, cong cong như chiếc móc câu, có màu xanh mốc, mùi hương dịu nhẹ. Nước trà khi pha sẽ có màu xanh, hơi ngả vàng, đắng nhẹ, vị hậu ngọt sâu trong cổ họng.

Trà móc câu được chế biến từ những búp trà non của cây trà. Búp trà được hái theo nguyên tắc “1 tôm, 1 lá”, được hái nhanh vào sáng sớm, độ thời tiết không nắng gắt hoặc mưa. Lý do là vì chất lượng trà phụ thuộc vào những yếu tố như khí hậu, mùa vụ. Chẳng hạn, mưa nhiều trà sẽ nhạt, không ngọt sâu, màu nước xanh đẹp mắt. Ngược lại trời nắng gắt thì vị trà sẽ chát hơn, nước trà ngả màu đỏ.

2. Quy trình chế biến trà móc câu

Để có được những tách trà thơm ngon, từ khâu hái trà, chế biến cho đến khi ra thành phẩm phải hết sức tỉ mỉ, tuân theo một quy trình nghiêm ngặt. Quy trình chế biến sẽ như sau.

2.1 Hái trà

Người hái trà phải có đôi bàn tay khéo léo và nhanh nhẹn, đảm bảo hái nhanh và không làm gãy nát búp trà. Trà sẽ được hái theo nguyên tắc “1 tôm 1 lá”, nghĩa là hái lá trên cùng còn đang cuộn tròn và hái lá kế tiếp ngay bên dưới.

Chè xanh được hái theo công thức “1 tôm, 1 lá” dưới những bàn tay khéo léo
Chè xanh được hái theo công thức “1 tôm, 1 lá” dưới những bàn tay khéo léo

2.2 Phơi khô, xào chè

Những giỏ chè sau khi hái sẽ được để trong chỗ mát khoảng 2 giờ đồng hồ để khô bớt nước. Chuẩn bị một chiếc chảo gang lớn, lau chùi sạch sẽ, đặt trên bếp lửa lớn. Cho những búp trà non vào để sao chè. Lưu ý phải đảo thật đều tay, liên tục để lá trà chỉ hơi tái, mềm mà dai, dẻo nhưng vẫn giữ được màu xanh, không bị cháy xém mới là đạt chuẩn.

Chè xanh sau khi hái sẽ được phơi khô trong khoảng 2 giờ
Chè xanh sau khi hái sẽ được phơi khô trong khoảng 2 giờ

2.3 Vò chè

Lá chè sau khi được sao, làm tái sẽ đổ ra nong (nia) để vò. Dưới đôi bàn tay khéo léo của các nghệ nhân, những búp trà sẽ được vò xoăn tít lại. Kế đến, lá chè được đưa vào sao lần thứ hai để ráo hẳn nước rồi lại tiếp tục vò rồi cho ra sàng, phơi ở nơi có gió, tránh ánh nắng trực tiếp. 

Chè được các nghệ nhân vò xoăn tít lại
Chè được các nghệ nhân vò xoăn tít lại

Sau khi phơi, cánh trà sẽ khô và cong như móc câu. Tuy nhiên vẫn chưa phải là thành phẩm sau cùng. Người ta sẽ đổ lượng trà vừa phơi vào một chiếc chảo tôn lớn, được uốn hình chữ U đang hừng hực lửa, phần miệng chảo có gắn một trục quay 4 cánh để quay chè.

2.4 Lấy hương

Để làm nên những mẻ trà móc câu chất lượng khâu lấy hương là vô cùng quan trọng. Nếu làm không đúng cách trà sẽ không có được vị đặc trưng của trà xanh. Theo đó, trà sau khi được sao khô sẽ đổ ra chiếc chảo lớn bằng đồng để lấy hương.

Người ta sẽ điều chỉnh độ nóng của lửa sao cho thích hợp. Chảo đồng phải có thể tích lớn, đáy bằng, miệng rộng. Chè được các nghệ nhân đảo nhẹ nhàng trong chảo đồng cho tới khi ra trà xoăn lại mà không bị gãy vụn, ra được màu mốc đặc trưng và dậy lên hương vị đặc trưng.

2.5 Thành phẩm

Sau quy trình chế biến kể trên, thành phẩm sẽ là những mẻ trà với mùi vị và hình dạng đặc trưng không lẫn vào đâu được. Cánh trà mỏng, nhỏ và xoăn như móc câu, màu mốc. Trà khi pha sẽ có nước màu xanh, hơi sánh vàng, thoảng hương cốm non. Nhấp một ngụm trà móc câu đầu tiên sẽ thấy hơi đắng, chát nhưng sau đó lại thấy vị ngọt lan tỏa đậm đà trong khoang miệng. Vị ngọt thanh âu yếm cổ họng làm bạn cảm thấy dễ chịu, thanh mát rất lâu.

Trà có màu xanh nhạt ánh vàng, vị đắng dịu, hậu ngọt
Trà có màu xanh nhạt ánh vàng, vị đắng dịu, hậu ngọt

Trà móc câu dường như đã trở thành làng nghề truyền thống của người dân Việt Nam, đặc biệt là người Thái Nguyên. Công thức, quy trình được đúc kết và truyền đạt lại cho bao thế hệ con cháu để luôn cho ra những mẻ trà móc câu ngon nhất, chất lượng nhất, nói không với chất tạo vị, chất bảo quản.

3. Hướng dẫn cách pha ngon chuẩn vị

Để có một ấm trà ngon, bạn có thể thực hiện lần lượt theo các bước sau đây:

  • Cho vào ấm một ít nước sôi để tráng, làm sạch ấm, đồng thời giúp ổn định nhiệt độ ở những bước tiếp theo.
  • Cho vào ấm lượng trà vừa đủ dùng, có thể tham khảo tỉ lệ 5g trà với ấm có dung tích 120ml. Có thể cho nhiều trà hơn nếu bạn thích uống đậm.
  • Cho vào ấm một ít nước sôi để tráng trà, sau vài giây thì đổ lượng nước này đi. Kế đến cho nước sôi vào đầy ấm, hãm (ngâm) trà trong một khoảng thời gian ngắn, khoảng 20 giây.
  • Sau khi hãm thì rót trà ra chén Tống (hay còn gọi là chén tướng, được sử dụng để làm đều trà trước khi rót ra các chén nhỏ để uống). Chén Tống giúp nước trà được đều vị, không bị chén đậm chén nhạt. Ngay khi rót nước trà ra Tống là bạn đã có thể cảm nhận hương thơm ngon đặc trưng của trà móc câu.
  • Từ chén Tống bạn đã có thể rót ra các chén trà nhỏ hơn để thưởng thức. Một chén trà được pha đúng cách sẽ có màu xanh nõn chuối (xanh nhạt hơi ánh vàng). 
  • Ngoài ra bạn có thể tận dụng lượng trà đã pha trước đó để hãm nước thứ hai. Chỉ cần rót thêm nước sôi và hãm trong vài giây và tiếp tục thực hiện các bước như trên là đã có thể có thêm trà để thưởng thức. Tất nhiên nước thứ hai sẽ nhạt hơn đôi chút so với lần trà đầu tiên. Tuy nhiên hương trà đặc trưng thì không lẫn vào đâu được.

4. Trà móc câu ngon nhất là vào mùa nào?

Chất lượng trà móc câu ngon nhất là vào mùa xuân và mùa thu hàng năm. Vào thời gian này, thời tiết mát mẻ, trời không quá mưa hoặc nắng gắt nên sẽ cho ra những đọt trà tươi xanh nhất. Trà được làm vào hai mùa này sẽ cho hương thơm chuẩn, thoảng mùi cốm, vị chát dịu, hậu ngọt và màu nước xanh ánh vàng đúng chuẩn. Chất lượng trà vào hai mùa này cũng đã được nhiều người sành trà xác nhận.

Trà móc câu ngon nhất là được thu hái, chế biến vào mùa xuân và mùa thu
Trà móc câu ngon nhất là được thu hái, chế biến vào mùa xuân và mùa thu

Còn về khẩu vị mỗi người có thể khác nhau. Trong quá trình pha trà bạn có thể chủ động theo kiểu mà mình thích, có thể tăng đậm – nhạt bằng cách thay đổi lượng trà dùng để pha. Tuy nhiên lưu ý là không nên pha quá đậm, uống dễ bị say hoặc khiến bụng cồn cào, đặc biệt là lúc đói.

Trên đây Vua Nệm vừa trình bày rõ đến bạn những thông tin về trà móc câu. Uống trà là một thói quen phổ biến của người Việt Nam ta. Không khó để bắt gặp hình ảnh các chú, bác, anh chị ngồi tụm lại với nhau bên bàn trà, vừa nhâm nhi, vừa kể với nhau những câu chuyện thường ngày.

>>>Đọc ngay:

Bài viết liên quan:

Avatar
Minh Anh