Chuyện quanh ta

Tìm hiểu ngay! Phong tục đám cưới miền Tây bao gồm những lễ gì?

CẬP NHẬT 08/12/2022 | BỞI Hương Lăng

Các cụ từ xưa vốn có câu “Trai khôn dựng vợ, gái lớn gả chồng” – Đó là quy luật tất yếu trong cuộc đời mỗi người. Trên dải đất hình chữ S này, mỗi vùng miền sẽ có nét đặc trưng riêng trong cưới hỏi. Đặc biệt, miền Tây với đặc trưng vùng sông nước đã tạo nên những nét văn hóa cưới hỏi có một không hai. Cùng tìm hiểu đám cưới miền Tây đầy đủ và chi tiết qua bài viết dưới đây!

Tìm hiểu về đặc trưng đám cưới miền Tây
Tìm hiểu về đặc trưng đám cưới miền Tây

1. Đám cưới miền Tây bao gồm những lễ gì?

Theo truyền thống xưa, lễ cưới ở Nam Bộ cũng như miền Tây sẽ gồm có 6 lễ gọi là lục lễ, bao gồm: Lễ giáp lời, lễ thông gia, lễ cầu tân, lễ hỏi, lễ cưới và lễ phản bái. Cùng tìm hiểu lục lễ trong đám cưới miền Tây!

1.1. Lễ giáp lời

Lễ giáp lời (lễ dạm ngõ) là lễ nghi đầu tiên trong phong tục cưới hỏi ở miền Tây. Theo đó, gia đình đàn trai sẽ đến nhà đàn gái để nói chuyện trực tiếp với ông bà thông gia. Thường thì câu chuyện sẽ chủ yếu vây quanh chuyện tuổi tác của hai con, bàn việc hôn nhân và định trước giờ cưới.

1.2. Lễ thông gia

Sau buổi giáp lời, đàn nhà trai sẽ ngỏ lời mời họ nhà gái sang nhà chơi để biết gia cảnh, nơi ăn, chốn ở để nhà gái yên tâm khi gả con gái mình đi.

1.3. Lễ cầu thân

Sau khi cả hai bên gia đình đồng ý để hai bạn trẻ đến với nhau thì họ nhà trai sẽ mang lễ vật qua họ nhà gói (còn gọi là cho đồ hay bỏ hàng rào thưa). Ngày nay, thường thì những đôi nam nữ đã được tìm hiểu trước nên lễ này sẽ được bỏ qua.

1.4. Lễ ăn hỏi

Lễ ăn hỏi là một lễ quan trọng, nhất định không thể thiếu trong phong tục cưới hỏi ở miền Tây. Đến lễ hỏi, nhà gái sẽ treo bảng lễ đính hôn hay lễ đăng khoa.

Lễ ăn hỏi trong đám cưới miền Tây
Lễ ăn hỏi trong đám cưới miền Tây

Theo đó, các lễ nghĩ sẽ được diễn ra theo trình tự như ông thông lễ khai trình lễ y kỳ, trình lễ khai hòa đến kiến gia tiên, trình lễ thượng đăng sau khi trưởng tộc nhà trai rót rượu, lễ bái gia tiên, lễ đỡ mâm trầu và tình lễ kiếu.

Theo đó, mâm lễ nhà trai trình với nhà gái thường theo số chẵn, tùy theo gia đình mà có 4 đến 12 mâm bao gồm:

  • Mâm trầu cau: Số cau lẻ thường là 105 trái đi kèm, 210 lá trầu (mỗi trái cau đi kèm 2 lá trầu).
  • Mâm trà, rượu và nến: dâng lên các vị gia tiên, ông bà quá cố để thể hiện sự tôn kính của con cháu.
  • Mâm xôi gấc: Thể hiện sự ấm no, màu đỏ tượng trưng cho sự gắn kết bền chặt của đôi lứa. Nhiều gia đình còn kèm thêm gà luộc, heo quay đất trời…
  • Mâm trái cây: Tượng trưng cho cuộc sống hôn nhân ngọt ngào với những loại quả như táo, nho, lê…
  • Khay trà rượu và phong bì lễ: Đây là tráp lễ đen sẽ có phong bì tiền đàn trai chuyển bị để thắp hương trên bàn thờ gia tiên nhà gái.

Ngoài ra, đối với gia đình khá giả sẽ có thêm một tráp quần áo tặng cho cô dâu để thể hiện sự quan tâm, chăm sóc của mẹ chồng dành cho con dâu tương lai.

1.5. Lễ cưới và lễ rước dâu

Trang trọng và đông vui nhất trong đám cưới miền Tây chính là lễ cưới và lễ rước dâu. Theo đó, lễ cưới sẽ diễn ra tại hai nhà dâu rồi, mọi thứ được chuẩn bị hết sức công phu và kỹ càng.

Vào đêm trước ngày đưa dâu, gia đình, họ hàng của nhà gái sẽ tụ họp đông đủ gọi là nhóm họ. Mọi người cùng nhau chuẩn bị mọi thứ, cùng thống nhất của hồi môn cho con dâu, chọn người đưa dâu và dặn dò cô dâu điều phải nhớ trước khi xuất giá sang nhà chồng.

Trong ngày cưới, theo giờ đẹp định sẵn, họ nhà trai gồm trưởng tộc, chú rể, ông bà, cha mẹ, cô dì… sẽ đến nhà gái làm lễ thành hôn và rước dâu về. Trưởng tộc và chú rể sẽ bưng khay trầu có đôi đèn, ông bà cha mẹ, họ hàng phải đi theo đôi hay số chẵn để phụ bưng khay tiệc, thường sẽ đi theo cặp 4 hoặc 6.

Đoàn rước dâu của nhà trai
Đoàn rước dâu của nhà trai

Khi đến nhà gái rước dâu, trước khi vào nhà, họ nhà trai cần sửa soạn lễ vật cũng như y phục gọn gàng, chỉnh tề. Trước khi đàn trai trình lễ, cô dâu ngồi trong phòng kín. Sau khi hai bên gia đình phát biểu, nhà trai trình lễ vật xong thì cha hoặc mẹ cô dâu mới dẫn cô dâu ra mắt quan viên hai họ và trao cho chú rể.

Tiếp đó là làm lễ gia tiên, cô dâu chú rể mời trà, thuốc, trầu cau quan viên hai họ. Sau đó cha mẹ, họ hàng của cô dâu sẽ trao quà mừng cưới cùng lời chúc phúc, dặn dò, gửi gắm cho cuộc sống mới.

Sau khi hoàn tất những thủ tục xin dâu, đàn trai sẽ rước dâu về nhà, cô dâu sẽ lạy xuất giá trước khi về nhà chồng. Khi đi, cô dâu được mẹ chồng dẫn ra xe hoa và không được phép ngoái đầu nhìn lại. Theo tục lệ “cha đưa mẹ đón”, vì vậy cha cô dâu sẽ là người đưa cô dâu về nhà chồng.

1.6. Lễ phản bái

Một điều khác lạ trong phong tục đám cưới miền Tây so với những vùng miền khác là lễ phản bái, sau khi cưới ba ngày, đôi vợ chồng trẻ trở về nhà cha mẹ cô dâu, lúc đó cha mẹ chú rể cũng có thể đi theo và mang lễ vật là cặp vịt trống lớn cùng rượu. Lễ này thể hiện sự biết ơn của con rể đối với cha mẹ vợ vì đã gả con gái cho mình.

2. Những nét độc đáo và thú vị ở đám cưới miền Tây

Vào ngày cưới, nhà trai sẽ treo bảng vu quy còn nhà trai sẽ là bảng tân hôn, rạp cưới cũng được dựng lên rất hoành tráng trước sân nhà, nhất là phần cổng cưới. Theo đó, người miền Tây thường dùng cây chuối, lá dừa, đủng đỉnh, hoa cau, cây tre để làm cổng và rạp, nhìn rất đơn sơ và mộc mạc nhưng vô cùng đẹp mắt.

Cổng đám cưới miền Tây được trang trí rất công phu và tỉ mỉ
Cổng đám cưới miền Tây được trang trí rất công phu và tỉ mỉ

Bên cạnh đó, miền Tây vốn nổi tiếng với hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt, đời sống người dân gắn liền với văn hóa sông nước và trong ngày cưới hỏi cũng vậy. Trước khi giao thông phát triển, bà con chỉ có thể rước dâu bằng tàu ghe.

Ngày nay, mặc dù đường lộ phát triển nhưng nhiều cặp đôi vẫn lựa chọn rước dâu bằng những chiếc ghe mộc mạc, vừa độc đáo thú vị, đồng thời góp phần gìn giữ giá trị văn hóa của miền sông nước. Đặc biệt, những chiếc tàu ghe rước dâu được trang trí bắt mắt với hoa, bong bóng, trên đường đi mọi người cùng nhau hát hò khuấy động cả vùng sông nước thanh bình.

Rước dâu bằng ghe là đặc trưng của miền sông nước
Rước dâu bằng ghe là đặc trưng của miền sông nước

Về bàn tiệc, đám cưới miền Tây thường có 5 món là đặc sản của quê hương. Hơn nữa, mọi người sẽ kiêng kỵ những món ăn như canh cua, canh đắng, món nắm. Bởi theo quan niệm, những món ăn này gợi lên sự đắng cay, chua chát nên không thích hợp cho ngày vui đôi trẻ. Ngoài ra, đám cưới miền tây còn kiêng món cá lóc nướng trui, bởi nó tưởng trưng cho sự cháy xém, đen đủi và không tốt.

Để chuẩn bị cỗ cưới, ngoài họ hàng thì còn có bà con lối xóm lại phụ giúp để chuẩn bị tiệc cưới, đây là nét đẹp trong phong tục cưới hỏi của miền sông nước. Một đám cưới được diễn ra giống như ngày hội vui của làng xóm, mọi người ai nấy đều trở nên tất bật chạy ra chạy vào nói cười rôm rả.

Ngày nay cuộc sống hiện đại, mọi thứ được tinh giản hơn nên hầu như chỉ còn giữ lại ba lễ chính là: Lễ giáp lời, lễ hỏi và lễ cưới. Dù vậy, những đặc trưng về đám cưới miền Tây vẫn được người dân gìn giữ và phát triển. Về miền Tây dự một đám cưới vùng quê, bạn sẽ cảm nhận được sự nhiệt tình, hào sảng và gắn bó tình nghĩa của con người nơi đây!

Bài viết liên quan:

Hương Lăng
Hương Lăng