10 thói quen tạo giấc ngủ tốt cho trẻ, duy trì sức khỏe ổn định

Thói quen tạo giấc ngủ tốt cho trẻ không chỉ là một phần quan trọng của quá trình phát triển mà còn là nền tảng cho sức khỏe và trí óc của trẻ. Việc xây dựng những thói quen lành mạnh từ nhỏ có thể tạo ra những ảnh hưởng tích cực lâu dài trong cuộc sống của bé.

1. Vai trò của giấc ngủ đối với trẻ

Trong xã hội hiện đại, cha mẹ và trẻ em đều đối mặt với một thách thức lớn: lịch trình bận rộn. Việc phải cân nhắc giữa công việc, gia đình và thời gian cho bản thân trở nên khó khăn. Đặc biệt là trong thời đại công nghệ, cuộc sống luôn bận rộn và áp đặt yêu cầu không ngừng nghỉ.

Trẻ em và người lớn đều chịu áp lực từ lịch trình học tập, các hoạt động ngoại khóa và các yếu tố khác của cuộc sống hiện đại, dẫn đến việc giảm thiểu thời gian ngủ và thời gian nghỉ ngơi. 

Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cả thể chất lẫn tinh thần mà còn có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng trong tương lai.

Giấc ngủ không chỉ đơn giản là thời gian nghỉ ngơi sau một ngày làm việc mệt mỏi mà còn là cơ hội để cơ thể và tâm trí được tái tạo. Những giấc ngủ đủ thời gian và đủ chất lượng giúp tăng cường năng lượng cho não bộ, từ đó cải thiện khả năng tập trung, ghi nhớ và giúp cơ thể hoạt động hiệu quả hơn khi tỉnh dậy.

2. Tác hại xấu khi trẻ thiếu ngủ

Rối loạn giấc ngủ có thể gây ra những tác động tiêu cực không chỉ trong thời gian đêm mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động ban ngày của trẻ. Việc thiếu ngủ có thể dẫn đến tình trạng mất tập trung, mệt mỏi và cảm giác uể oải. Từ việc đó ảnh hưởng đến hiệu suất học tập và hoạt động hàng ngày.

Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ có thể phát triển thành tình trạng thiếu ngủ mãn tính, dẫn đến sự tăng cường cảm giác buồn ngủ vào ban ngày và mong muốn ngủ thêm. 

Điều này thúc đẩy trẻ sử dụng các biện pháp kích thích như uống nước có caffeine hoặc thức uống tăng lực để giữ mình tỉnh táo, làm suy giảm chất lượng giấc ngủ và gây hại cho sức khỏe.

Thậm chí, ngay cả khi trẻ không gặp vấn đề về giấc ngủ ban đêm và hoạt động ban ngày vẫn bình thường, thiếu ngủ có thể khiến cơ thể trẻ kiệt sức, dẫn đến tăng cảm giác căng thẳng, cáu kỉnh và khó chịu, từ đó làm suy giảm khả năng tự nhiên của cơ thể để đi vào giấc ngủ ban đêm.

3. Các ưu điểm khi trẻ có được giấc ngủ chất lượng

Nếu trẻ có đủ giấc ngủ và duy trì một chu trình sinh học cân đối sẽ nhận được nhiều lợi ích đáng kể:

• Tăng cường sự tập trung, chú ý và khả năng ghi nhớ thông tin. Giấc ngủ đủ giúp cho trí não hoạt động hiệu quả hơn, từ đó cải thiện khả năng tập trung và ghi nhớ thông tin.
• Trẻ có giấc ngủ tốt thường có tâm trạng tốt hơn và dễ dàng hòa nhập vào các môi trường xã hội, tạo nên các mối quan hệ tích cực.
• Sức khỏe tinh thần của trẻ sẽ được nâng cao, tạo ra một tinh thần năng động, hòa đồng và sẵn sàng tham gia các hoạt động thể chất và tinh thần.
• Nghiên cứu đã chứng minh rằng trẻ em có giấc ngủ đủ thường có chỉ số thông minh cao hơn. Việc này áp dụng không chỉ cho trẻ em mà còn cho mọi độ tuổi, từ trẻ nhỏ đến người lớn.

4. 10 thói quen tạo giấc ngủ tốt cho trẻ

4.1. Thiết lập thói quen đi ngủ

Tạo ra một chuỗi hoạt động thư giãn nhất định và thực hiện chúng vào cùng thời điểm mỗi đêm có thể giúp kích thích giấc ngủ của con bạn. Một cách hiệu quả để bắt đầu là cho con tắm nước ấm, giúp cơ thể thư giãn và sẵn sàng cho giấc ngủ sắp tới.

Sau đó, tạo một không gian ngủ yên tĩnh với ánh đèn mờ để kích thích cơ thể sản xuất hormone giấc ngủ – melatonin. Khi con bạn đã lên giường, khuyến khích con đọc sách, nghe nhạc thư giãn hoặc thậm chí kể chuyện cho con nghe với giọng nói nhẹ nhàng và ổn định.

Đối với trẻ lớn hơn, thói quen có thể bao gồm một cuộc trò chuyện yên tĩnh về những điều đã xảy ra trong ngày, sau đó thư giãn một mình trước khi đi ngủ. 

Bé có thể thích thư giãn bằng cách đọc sách, nghe nhạc hoặc thực hành các kỹ thuật thở thư giãn. Điều này giúp tạo ra một môi trường yên bình và thuận lợi cho giấc ngủ sâu.

4.2. Biết trẻ ngủ bao lâu là đủ

Nhu cầu giấc ngủ của trẻ thay đổi theo độ tuổi. Ví dụ, khi trẻ lớn lên, chúng thường cần ít giấc ngủ ban ngày hơn và nhiều giấc ngủ hơn vào ban đêm, bên cạnh đó thời lượng giấc ngủ cũng có thể giảm đi. 

Do đó, quan trọng là để trẻ em ở mọi độ tuổi có đủ giấc ngủ theo nhu cầu của chúng, điều này nhằm đảm bảo việc tham gia vào các hoạt động, học tập và duy trì sự tập trung trong suốt ngày.

4.3. Tạo thói quen ngủ và thức dậy đúng giờ

Hãy thiết lập một lịch trình cố định cho thời gian đi ngủ và thời gian thức dậy của con bạn hàng ngày. Điều này sẽ giúp duy trì sự ổn định cho đồng hồ sinh học của con, giúp cơ thể chúng điều chỉnh và tuân theo một chu trình ngủ hợp lý, nhất quán.

4.4. Tránh việc ngủ ngày khi trẻ đã lớn

Phần lớn trẻ em dừng việc ngủ vào ban ngày khi đến độ tuổi 3-5. Tuy nhiên, nếu con bạn vẫn ngủ vào ban ngày khi đã đạt đến năm tuổi, hãy tập trung vào việc duy trì giấc ngủ ngắn, không quá 20 phút. 

Việc giữ thời gian ngủ ngắn và không quá muộn sẽ giúp tránh khả năng gây ra sự khó chịu khi con bạn cố gắng ngủ vào ban đêm.

4.5. Làm trẻ cảm thấy an toàn vào ban đêm

Nếu con bạn gặp cảm giác sợ hãi khi phải đi ngủ hoặc ở trong bóng tối, hãy khuyến khích và khen ngợi mỗi khi con tỏ ra can đảm. 

Hạn chế thời gian xem TV, xem phim kinh dị và chơi các trò chơi điện tử kinh dị, thay vào đó, bạn có thể giới thiệu cho bé những hoạt động nhẹ nhàng như nghe nhạc nhẹ, chơi những trò chơi như lắp ráp gỗ hoặc xếp hình. Nếu cần, sử dụng đèn ngủ để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn khi đi ngủ.

4.6. Giảm tiếng ồn và ánh sáng ở phòng trẻ

Tạo một không gian riêng tư, yên tĩnh và tối tại phòng ngủ của con là vô cùng quan trọng để đảm bảo giấc ngủ của chúng được tốt nhất. Phòng ngủ lý tưởng nên được giữ ở mức độ tối, yên tĩnh và có sự thông thoáng tốt. 

Hãy kiểm tra xem có ánh sáng quá mạnh hoặc tiếng ồn nào đang ảnh hưởng đến giấc ngủ của con bạn. Ánh sáng xanh từ các thiết bị như TV, máy tính, điện thoại di động và máy tính bảng có thể làm giảm sản xuất melatonin và làm trì hoãn giấc ngủ. 

Cha mẹ nên tắt những thiết bị này ít nhất một giờ trước khi đi ngủ hoặc đưa chúng ra khỏi phòng của con vào buổi tối.

4.7. Không sử dụng đồng hồ và các thiết bị công nghệ

Nếu con bạn thường xuyên quan tâm đến thời gian, hãy khuyến khích chúng để đồng hồ ở một nơi mà không thể dễ dàng nhìn thấy. Hãy cố gắng giữ cho phòng ngủ của con ở khu vực không có màn hình và để các thiết bị điện thoại được sạc ở một phòng khác.

4.8. Ăn no và ăn đúng giờ

Đảm bảo rằng con bạn có một bữa tối đầy đủ vào thời gian phù hợp. Cảm giác quá đói hoặc quá no trước khi đi ngủ có thể làm cho con bạn khó chịu hoặc không thoải mái, từ đó gây khó khăn trong việc vào giấc. 

Đặc biệt, bữa sáng lành mạnh giúp kích thích đồng hồ sinh học của trẻ, giúp họ bắt đầu ngày mới với năng lượng và tinh thần sảng khoái.

4.9. Để trẻ nhận ánh sáng tự nhiên vào ban ngày

Khích lệ con bạn tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên càng nhiều càng tốt trong suốt ngày, đặc biệt là vào buổi sáng. Ánh sáng tự nhiên, đặc biệt là ánh sáng sáng rực rỡ vào buổi sáng, giúp ngăn chặn việc sản xuất melatonin. 

Điều này giúp con bạn cảm thấy tỉnh táo và hứng khởi trong suốt ngày, đồng thời cung cấp melatonin vào thời điểm cần thiết trong chu kỳ giấc ngủ của trẻ.

4.10. Không cho trẻ ăn hoặc uống có chứa cafein

Khuyến khích con bạn tránh cafein, có thể xuất hiện trong nước tăng lực, cà phê, trà, socola và soda, vào cuối buổi chiều tối. Hãy kiên nhẫn và nhất quán trong việc thực hiện những điều này để tạo ra một môi trường ngủ tốt nhất cho con bạn.

>> Xem thêm:

• Thời gian sử dụng thiết bị điện tử ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ như thế nào?
• Mách nhỏ 7 cách để trẻ ngủ ngon hơn vào mùa hè
• Cho bé nằm ngủ trên ngực có an toàn không? Nên điều chỉnh tư thế ngủ như thế nào?

Việc thực hiện những thói quen tạo giấc ngủ tốt cho trẻ không chỉ mang lại những đêm ngủ ngon mà còn là đầu tư quý báu vào sức khỏe và phát triển toàn diện của trẻ. Hãy dành thời gian và kiên nhẫn để xây dựng những thói quen này và bạn sẽ thấy những kết quả tích cực mà chúng mang lại.