Sống khỏe

Sức khỏe tinh thần là gì? Hướng dẫn cách chăm sóc sức khỏe tinh thần

CẬP NHẬT 27/04/2023 | BỞI Minh Anh

Sức khỏe tinh thần là yếu tố rất quan trọng đối với đời sống cảm xúc của mỗi người. Khi đối mặt với khó khăn và thử thách, người có sức khỏe tinh thần tốt sẽ có ý chí kiên cường, mạnh mẽ đối mặt với mọi hiểm nguy. Hơn nữa, chăm sóc sức khỏe tinh thần cũng là cách để tự tạo niềm vui và hạnh phúc trong tâm hồn, để bản thân luôn cảm thấy vững vàng, từ đó kiểm soát tâm trạng tốt hơn. 

1. Sức khỏe tinh thần là gì? 

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã định nghĩa sức khỏe tinh thần là trạng thái mà ở đó con người nhận thức được những khả năng của bản thân, có thể đối phó với căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày, vẫn làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng. 

Theo đó, người có sức khỏe tinh thần tốt là người có tinh thần khỏe mạnh, luôn lạc quan, tích cực ở trong suy nghĩ, biết cách kiểm soát hành vi và cảm xúc của mình. Khi đối mặt với khó khăn và thử thách, người có sức khỏe tinh thần tốt cũng có ý chí kiên cường hơn. Vậy như thế nào là người có sức khỏe tinh thần tốt? Tìm hiểu ngay dưới đây!

sức khoẻ tinh thần là gì
Tìm hiểu sức khoẻ tinh thần là gì?

2. Thế nào là người có sức khỏe tinh thần tốt? 

Một người được đánh giá là người có sức khỏe tinh thần tốt khi có ý chí kiên cường, luôn nhìn thấy những mặt tích cực vấn đề và nhanh chóng tìm ra cách giải quyết vấn đề. Theo đó, những người có sức khỏe tinh thần tố có những đặc điểm như sau: 

  • Luôn cảm thấy hào hứng khi bắt đầu một ngày làm việc, học tập
  • Cảm thấy phấn khởi, vui vẻ khi hoàn thành một công việc
  • Tự tin khi nhìn ngắm mình ở trong gương
  • Thường xuyên mỉm cười, giao tiếp tốt với những người xung quanh
  • Luôn suy nghĩ tích cực, nhìn được khía cạnh tốt ngay cả khi đang ở trong tình huống tiêu cực, gặp khó khăn và thách thức. 
  • Ăn ngon miệng, ngủ ngon giấc, ít khi cảm thấy bị muộn phiền
  • Có ý chí mạnh mẽ, vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. 
Biểu hiện của một người có sức khoẻ tinh thần tốt
Biểu hiện của một người có sức khoẻ tinh thần tốt

3. Những dấu hiệu cho thấy bạn đang gặp những vấn đề về sức khỏe tinh thần

Những người đang gặp bất ổn về sức khỏe tinh thần, luôn mang tâm lý tiêu cực có thể khiến bản thân gặp nhiều trở ngại. Tệ hơn, sức khỏe tinh thần bất ổn có thể kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, làm giảm khả năng xử lý công việc cũng như ảnh hưởng đến mối quan hệ xung quanh. Theo đó, những dấu hiệu cho thấy bạn đang gặp những bất ổn sức khỏe là: 

  • Không muốn bước xuống giường vào mỗi buổi sáng
  • Không hào hứng khi bắt đầu công việc hay nhiệm vụ mới
  • Thường xuyên muốn ở một mình hoặc tự làm việc một mình
  • Thường xuyên bị căng thẳng do áp lực công việc hàng ngày
  • Dễ dàng cảm thấy buồn chán, bị tổn thương và tức giận vì những chuyện nhỏ
  • Luôn cảm thấy cơ thể mệt mỏi dù không mắc bệnh lý gì
  • Người bị bất ổn sức khỏe tinh thần kéo dài có nguy cơ mắc những bệnh tâm lý, thường gọi là rối loạn tinh thần. 
Những dấu hiệu cho thấy bạn đang gặp phải vấn đề sức khoẻ tinh thần
Những dấu hiệu cho thấy bạn đang gặp phải vấn đề sức khoẻ tinh thần

4. Những rối loạn tinh thần phổ biến hiện nay

Theo chuyên gia tâm lý, bệnh lý tinh thần thường được gọi là rối loạn tinh thần là bệnh lý gây ra từ sự bất ổn về tinh thần kéo dài. Theo đó có đến 300 chứng bệnh tinh thần khác nhau với những nguyên nhân, biểu hiện cùng cách chữa trị riêng biệt. Theo đó, một số rối loạn tinh thần phổ biến là: 

  • Rối loạn lo âu (anxiety disorder) có những dấu hiệu như suy nghĩ nhiều, lo lắng quá mức, thường xuyên mất ngủ, sống trong chủ nghĩa cầu toàn, đau đầu căng cơ, gặp những triệu chứng tiêu hoá như tiêu chảy, táo bón kéo dài…
  • Rối loạn trầm cảm (depressive disorder): Luôn có cảm giác buồn bã, chán nản, mất hứng thú với mọi việc, dễ nổi giận, cáu gắt, mất tập trung, hay quên và có ý nghĩa, hành vi tự sát. Theo thống kê có đến 80% những người mắc rối loạn trầm cảm tại một thời điểm khó khăn nào đó ở trong cuộc đời. 
  • Rối loạn lưỡng cực (bipolar disorder): Có những biểu hiện bằng cung bậc cảm xúc buồn vui thất thường và thay đổi liên tục. 
  • Rối loạn lo âu xã hội (social anxiety disorder) chúng còn được gọi chứng sợ xã hội, người bệnh có xu hướng sợ đám đông, ngại giao tiếp với người khác.
  • Rối loạn ám ảnh cưỡng chế – bệnh OCD (obsessive-compulsive disorder): Người mắc chứng bệnh này ưa sạch sẽ, chỉn chu và kỹ lưỡng trong mọi việc. Người bệnh đôi khi bị ám ảnh với con số, kỳ vọng vào sự đảm bảo, hoặc dằn vặt những mối quan hệ… 
  • Rối loạn căng thẳng sau chấn thương – PTSD (post-traumatic stress disorder): Có thể xảy khi có tổn thương tâm lý sau chấn thương hoặc ảnh hưởng thế chất sau khi bị tai nạn. 
  • Tâm thần phân liệt (schizophrenia): Đây là một rối loạn tinh thần nghiêm trọng với những triệu chứng ảo tưởng, cảm xúc nóng nảy và thực hiện những hành vi bạo lực, loại tâm thần này cần được phát hiện và điều trị kịp thời. 

5. Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tinh thần an nhiên, vui vẻ, lạc quan và yêu đời

Chăm sóc sức khỏe tinh thần là một trong những biện pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện, việc làm này chính là tạo niềm vui hạnh phúc từ trong tâm hồn, giúp bản thân cảm thấy vững vàng, kiểm soát mọi thứ tốt hơn. Do đó, khi nhận thấy bản thân đang có những dấu hiệu của bệnh tinh thần, thay vì trốn tránh thực tại, mỗi người nên tìm cách dũng cảm đối mặt với những giai đoạn khó khăn. 

Theo đó, để chăm sóc sức khỏe tinh thần cần điều trị đồng thời theo ba hướng như biện pháp sinh học (thuốc men, hoá dược), biện pháp tâm lý, biện pháp hỗ trợ gia đình và phục hồi chức năng tâm lý xã hội. Bởi với những bệnh tinh thần thì việc điều trị bằng thuốc thôi chưa đủ mà cần có sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý và đặc biệt là hỗ trợ từ phía gia đình, xã hội. 

5.1. Rèn luyện lối sống tốt để nâng cao sức khỏe tinh thần

Xây dựng lối sống lành mạnh là chìa khoá để chống lại những rối loạn tinh thần, bao gồm chế độ ăn uống, luyện tập, nghỉ ngơi nhằm giúp nâng cao sức khỏe tinh thần: 

Một là, ăn uống đầy đủ và cân đối giữa những dưỡng chất: Những thực phẩm tốt cho sức khỏe tinh thần là ngũ cốc nguyên cám, cá giàu chất béo, rau củ quả tươi… Đồng thời tránh những thức ăn nhanh, uống đồ ngọt có gas hoặc thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ…

Hai là, tập luyện thể dục thể thao thường xuyên: Những bộ môn lý tưởng để cải thiện sức khỏe tinh thần là thiền định, yoga giúp bình ổn tâm trạng, thăng bằng cảm xúc.

Những cách để chăm sóc sức khoẻ tinh thần hiệu quả
Những cách để chăm sóc sức khoẻ tinh thần hiệu quả

 Ba là, sắp xếp thời gian để nghỉ ngơi thư giãn nhằm giúp cân bằng cuộc sống. Bạn nên xây dựng thói quen đi ngủ đúng giờ, đủ giấc khoảng 8 đến 8 tiếng mỗi ngày để cơ thể được phục hồi năng lượng. Giấc ngủ giữ vai trò quan trọng trong việc tái tạo, chữa lành những vết thương tâm hồn, tạo dựng tinh thần lạc quan và vui vẻ để đương đầu với khó khăn thử thách. 

5.3. Phương pháp trị liệu tâm lý

Thông qua việc trò chuyện với những chuyên gia tâm lý về suy nghĩ, cảm xúc và trải nghiệm hiện tại, người đang gặp những vấn đề sức khỏe tinh thần được giải toả tâm lý, điều trị bệnh tinh thần dễ dàng hơn. Những chuyên gia tâm lý là người luôn lắng nghe, không phán xét mà người bệnh được gợi mở giải pháp để vượt qua những khó khăn và thử thách. 

Nếu không muốn chữa trị tâm lý với những người lạ, bạn có thể trải lòng với người thân ở trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp… những người mà mình thân thiết và tin tưởng nhất. 

5.4. Sử dụng thuốc điều trị rối loạn tinh thần

Hiện nay, bốn loại thuốc chính để chữa trị rối loạn tinh thần là: 

  • Thuốc chống trầm cảm
  • Thuốc chống lo âu
  • Thuốc chống loạn thần
  • Thuốc ổn định tâm trạng

Những loại thuốc chữa trị rối loạn tinh thần có thể gây ra những tác dụng phụ, do đó người bệnh không nên tự ý dùng thuốc mà cần tuân theo sự hướng dẫn của bác sĩ. 

Trên đây là những thông tin hữu ích về sức khỏe tinh thần là gì, từ đó giúp người đọc hiểu ra chăm sóc sức khỏe tinh thần là tạo niềm hạnh phúc ở trong tâm hồn, giúp bản thân cảm thấy vững vàng và có thể kiểm soát mọi việc tốt hơn. 

>>>Đọc thêm:

Bài viết liên quan:

Avatar
Minh Anh