Nấm mèo hay còn gọi là mộc nhĩ, là một trong các loại nấm quen thuộc trong căn bếp của các gia đình Việt. Không chỉ là nguyên liệu tuyệt vời giúp món ăn thêm hấp dẫn, nấm mèo còn chứa nhiều thành phần dinh dưỡng giúp tăng đề kháng, giải độc và làm chậm quá trình lão hóa. Trong Đông Y, đây cũng được xem là 1 vị thuốc quý.
Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu tất tần tật về mộc nhĩ, nấm mèo cũng như những lợi ích bất ngờ của nấm mèo nhé!
1. Nấm mèo là gì?
1.1 Thông tin chung về nấm mèo
Mộc nhĩ hay nấm mèo là 1 loại cây mọc trên thân của những giống cây thân gỗ. Đây vừa xem là một loại thực phẩm cũng như dược phẩm vì chúng đem đến nhiều lợi ích sức khỏe khác nhau gồm thông mạch, bổ huyết, cải thiện tình trạng suy nhược,… Bên cạnh 2 cái tên mộc nhĩ, nấm mèo, ở 1 số địa phương, loại nấm này còn có tên gọi khác như mộc nhu, mộc nga, vân nhĩ hoặc mộc tung.
Về đặc điểm hình dáng, nấm mộc có bề ngoài giống như cái tai, với mặt trên nhẵn và mặt dưới phủ 1 lớp lông màu nâu. Mặt nấm thường được phủ 1 lớp phấn trắng là do các bào tử phóng ra khi nấm mèo đến giai đoạn trưởng thành. Phần thịt nấm mộc nhĩ có độ dày khoảng 1-3 mm.
Loại nấm này phân bố chủ yếu tại vùng ôn đới hoặc vùng cận nhiệt đới như Châu Âu, Bắc – Nam Mỹ, Châu Á, Úc, thâm chí cả Châu Phi. Tại Việt Nam, Mộc Nhĩ được trồng ở nhiều vùng, nấm cho chất lượng tốt nhất khi mọc trên thân của các loại cây như ruối, săn, so đũa, sung mít, sậu,… Ngoài nấm mèo thu hái tự nhiên thì người ta còn trồng nấm mốc trên thân cây mít, sắn, sung,… và thu hoạch làm thực phẩm, dược liệu.
Mùa thu hoạch mộc nhĩ thường rơi vào mùa hè hoặc mùa thu. Sau khi thu hoạch, nấm được rửa sạch, loại bỏ phần bẩn dính vào giá thể. Sau đó, có thể đem đi sấy khô.
1.2 Cách bảo quấn nấm mèo
Cách tốt nhất để bảo quản nấm mèo chưa sử dụng là phơi hoặc sấy khô, rồi bảo quản trong túi ni lông hoặc hộp đậy kín để tránh sự xâm nhập của không khí. Bạn nên đặt mộc nhĩ tại nơi thoáng mát, khô ráo để kéo dài thời gian bảo quản. Độ ẩm cao có thể khiến nấm bị ẩm mốc.
1.3 Thành phần dinh dưỡng trong nấm mèo
Về thành phần dinh dưỡng, trong 100 gram nấm mèo sẽ chứa:
- Năng lượng: 293,1 kcal
- Chất béo: 0.2 g
- Chất đạm: 10,6 g
- Chất xơ: 5.8 g
- Đường: 65g
- Sắt: 185mg
- Canxi: 201 mg
- Carotene: 0.03 mg
- Phốt pho: 201 mg
2. Mộc nhĩ có tác dụng gì ?
Mộc nhĩ có điểm đặc trưng là độ đặc như thạch và độ dai cao, đem đến sự hấp dẫn cho món ăn hơn khi chế biến cùng các loại thực phẩm khác. Bên cạnh chế biến thành loại thức ăn khác nhau trong bữa cơm thì nấu mộc nhĩ còn là nguyên liệu phổ biến trong những món ăn đường phố của nhiều nước Châu Á.
Về Đông Y, nấm mèo được sử dụng làm dược liệu để chữa trị nhiều loại bệnh, cải thiện tình trạng suy nhược cơ thể, tăng cường miễn dịch và kháng khuẩn. Về Tây Y, nấm mộc nhĩ được chứng minh bao gồm các tác dụng sau:
2.1 Khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ
Nấm chứa nhiều thành phần chống oxy hóa mạnh mẽ. Các nghiên cứu đã cho thấy các hợp chất từ loại thực vật rất hiệu quả trong việc chống lại tình trạng oxy hóa trong cơ thể, giảm nguy cơ mắc các chứng viêm và nhiều bệnh lý khác nhau, ngoài ra còn giúp làn da trẻ đẹp hơn. Bên cạnh đó, nấm mèo còn chứa nhiều polyphenol, hỗ trợ cải thiện các bệnh mãn tính liên quan tới tim mạch.
2.2 Cải thiện hệ tiêu hóa, tăng cường sức khỏe đường ruột:
Việc bổ sung nấm mèo trong thực đơn ăn uống còn hỗ trợ cải thiện hệ tiêu hóa và sức khỏe đường ruột. Bởi vì trong nấm mèo chứa hàm lượng prebiotics dồi dào, chủ yếu ở dạng beta glucan. Đây là 1 loại chất xơ mang đến cho cơ thể chúng ta một hệ sinh vật đường ruột khỏe mạnh, đồng thời gia tăng tỉ lệ vi khuẩn tốt cho đường ruột.
2.3 Cải thiện hệ miễn dịch
Thông qua việc cải thiện hệ tiêu hóa, đường ruột, hệ miễn dịch của cơ thể cũng có những chuyển biến tích cực hơn. Nguyên nhân là hệ sinh vật đường ruột và hệ miễn dịch có mối liên rất chặt chẽ với nhau. Các nghiên cứu cũng cho thấy thành phần probiotics có trong mộc nhĩ giúp tăng cường phản ứng miễn dịch, loại bỏ các nguy cơ gây mầm bệnh, ảnh hưởng tới cơ thể con người.
2.4 Giảm hàm lượng Cholesterol xấu trong máu
Nấm mèo chứa hàm lượng polyphenol cao giúp giảm cholesterol LDL xấu. Nghiên cứu thực hiện trên thỏ được cho ăn nấm mèo, kết quả cho thấy rằng, cả lượng cholesterol toàn phần lẫn cholesterol LDL đều ghi nhận giảm đáng kể. Khi cholesterol LDL giảm, đồng nghĩa với việc sẽ giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch.
2.5 Cải thiện sức khỏe não bộ
Một trong những lợi ích khác của nấm mèo là cải thiện các chức năng não. Các nghiên cho thấy nấm mèo có khả năng ức chế hoạt động của enzym secretase. Đây là 1 loại enzyme giải phóng protein amyloid beta – một loại protein gây độc cho não, là yếu tố gây ra các bệnh suy giảm nhận thức, thoái hóa ở người.
Việc ức chế enzyme secretase tương đương với giảm nguy cơ mắc các bệnh này. Tuy nhiên, cần thêm nhiều nghiên cứu để đưa ra những kết luận chính thức.
2.6 Cải thiện chức năng gan
Trong nấm mộc nhĩ có chứa các chất giúp bảo vệ gan khỏi những tổn thương và cải thiện chức năng gan. Bên cạnh đó đặc tính chống oxy hóa mạnh của nấm cũng giúp ức chế các gốc tự do, giảm nguy cơ hình thành các khối u ác tính tại gan nói riêng và các cơ quan khác trong cơ thể nói chung.
Trong một thí nghiệm được thực hiện trên loài chuột, các nhà nghiên cứu còn phát hiện ra rằng, hỗn hợp nước và bột nấm tai mèo có khả năng giúp gan chống lại những tổn thương do dùng quá liều acetaminophen. Tuy vậy, chưa có nghiên cứu trên người để xác định liệu có kết quả tương tự hay không.
3. Một số lưu ý khi sử dụng
Nhìn chung, nấm mộc nhĩ là một loại thực phẩm có độ lành tính, ít gây ra các vấn đề gây nguy hại đến tinh mạng. Nhưng khi mua nấm mèo dạng phơi khô, bạn lưu ý là phải luôn làm sạch và ngâm nấm trước khi sử dụng để loại bỏ các cặn bẩn trên nấm. Mộc nhĩ cần được nấu chín thật kỹ, nhiệt độ còn giúp tăng hoạt động chống oxy hóa của nấm.
Bạn nên mua nấm mộc nhĩ tại các cơ sở uy tín, nguồn gốc rõ ràng. Không tự hái, ăn mộc nhĩ không rõ nguồn gốc vì có nguy cơ nhầm lẫn với nấm độc hoặc nhiễm bẩn.
Để bảo nấm mộc nhĩ tươi, bạn có thể cất trong ngăn mát tủ lạnh. Đối với mộc nhĩ khô, có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng, không trữ nấm ở khu vực ẩm ướt để tránh nấm bị nhiễm khuẩn, mốc.
XEM THÊM:
- Lợi ích & các món ngon từ nấm bào ngư không nên bỏ qua
- Nấm rơm có tốt cho sức khỏe không? Các lợi ích của nấm rơm
Nhìn chung, nấm mèo là một loại nấm được yêu thích sử dụng trong văn hóa ẩm thực Á Đông, đặc biệt là Trung Quốc và Việt Nam. Loại nấm này không chỉ là nguyên liệu tuyệt vời để chế biến bữa ăn gia đình mà còn đem đến hàm lượng dinh dưỡng cao giúp bảo vệ gan, giảm cholesterol, cải thiện chức năng não và tăng cường sức khỏe đường ruột.
Hy vọng bài viết đã đem đến cho bạn nhiều kiến thức thú vị và bổ ích liên quan tới loại nấm này rồi nhé!