Tiết Xử Thử là gì? Ý nghĩa và những điều kiêng kỵ cần tránh

CẬP NHẬT 07/09/2024 | Bài viết bởi: Hoàng Trinh

Tiết Xử Thử được xem là 1 trong những tiết khí dễ chịu nhất trong năm khi nhiệt độ giảm, thời tiết trở nên mát mẻ, dễ chịu hơn so với tiết khí trước đó. Chính vì thế mà nó có tên gọi là Xử Thử, tức hết nắng nóng. Trong bài viết này, cùng đi tìm hiểu chi tiết về tiết Xử Thử, ý nghĩa cũng như những điều cần kiêng kỵ khi đất trời chuyển sang tiết này nhé! 

1. Tiết Xử Thử là gì?

Tiết Xử Thử là gì
Tiết Xử Thử là gì?

Tiết Xử Thử là tiết khí thứ 14 trong 24 tiết khí theo hệ thống lịch Vạn Niên được các nước Á Đông như Trung Quốc, Việt Nam, Triều Tiên,… và là tiết khí thứ 2 của mùa hè. Tiết Xử Thử bắt đầu diễn ra khi Mặt Trời nằm trong ở tọa độ kinh tuyến 150 độ. 

Dịch theo chiết Hán tự, “xử” nghĩa là sự quyết đoán, dứt điểm, chất dứt, “thử” nghĩa là oi bức, nóng nực. Như vậy, có thể hiểu 1 cách đầy đủ rằng Xử Thử chính là chỉ tình trạng nắng nóng đã kết thúc. 

Tiết Xử Thử đánh dấu giai đoạn tiết trời dần chuyển sang thu, chấm dứt hoàn cái nóng oi nực đỉnh điểm của mùa hạ. Tuy vậy, xử thử vẫn còn sót lại chút ít nắng hạ. Khi này, thời tiết không còn oi ả khó chịu nữa, nhiệt độ giảm đáng kể, tiết trời nên ôn hòa, mát mẻ hơn.

2. Năm 2023, Tiết Xử Thử bắt đầu từ ngày nào?

Tính theo lịch vạn niên, tiết Xử Thử năm Tân Sửu 2023 diễn ra từ ngày 23-24/8 DL. Thời xưa, con người thường xác định thời điểm bắt đầu tiết Xử Thử bằng cách quan sát chòm sao Sư Tử và Bắc Đẩu trên bầu trời. Tiết xử thử sẽ bắt đầu khi Mặt Trời dần tiến về vị trí chòm sao Sư Tử, đồng thời, khi đêm buông, có thể quan sát thấy chòm sao Bắc đẩu quay cán gáo về phương vị Tây Nam. 

3. Đặc điểm khí hậu của tiết Xử Thử

3.1. Đặc trưng thời tiết, khí hậu

Đặc điểm khí hậu của tiết Xử Thử
Tiết Xử Thử là 1 loại tiết âm của đất trời, đánh dấu thời điểm mặt trời dần dời về phía Nam

Khi đất trời bước vào tiết Xử Thử, điều đặc trưng nhất là sự thay đổi rõ rệt của nhiệt độ, nắng nóng không còn gây khó chịu ngột ngạt nữa do nhiệt độ đã giảm dần theo từng ngày, 

Theo quan niệm của người xưa, tiết Xử Thử là 1 loại tiết âm của đất trời, đánh dấu thời điểm mặt trời dần dời về phía Nam, khiến cho nhiệt lượng, ánh thái dương chiếu đến mặt đất giảm dần, tạo nên hiện tượng dương suy âm thịnh. Trong tiết khí này không khí mát lạnh, khô ráo, nắng nhẹ gió thanh, đôi khi sẽ có chút hanh khô gây nứt nẻ cho làn da. 

Trong hệ thống 24 tiết khí, thì tiết xử thử được xem là tiết khí đẹp nhất trong năm. Đây cũng là thời điểm diễn ra nhiều lễ hội văn hóa. 

Khi này, nhiệt độ ôn hòa, tiết trời mát dịu, lượng mưa vừa phải, khối không lục địa hoạt động mạnh, đem đến cảm giác se lạnh vào buổi sáng sớm và đêm muộn. 

Dân gian thường dùng nhiều mỹ từ để miêu tả thời tiết Xử Thử như nắng vàng ruộm như mật ong, trời cao xanh, có những bông hoa bồ công anh lơ lửng trong gió, bốn bề rực rỡ như tranh vẽ. Chẳng trách tiết Xử Thử luôn là nguồn cảm hứng bất tận trong các tác phẩm văn thơ. 

3.2. Thực vật 

đặc trưng về thảm thực vật tiết xử thử
Mọi loại thực vật đều có sự điều chỉnh, thích nghi nhất định định để phù hợp với môi trường bên ngoài

Khi đất trời bước vào tiết Xử Thử, thời gian giữa ngày và đêm tương đối cân bằng, không còn sự chênh lệch lớn nữa như tiết trước đó nữa. Với sự thay đổi này, mọi loại thực vật đều có sự điều chỉnh, thích nghi nhất định định để phù hợp với môi trường bên ngoài. 

Sự thay đổi mạnh mẽ nhất ở thực vật là việc điều chỉnh để hạn chế sự thoát nước diễn ra mạnh mẽ. Vì đây là lúc cả nhiệt độ lẫn ánh sáng mặt trời đều giảm, độ ẩm trong không khí không cao khiến quá trình của cây cối bị ức chế mạnh.

Cũng chính vì lẽ này mà tiết Xử Thử cũng là thời điểm loài cây bắt đầu thay lá hoặc chuyển từ sắc xanh sang đỏ, vàng. Lá bắt đầu rụng dần. Đến tiết sau thì cây cối chỉ còn lại những cành cây trơ trụi, khẳng khiu. Một số loại thực vật khác tích lũy chất dinh dưỡng ở dạng củ, thân, rễ. Vào tiết Xử Thử, các loại cây ngũ cốc, lương thực cũng đã chín và được thu hoạch.  

3.3. Động vật

Khi đất trời bước vào tiết Xử Thử, các loài động vật tích cực trữ thức ăn, xây dựng căn cứ trú động, tích mỡ để chống chịu với giá lạnh đang sắp đến. Chim bắt đầu các hành trình di cư bay về phương Nam để tránh rét kịp thời. 

Đây cũng là mùa giao phối. Các loài động vật trong thiên nhiên như hươu nai bước vào những cuộc chiến ác liệt để tranh giành bạn tình thực hiện quá trình sinh sản. 

đặc điểm về giới động vật tiết xử thử
Các loài động vật bước vào những cuộc chiến ác liệt để tranh giành bạn tình

Các loài côn trùng gần như ngừng mọi hoạt động. Chúng đẻ trứng trên những kẽ lá, tán cây rồi kết thúc vòng đời. Chờ cho đến sang năm sẽ nở và bắt đầu vòng đời mới.  

3.4. Con người 

Tiết Xử Thử diễn ra vào tầm tháng 7 âm lịch, khi này, năng lượng Kim khí thịnh nên người sinh vào tiết Xử Thử có dung mạo diễm lệ, khôi ngôi, tính cách thông minh quyết đoán hơn người. Người sinh trong tiết Xử Thử có nguồn khí Kim thịnh còn có được sự tập trung cao độ, sức khỏe ổn định và tinh thần sáng tạo mở mang. 

Người kỵ dạng năng lượng Kim có thể gặp các vấn đề sức khỏe liên quan đến hô hấp, gan mật cao trong tiết xử thử. Bên cạnh đó, mối quan hệ xung quanh có thể không tốt, công việc bị trì trệ, đình đốn.

4. Cách dưỡng sinh trong tiết Xử Thử 

4.1. Điều chỉnh thói quen sinh hoạt

Trong tiết Xử Thử âm thịnh dương suy nên con người cần điều chỉnh thói quen sinh hoạt hỗ trợ hấp thụ tích trữ dương khí trong cơ thể. Do tiết trời bắt đầu se lạnh hơn nên chúng ta dễ cảm thấy chán nản, lười biếng, dậy muộn và không thích vận động. 

điều chỉnh thói quen sinh hoạt vào tiết xử thử
Trong tiết Xử Thử âm thịnh dương suy nên con người cần điều chỉnh thói quen sinh hoạt

Hãy cố gắng đi ngủ sớm hơn thời gian trước đây, lý tưởng nhất là tăng thêm thời gian ngủ 1 giờ so với giấc ngủ vào mùa hè. Bên cạnh đó, bạn có thể bổ sung giấc ngủ trưa vào lịch sinh hoạt hằng ngày khoảng 20-30 phút là đủ. Giấc ngủ trưa sẽ giúp bạn tăng cường sự tỉnh táo và hiệu suất làm việc vào buổi chiều. 

4.2. Tăng cường thức ăn bổ âm dưỡng ẩm

Khí hậu đầu thu khá khô cằn, thiếu ẩm khiến cho các kinh mạch phổi trong cơ thể tích cực hoạt động. Việc ăn nhiều thức ăn bổ âm dưỡng ẩm sẽ giúp bạn tránh khỏi những tổn thương cho phần nội tạng này. 

  • Ăn ít các món ăn nhiều gia vị cay nóng như hành, tiêu, gừng, rượu,.. 
  • Ăn nhiều các loại thực phẩm chứa vitaminchất xơ như cà chua, ớt, cà tím, khoai tây,..  Ăn nhiều thực phẩm có tính kiềm, chẳng hạn như táo, tảo bẹ và rau tươi. 
  • Ăn nhiều thực phẩm chứa lượng protein chất lượng cao như trứng, thịt nạc, cá, các sản phẩm từ sữa và các sản phẩm từ đậu tương.

4.3. Uống nhiều nước để dưỡng ẩm 

Tiết Xử Thử là thời điểm lý tưởng để bắt đầu tập thói quen uống 1 cốc nước ấm sau khi thức dậy vào buổi sáng để đánh thức toàn bộ hệ thống tiêu hóa. Khi này ruột sẽ bắt đầu chuyển động làm việc, khiến bạn có nhu cầu đi vệ sinh. Thói quen này giúp bạn ngăn ngừa chứng táo bón hiệu quả. 

nên uống nước ấm vào tiết xử thử
Tiết Xử Thử là thời điểm lý tưởng để bắt đầu tập thói quen uống 1 cốc nước ấm

5. Thực phẩm ngừa bệnh tật trong Xử Thử

Trọng tâm của việc xây dựng chế độ ăn uống trong tiết xử thử là xem trọng dưỡng âm. Đạo dưỡng sinh của người xưa dạy rằng vào Thu, chúng ta tuân theo nguyên tắc dưỡng âm nhuận táo.

Mùa Thu hanh khô vạn vật héo vàng, mọi người dễ dàng cảm thấy miệng khô lưỡi khô, phương pháp bảo vệ sức khỏe phổ biến trong mùa Thu là xem trọng dưỡng âm. Đồng thời còn có nhuận phổi, dưỡng vị, ích thận, dưỡng can.

Dưới đây là 1 số loại thực phẩm trong các mâm cơm tiết Xử Thử: 

  • Lạc (đậu phộng)
  • Hạt sen:
  • Nước muối và nước mật ong
  • Ăn thịt vịt
  • Tráng miệng với các loại trái cây giàu vitamin và chứa nhiều nước để nhuận táo sinh tân, đồng thời trị ho, tiêu đàm, thanh nhiệt, giải độc, bao gồm lê, táo, cam, bưởi, cà chua,…

XEM THÊM:

Trên đây là những thông tin chi tiết liên quan đến tiết xử thử. Hy vọng bài viết đã giúp thỏa mãn bộ óc tò mò của bạn về tiết khí này rồi nhé!

Đánh giá post

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM