Lễ Tơ Hồng là gì? Ý nghĩa và cách tổ chức như thế nào?

Theo truyền thống của người Việt, hai bạn trẻ muốn “về chung một nhà” thường phải trải qua rất nhiều thủ tục, lễ bái. Trong đó có lễ Tơ Hồng. Mặc dù hiện nay có một số nơi không còn quá quan trọng tới thủ tục này nhưng vẫn có không ít tỉnh thành duy trì tổ chức lễ Tơ Hồng. Vậy lễ Tơ Hồng là gì, có ý nghĩa ra sao và được tổ chức như thế nào?

1. Lễ Tơ Hồng là gì?

Mặc dù lễ Tơ Hồng đã có từ lâu nhưng không phải ai cũng đều hiểu rõ lễ Tơ Hồng là gì. Người Á Đông nói chung và người Việt Nam nói riêng từ xa xưa vẫn quan niệm vị thần chủ của hôn sự chính là Nguyệt Lão. Vị thần này chính là người se Tơ Hồng, kết nối nam – nữ với nhau thành một đôi uyên ương hạnh phúc.

Vì vậy, cặp đôi trước khi tổ chức hôn lễ sẽ cần phải tiến hành lễ khấn Nguyệt Lão hay còn gọi là Lễ Tơ Hồng. Mục đích của lễ Tơ Hồng chính là để bày tỏ lòng biết ơn của cô dâu chú rể đối với công ơn se duyên của Nguyệt Lão. 

2. Nguồn gốc lễ Tơ Hồng bắt nguồn từ đâu?

Không chỉ thắc mắc lễ Tơ Hồng là gì mà nhiều người còn quan tâm buổi lễ này có nguồn gốc từ đâu. Theo như chúng tôi tìm hiểu thì lễ Tơ Hồng có nguồn gốc từ truyền thuyết dân gian Trung Hoa, dưới thời nhà Đường.

Cụ thể, vào thời đó, nhà Đường có một vị thư sinh gọi là Vi Cố. Khi ông tới Tống Thành đã nghỉ lại ở một nhà trọ. Vào buổi tối ông đã đi dạo khắp nơi, cho tới nửa đêm thì ông gặp được một ông lão vừa đeo túi vải vừa ngồi đọc sách dưới ánh trăng sáng. 

Lúc đó thư sinh Vi Cố cảm thấy rất ngạc nhiên và tò mò nên đã tiến đến hành lễ rồi hỏi ông lão: “Vì sao đã hơn nửa đêm rồi mà ông vẫn còn ngồi một mình ở đây?”. Ông lão liền đáo lại Vi Cố rằng: “Ta đang bận xem sách Hôn Nhân! Đây là cuốn sách ghi lại nhân duyên của tất cả mọi người trên thế gian.”.

Vi Cố lại tiếp tục hỏi ông lão khi nhìn thấy túi gấm lớn mà ông đang mang theo. Khi đó ông lão đã lấy ra một sợi chỉ hồng từ túi gấm và chỉ trong chớp mắt trong không trung đã xuất hiện một đường ánh sáng màu đỏ, sáng rực. Trong đó, một đầu sợi dây thì buộc vào cổ chân của Vi Cố.

Ông lão lại tiếp tục nói: “Sợi chỉ hồng dùng để buộc chặt chân hai người sẽ trở thành vợ chồng. Cho dù hai người có cách nhau vạn dặm hay là kẻ thù của nhau thì chỉ cần bị sợi dây này buộc vào chân, cả đời này họ cũng sẽ không tách rời.”. 

Nghe thấy vậy, Vi Cố cực kỳ thắc mắc và nóng lòng muốn biết người vợ tương lai của mình sẽ là ai. Nghe hỏi, ông lão liền trả lời: “Con gái của bà lão bán rau ở chợ phía Bắc” sau đó thì biến mất.

Hôm sau Vi Cố sửa soạn chỉnh chu rồi tìm tới nơi ông lão nói để xem mặt vợ tương lai. Kết quả Vi Cố chỉ gặp một bà lão bế một bé gái xấu xí được 3 tuổi nên vô cùng bực tức và hạ lạnh cho người hầu tìm cách giết cô bé. Nhưng người hầu chỉ đâm một nhát sượt qua lông màu của bé gái rồi bỏ chạy vì sợ hãi và không dám bẩm báo lại với Vi Cố.

Kết quả, 15 năm sau Vi Cố thành thân với con gái của quan thứ sử Tương Châu. Người con gái này có một vết sẹo dài trên lông mày. Sau khi tìm hiểu mới biết đây chính là bé gái mà năm xưa mình muốn giết. Nhưng sau đó khi mẹ đứa bé qua đời, đứa bé ấy đã được quan thứ sử Tương Châu nhận về nuôi. Thế nên Vi Cố vô cùng xấu hổ và quyết tâm đối xử thật tốt với vợ để bù đắp lỗi lầm.

Cũng vì thế mà sau này mọi người tin rằng mọi cuộc hôn nhân đều do Nguyệt Lão kết thành và bắt đầu lập tượng thờ Nguyệt Lão. Đồng thời, lễ Tơ Hồng cũng được ra đời.

3. Ý nghĩa của lễ Tơ Hồng là gì?

Mặc dù ngày nay lễ Tơ Hồng không còn phổ biến như xưa nhưng theo quan niệm cha ông thì đây là một buổi lễ quan trọng và giàu ý nghĩa. Cụ thể, lễ Tơ Hồng được tổ chức với 3 ý nghĩa chính: 

• Là buổi lễ để vợ chồng sắp cưới tạ ơn Nguyệt Lão đã có ơn se duyên kết tóc 
• Trong hôn lễ có nghi uống uống rượu, ăn trầu thể hiện mong muốn vợ chồng có thể chung sống hòa thuận, yêu thương chăm sóc, bên nhau tới đầu bạc răng long 
• Nhắc nhở cặp đôi nhớ lại những kỷ niệm thiêng liêng của ngày đầu gặp gỡ để sau này có gặp khó khăn vẫn sẽ cùng nhau nắm tay vượt qua

4. Cách thực hiện lễ Tơ Hồng

Trong buổi lễ Tơ Hồng người ta sẽ đặt bàn thờ Tơ Hồng ngay giữa sân hoặc trong nhà và sắp đầy đủ các lễ vật cúng cần thiết như: Lư hương, đèn, nến, cơi trầu, xôi gà, rượu, trái cây. Cô dâu và chú rể sẽ cùng nhau đứng theo hàng ngang trên chiếc chiếu được trải ở trước hương án. Cả 2 phải lạy 4 lạy và vái 3 vái trước hương án sau đó thì tiếp tục quỳ để nghe người đại diện phía bên nhà chú rể đọc văn tế Tơ Hồng. 

Văn tế được đọc xong thì cô dâu chú rể lại làm lễ tạ Nguyệt Lão rồi cùng uống một ly rượu, ăn một miếng trầu đã được chuẩn bị dâng lên Nguyệt Lão trên bàn thờ. Theo quan niệm dân gian thì khi cô dâu chú rể uống rượu, ăn trầu thì cả 2 về sau sẽ thành một thể và có thể sống với nhau hạnh phúc tới đầu bạc răng lông. 

Cuối cùng, hoàn tất lễ Tơ Hồng, cô dâu và chú rể sẽ ra chào đóng các cô dì, chú bác,… cùng họ hàng tới chung vui. Đồng thời, khi tới chào ông bà, cha mẹ, cô dì, chú bác, cậu mợ, anh em,… nhà trai thì cô dâu chú rể đều sẽ được họ tặng tiền hoặc tặng quà cùng lời chúc phúc cho đôi trẻ.

5. Văn tế lễ Tơ Hồng

Như đã chia sẻ, trong buổi lễ, người đại diện phía nhà chú rể sẽ phải đọc văn tế Tơ Hồng. Nếu bạn chưa biết văn tế lễ Tơ Hồng là gì thì có thể tham khảo nội dung dưới đây:

“Nam mô a di đà Phật

Hôm nay ngày tốt, tháng lành

Đẹp duyên, đẹp phận đã thành phu thê.

Thiếp chàng hạnh phúc phòng khuê.

Trăm năm gửi trọn lời thề thủy chung

Lòng thành lễ mọn xin dâng

Thiên tiên Nguyệt Lão Tơ Hồng đã se

Chấp kỳ lễ bạc trai nghi

Chứng tâm sám hối phù trì cho con

Trước linh hoa gia tiên

Con xin cúi lạy

Phú tổ Di Lai

Sinh trai có vợ

Sinh gái có chồng

Lễ mọn kính dâng

Duyên lành gặp gỡ

Giao lão trăm năm

Vững bền hai họ

Nghi thất, nghi gia

Có con có của

Cầm sắt giao hòa

Trong chờ phúc tổ

Nam mô a di đà Phật.”.

6. Lễ Tơ Hồng được tổ chức ở nhà trai hay nhà gái?

Theo truyền thống từ xưa tới nay người ta vẫn tổ chức lễ Tơ Hồng tại nhà trai. Thế nhưng, cũng có một số tài liệu nói rằng nhà gái sẽ được chọn làm nơi tổ chức lễ Tơ Hồng. Vì vậy, tốt nhất, khi muốn tổ chức buổi lễ này cặp đôi nên tham khảo ý kiến của ông bà, cha mẹ để làm đúng theo phong tục, truyền thống.

Với những chia sẻ trên chắc hẳn bạn đã hiểu lễ Tơ Hồng là gì, nguồn gốc, ý nghĩa và cách thức hiện ra sao rồi. Dù không còn phổ biến như xưa nhưng đây vẫn là một buổi lễ mang tính nhân văn cao, thể hiện lòng biết ơn của các cặp đôi với Nguyệt Lão cũng như mong muốn gắn bó lâu dài của cặp đôi.

XEM THÊM:

• Lễ Hằng Thuận là gì? Ý nghĩa và cách tổ chức Lễ Hằng Thuận
• Lễ dạm ngõ là gì? Lễ dạm ngõ được tiến hành như thế nào?
• Lễ đính hôn là gì? Sính lễ đính hôn cần chuẩn bị những gì?