Thứ tự sinh ảnh hưởng có ảnh hưởng đến tính cách không

Thuyết thứ tự sinh ra đời là một lý thuyết nghiên cứu về ảnh hưởng của vị trí sinh ra trong gia đình đến tính cách và hành vi của con người. Theo lý thuyết này, con cả, con út và con giữa sẽ có những đặc điểm riêng biệt do những kinh nghiệm và môi trường khác nhau trong gia đình

1. Khái niệm thứ tự sinh là gì?

Một cách dễ hiểu, thứ tự sinh là vị trí của mỗi đứa trẻ trong gia đình so với các anh chị em khác. Điều này sẽ ảnh hưởng đến thái độ và phương pháp nuôi dạy của cha mẹ. Nghĩa là, cha mẹ có thể có những cách đối xử khác nhau với con cả, con út hay con giữa.

2. Thứ tự sinh có ảnh hưởng đến việc nuôi dạy con không?

Cách nuôi dạy con của cha mẹ thường phụ thuộc vào thứ tự sinh của trẻ. Chẳng hạn, con cả thường bị nuôi dạy nghiêm khắc và đòi hỏi cao vì cha mẹ chưa có nhiều kinh nghiệm và lo sợ cho sự an toàn của trẻ. 

Ngược lại, con út hay con giữa thường được nuôi dạy tự do và thoải mái hơn vì cha mẹ đã có kinh nghiệm và không quan tâm quá nhiều vào những chi tiết nhỏ.

3. Thứ tự sinh và tính cách?

3.1. Tính cách của con đầu

Con đầu là những người có tính cách bảo thủ, có khả năng định hướng, có trách nhiệm và có đầu óc của một nhà lãnh đạo. Điều này có thể được giải thích bởi vai trò của họ trong gia đình là anh chị lớn nhất, phải chăm sóc và lo lắng cho các em. 

Họ sẽ có thái độ chủ động và ý thức cao về trách nhiệm trong mọi tình huống. Con đầu cũng là những người chăm chỉ và muốn làm hài lòng cha mẹ hay thầy cô. Đây là kết quả của sự kỳ vọng cao và nghiêm khắc từ cha mẹ. 

Họ có xu hướng theo đuổi sự hoàn hảo trong mọi việc. Đây là một trong những đặc điểm trong tính cách của con đầu. Tuy nhiên, điều này cũng khiến họ dễ bị áp lực và mắc các rối loạn tâm lý như lo lắng, trầm cảm, căng thẳng… Hơn nữa, họ cũng dễ bị ghen tị và bất an khi cha mẹ quan tâm đến những đứa trẻ khác trong gia đình.

3.2. Tính cách của con giữa

Con giữa là những người có tính cách hòa đồng và bình đẳng, có khả năng điều chỉnh và kết nối mọi người lại với nhau. Điều này có thể được giải thích bởi vai trò của họ trong gia đình là không phải chịu nhiều trách nhiệm như anh/chị và không cần nhiều sự chăm sóc như các em. 

Họ sẽ có kỹ năng giao tiếp rất tốt, linh hoạt và sáng tạo. Họ thường thích ở chung với bạn bè nhiều hơn là ở với cha mẹ vì cha mẹ chỉ thường chú ý đến con đầu hoặc con út. Họ cũng rất thân thiện, có thể làm việc nhóm rất tốt và luôn hỗ trợ, giúp đỡ mọi người.

Tuy nhiên, con giữa cũng có những khó khăn trong việc xây dựng tính cách của mình. Họ có thể thiếu tự tin, ít tự trọng hơn các anh chị em vì đôi khi họ sẽ có cảm giác mình như người thừa, vô hình. Họ cũng không quan tâm nhiều đến quyền lợi cá nhân, dễ bị áp đặt ý kiến của người khác. 

Ngoài ra, việc xác định đặc điểm tính cách của con giữa cũng khó hơn vì số lượng con giữa thường nhiều. Do đó, việc áp dụng lý thuyết thứ tự sinh và sự phát triển tính cách cho con giữa cũng phức tạp hơn.

3.3 Tính cách của người con út

Con út là những người được cưng chiều và được chăm sóc nhiều nhất trong gia đình bởi cả cha mẹ và anh chị. Họ cũng được nuôi dạy rất thoải mái và được khuyến khích thể hiện bản thân. Do đó, họ thường có tính cách vui vẻ, thoải mái, liều lĩnh và rất sáng tạo. Họ thường có tài năng về thể thao, âm nhạc hoặc nghệ thuật. Họ luôn muốn làm tốt hơn để không bị lép vế so với anh chị.

Tuy nhiên, con út cũng có những khó khăn trong việc phát triển tính cách của mình. Họ có thể thiếu trách nhiệm, ích kỷ và hay làm theo cảm xúc. Họ cũng không biết tự lập, hay phụ thuộc vào người khác và dễ bị chi phối bởi anh chị. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự nghiệp và cuộc sống của họ khi trưởng thành.

3.4 Tính cách con một

Con một là những người có tính cách tự tin vì họ được cha mẹ yêu thương và quan tâm hết mực. Họ thường thích ở một mình vì họ không có anh chị em để giao lưu và vui chơi.

Hơn nữa, vì là con một nên họ không có ai để so sánh, để học hỏi. Họ là trung tâm của gia đình và được cha mẹ bao bọc quá nhiều. Do đó, họ có thể có những tính cách như ích kỷ, phụ thuộc và “tự cho mình là quan trọng nhất”. Khi trưởng thành, họ sẽ khó thích nghi với việc làm việc nhóm hơn so với những người có anh chị em.

4. Những trường hợp gia đình đặc biệt khác

4.1. Gia đình có bố mẹ đã ly hôn và tái hôn

Trong gia đình này, trẻ sẽ phải sống chung với những anh chị em kế hoặc dượng. Điều này có thể ảnh hưởng đến vị trí và tình cảm của trẻ trong gia đình.

Trẻ có thể không còn là con cả nữa bởi đã có một người anh chị lớn hơn chiếm lấy vị trí đó hoặc trẻ không còn là con út nữa bởi đã có một người em nhỏ hơn cần cha mẹ quan tâm nhiều hơn. Tuy nhiên, nếu trẻ đã lớn hơn 3-5 tuổi thì tính cách của trẻ sẽ không dễ dàng thay đổi ngay cả khi gia nhập một gia đình mới.

4.2. Gia đình sinh đôi hoặc sinh ba

Đối với các cặp sinh đôi hoặc sinh ba, thứ tự sinh không còn quan trọng nữa. Dù ra đời trước hay sau, trẻ vẫn được cha mẹ yêu thương và đối xử công bằng.

4.3. Khoảng cách tuổi giữa những người con quá lớn

Nếu những anh chị em trong gia đình cách nhau quá nhiều tuổi (ít nhất là 5 – 6 năm) thì lý thuyết thứ tự sinh sẽ không còn phù hợp. Ví dụ, một đứa trẻ 5 tuổi với một anh/chị 12 tuổi và một em 1 tuổi sẽ có khả năng phát triển tính cách giống với con đầu hơn là con giữa.

4.4. Nếu là con nuôi

Nếu lúc nhận nuôi trẻ còn nhỏ trong khi gia đình đã có 2 đứa con lớn thì rõ ràng trẻ sẽ là con út trong gia đình. Tuy nhiên, nếu trẻ trên 6 tuổi thì các đặc điểm tính cách sẽ không bị ảnh hưởng bởi thứ tự sinh mà sẽ giữ nguyên như lúc ban đầu.

4.5. Khác biệt giới tính

Giới tính là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tính cách của một người. Ví dụ, nếu gia đình có một bé trai là con đầu lòng và một bé gái sinh thứ hai thì bé gái sẽ có lợi thế về tình cảm của cha mẹ bởi chính sự khác biệt về giới tính.

Bé gái cũng có thể có những tính cách của con đầu hơn là con giữa. Ngoài ra, nếu cha mẹ có sở thích con trai hơn con gái hoặc ngược lại thì lý thuyết thứ tự sinh cũng không còn chính xác.

4.6. Tài năng

Những đứa trẻ sở hữu một hay nhiều tài năng thiên bẩm về thể thao, hội hoạ, âm nhạc, học tập,… thường nhận được sự quan tâm nhiều hơn của bố mẹ. Những đứa con này thường được bố mẹ chú ý tới nhiều hơn và đôi khi có phần thiên vị. Điều này có thể mang đến sự khó chịu cho những đứa con khác trong gia đình. 

4.7. Khoảng cách tuổi tác

Khoảng cách tuổi tác giữa những anh chị em trong gia đình cũng có vai trò lớn trong sự phát triển nhân cách của trẻ. Nếu khoảng cách tuổi ngắn, đồng thời cùng giới tính thì những người con này thường có xu hướng cạnh tranh với nhau. Khoảng cách lý tưởng để tránh điều này là hai đứa trẻ nên cách nhau khoảng 3-5 tuổi để trẻ có thể tự tạo ra một không gian riêng. 

5. Ai là người có ảnh hưởng đến tính cách con cái nhiều nhất?

Tính cách của trẻ được hình thành bởi nhiều yếu tố, trong đó có sự ảnh hưởng của những người xung quanh. Theo nghiên cứu, những người gần gũi nhất với trẻ là cha mẹ, anh chị em ruột và bạn bè. Các chuyên gia có những quan điểm khác nhau về việc ai có sức ảnh hưởng nhất đến tính cách của trẻ. 

Một số cho rằng anh chị em là người có vai trò lớn nhất trong khi một số khác lại cho rằng bạn bè là người có ảnh hưởng nhiều nhất. Tuy nhiên, tất cả các nghiên cứu đều thừa nhận rằng cha mẹ có một vị trí quan trọng trong sự phát triển của con cái.

6. Thứ tự sinh có ảnh hưởng đến chỉ số IQ như thế nào? 

Thứ tự sinh và chỉ số IQ là một vấn đề gây nhiều tranh luận trong những năm gần đây. Một số nghiên cứu cho thấy rằng có mối liên hệ giữa thứ tự sinh và trí thông minh trong khi một số khác lại cho thấy rằng trí thông minh lại phụ thuộc nhiều vào di truyền, các yếu tố xã hội và sự hướng dẫn của cha mẹ.

Một nghiên cứu được thực hiện tại Đức đã chỉ ra kết quả rằng những người có chỉ số IQ cao thường là những đứa trẻ không có anh chị em. Ngoài ra, họ không thấy mối tương quan nào giữa thứ tự sinh với sự sáng tạo, sự trưởng thành về cảm xúc, tài năng của những đứa con.

XEM THÊM:

• Bài test DISC là gì, tổng hợp những nhóm tính cách phổ biến
• Tóm tắt các giai đoạn hình thành tính cách trẻ con dễ hiểu nhất

Trên đây là lời giải đáp chi tiết cho thắc mắc “thứ tự sinh có ảnh hưởng đến tính cách không?”. Hy vọng những chia sẻ trên của Vua Nệm đã có thể giúp bạn giải quyết được những băn khoăn của mình về thứ tự sinh.