Biết tất cả về cá koi: tập tính, nguồn gốc và các giống phổ biến

Cá koi hiện đang rất nổi tiếng trong giới chơi cá cảnh tại Việt Nam, được nhiều người yêu thích và chịu chi để chăm sóc. Nhưng đối với dân mới bắt đầu nuôi cá cảnh mà nói thì vẫn chưa biết nhiều thông tin về giống cá này. Bạn có thể tham khảo các thông tin về chúng qua bài viết sau đây.

1. Một số thông tin tổng quan về cá koi

1.1. Nguồn gốc, xuất xứ

Nhiều người lầm tưởng cá koi có nguồn gốc từ Nhật Bản nhưng thật ra chúng xuất xứ từ Trung Quốc sau đó mới du nhập sang Nhật. Người Nhật bắt đầu nuôi và lai tạo giống cá này từ những năm đầu thế kỷ 19.

Theo tiếng Nhật cái tên đầy đủ ban đầu của chúng là Nishikigoi, nhưng người Việt lại thường gọi với cái tên như là cá chép thổ cẩm hay cá chép nhiều màu. Bắt nguồn của cái tên này nằm ở đặc điểm sự đa dạng màu sắc của chúng.

Tuy nhiên, lúc này cá koi chưa được biết đến rộng rãi, cho đến khi người ta mở cuộc triển lãm vào năm 1914 nhằm tôn vinh hoàng tử Hirohito – Nhật Bản. Từ đây cái tên cá koi được công nhận và đưa vào thương mại hóa.

Theo tiếng Nhật từ “koi” có nghĩa là “cá chép” nhưng theo một nghĩa khác đồng âm của nó lại là “tình yêu”, “yêu mến”. 

1.2. Đặc điểm nhận dạng cá koi

Dù là giống nào đi chăng nữa thì cá koi Nhật Bản cũng mang những nét đặc điểm sau:

• Màu sắc không những tươi sáng mà còn đa dạng, thân hình đẹp
• Phần đầu hơi gù, có vảy, các bộ phận như lưng, bụng, ngực và đuôi đều có vây
• Nếu cá được nuôi dưỡng trong môi trường thích hợp thì chúng tăng trưởng về kích thước khá nhanh, cụ thể là từ 50 – 150 mm mỗi năm
• Giá trị cao về mặt trang trí
• Tuy nhiên tùy vào giống loại mà cá sẽ có những đặc trưng riêng biệt về màu sắc, kích thước,…

1.3. Tập tính đặc trưng

• Đặc trưng về tập tính ăn uống:

Chúng là loài ăn tạp và cũng rất ham ăn nhưng người nuôi nên lưu ý không cho ăn những thức ăn thiếu vệ sinh vì cá ưa sạch sẽ. Bên cạnh đó, thức ăn sẽ ảnh hưởng đến hình dáng và màu sắc của chúng thế nên cần chọn lựa những loại có nguồn gốc rõ ràng.

• Đặc trưng về tập tính sinh sản:

Cá koi thường sinh sản vào mùa xuân, mùa thu và độ tuổi lý tưởng cho việc sinh sản là từ 2-3 năm. Cá thích thời tiết mát mẻ cho nên chúng thường đẻ vào những thời điểm nước hồ không quá nóng cũng không quá lạnh.

Đây là loài sinh vật thụ tinh ngoài nên bạn rất dễ dàng để biết khi nào chúng sinh sản. Khi con cái được 2-3 con đực bơi theo nhóm thì đó là dấu hiệu cho thấy chúng bắt đầu đẻ trứng.

Một con cái có thể đẻ từ 150.000 – 200.000 trứng, trứng sẽ được đính trên lục bình hoặc các giá thể nhân tạo mà người nuôi đưa xuống hồ. Ngay khi con cái hoàn thành việc đẻ trứng thì con đực sẽ lập tức thực hiện quá trình thụ tinh chúng.

Phải mất từ 40 – 50 giờ trứng mới nở thành cá con thế nên trong giai đoạn nhạy cảm này người nuôi phải đảm bảo giữ hồ nước sạch sẽ, nhiệt độ ổn định.

1.4. Cá koi mang ý nghĩa gì?

Tuy xuất xứ từ Trung Quốc nhưng cá koi được coi là “quốc ngư” của Nhật Bản và chúng thể hiện sự nghị lực, vươn lên trong cuộc sống. Điều này được nhắc đến trong truyền thuyết “cá chép vượt vũ môn hóa rồng”.

Người xưa thường truyền tai nhau là cá càng lớn thì may mắn sẽ càng lớn, cũng có một số ý nghĩa mà loài cá này được người Nhật phong tặng như sự giàu sang, phú quý, trường thọ, hoài bão, phồn thịnh,…

Ngoài ra, mỗi màu sắc của cá còn biểu trưng cho những ý nghĩa khác nhau, đại loại như:

• Cá màu trắng khoang đỏ là biểu tượng cho một sự nghiệp thành công rực rỡ
• Cá trắng khoang đen hoặc mang màu đen toàn bộ thể hiện cho cuộc sống có nhiều biến đổi
• Cá có màu xám bạc lại biểu trưng cho câu “mã đáo thành công”
• Cá màu vàng lại có ý nghĩa là tiền tài, an khang

2. Tập hợp một số giống cá koi phổ biến hiện nay

2.1. Koi Kohaku

Đây là dòng cá phổ biến và dễ nhận biết nhất với các đặc điểm như thân trắng tô điểm thêm các khoang đỏ xen kẽ. Màu đỏ chiếm diện tích khá cao trên da cá, từ 50 – 70%. Các khoang đỏ này càng nhiều thì con cá đó càng có giá trị và được yêu thích.

2.2. Koi Taisho Sanke

Được lai tạo từ giống Kohaku nên Koi Taisho Sanke có những đặc điểm giống với Kohaku. Thân hình của chúng được bao phủ bằng màu trắng và có những khoang đỏ sặc sỡ nhưng xen lẫn với đó là có thêm một ít màu đen.

Tuy khá giống nhau nhưng Sanke lại có ngoại hình nhỏ hơn Kohaku khi chỉ đạt được tối đa kích thước là 90cm. 

2.3. Koi Showa Sanshoku

Người ta gọi chung 3 giống Kohaku, Tancho Sanke và Showa Sanshoku là Gosanke vì chúng là 3 giống cá koi phổ biến nhất tại Nhật Bản. Showa cũng được lai tạo từ giống Kohaku thế nên nếu xét về ngoại hình thì chúng rất giống với Sanke. Tuy nhiên phần sắc đen trên thân cá lại nhiều hơn Sanke, màu đen cũng có phần mờ đục hơn. 

2.4. Koi Shiro Utsuri

Shiro Utsuri là giống thuần chủng không được lai tạo như Sanke và Showa. Đặc điểm dễ nhận biết là chúng chỉ có hai màu đen trắng. Shiro Utsuri còn được chia làm 2 loại là Ginrin Shiro Utsuri và Shiro Utsuri Doitsu.

Trong khi Ginrin Shiro Utsuri có vảy màu bạch kim óng ánh thì Shiro Utsuri Doitsu lại là cá da trơn. Những vệt đen của Shiro Utsuri phát triển và có thể xuất hiện ngay cả trên đỉnh đầu.

2.5. Koi Asagi

Koi Asagi là một trong những giống cá có mặt trên đất nước Nhật Bản sớm nhất và được xem là tổ tiên của nhiều giống cá sau này. Chúng có ngoại hình khác biệt hẳn với những loại cá koi còn lại. Với lớp vảy đậm màu và kết thành mạng đã tạo nên chất riêng cho Asagi.

Dựa vào các đặc điểm riêng biệt của vảy mà người ta phân Asagi làm 4 loại khác nhau: Narumi Asagi, Konjo Asagi, Mizo Asagi và Ginrin Asagi.

2.6. Koi Bekko

Koi Bekko thường có nhị sắc kết hợp, cụ thể là trắng đen (Shiro Bekko), vàng đen (Ki Bekko) hoặc đỏ đen (Aka Bekko). Dòng Koi Bekko màu đen trắng có ngoại hình rất giống Koi Shiro Utsuri, nếu không rành bạn có thể bị nhầm lẫn.

Điểm khác biệt nằm ở chỗ chúng có râu ở miệng, vảy đục và không có ánh kim, phần bụng thường tròn hơn.

2.7. Koi Chagoi

Nếu nuôi chung với các dòng cá koi khác thì Koi Chagoi được xem là thủ lĩnh của đàn. Chúng có khả năng bơi nhanh, lực đuôi mạnh cũng như sức sống vô cùng tốt. Không giống như những loại koi khác, Koi Chagoi chỉ có một màu và vảy không có ánh kim. Các màu sắc thường thấy ở dòng koi này là lục nhạt, nâu, xanh dương pha xám. 

2.8. Koi Tancho

Cá Koi Tancho mang vẻ đẹp sang trọng, thanh lịch và cũng chính vì điều này mà chúng được dân chơi cá cảnh săn đón khá nhiều. Đây là giống cá rất dễ phân biệt vì thân hình màu trắng riêng duy nhất phần đỉnh đầu được tô thêm sắc đỏ. 

Nhìn vào tổng thể Tancho chúng ta có thể liên tưởng đến quốc kỳ của Nhật Bản. Tuy nhiên Tancho thuần chủng thân trắng chấm đỏ ở đầu khá hiếm gặp, có hai dòng Tancho dễ bắt gặp hơn đó là Tancho Sanke và Tancho Showa.

Vì tính chất hiếm hoi đó mà Tancho thuần chủng có giá trên trời, thêm vào đó các con cá có chấm đỏ tròn hoàn hảo thường sẽ được đem đi đấu giá. Ở đây các đại gia thường bỏ tiền mua về nhằm thể hiện đẳng cấp chơi cá của mình.

Không chỉ dừng lại ở 8 loại trên mà cá koi còn rất nhiều loại khác với ngoại hình độc đáo, đại loại như Koi Goshiki, Koi Karashi, Koi Shusui hay Koi bướm,… Mỗi loại đều có nét đẹp riêng và giá trị cao thấp khác nhau, người chơi cá cảnh tùy vào sở thích cá nhân cũng như túi tiền mà lựa chọn săn đón.

3. Một số lưu ý về việc nuôi cá Koi

• Kích thước hồ: Kích thước hồ nuôi phải trừ hao, không nên thiết kế quá nhỏ vì cá sinh trưởng khá nhanh
• Mật độ cá thể trong hồ: Với loại cá Koi thông thường thì mật độ lý tưởng là 1 con/m3, tuy nhiên đối với cá Koi mini thì mật độ có thể dày hơn một chút
• Mực nước hồ: Đối với một số loại cá Koi cỡ nhỏ thì mực nước khoảng 0.6m là hợp lý, nhưng đối với cá Koi loại lớn thì mực nước phải đảm bảo từ 0,8 – 1,2m
• Chất lượng nước: Luôn giữ hồ sạch sẽ, loại bỏ rong rêu và các vi khuẩn gây bệnh cho cá, đảm bảo độ PH từ 7 – 7,5, nhiệt độ nước dao động từ 20 – 27 độ C, cuối cùng là hàm lượng oxy tối tiểu 2,5mg/l

XEM THÊM:

• Cá rồng và những đặc tính mà người nuôi cá cảnh cần biết
• Tìm hiểu về cá La Hán – loài cá cảnh mà giới nuôi cá mê tít 
• Cá Neon là gì? Đặc điểm cá Neon, phân loại, bảng giá và cách nuôi cá Neon

Việc nuôi cá Koi được xem là thú vui tao nhã, cần sự tỉ mỉ cũng như thời gian chăm sóc. Thế nên chúng sẽ không thích hợp với những người bận rộn nhưng lại rất phù hợp với những ai thích sự nhàn nhã, thư giãn khi nuôi cá. Vẻ đẹp của các chú cá Koi sẽ khiến bạn mê mẩn và ngắm nhìn không thôi.