Mắm tôm làm từ gì? Các điểm khác biệt giữa mắm ruốc và mắm tôm

Mắm là một trong những đặc trưng nổi bật của nền ẩm thực Việt Nam, với nhiều loại mắm đa dạng, có thể kể đến như: mắm ruốc, mắm tôm, mắm thái, hay mắm cáy… Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách làm cũng như chế biến các loại mắm.

Ở bài viết này, Vua Nệm xin giới thiệu với quý độc giả về một trong những loại mắm nổi tiếng tại Việt Nam – mắm tôm. Vậy mắm tôm làm từ gì? Mắm tôm và mắm ruốc có gì khác biệt? Cùng Vua Nệm tìm hiểu!

1. Mắm tôm làm từ gì?

Con moi là nguyên liệu chính để chế biến nên món mắm tôm. Con moi biển (gọi theo phương ngữ miền Bắc) hay con ruốc (gọi theo phương ngữ miền Trung) là một loại gia vị đặc trưng trong văn hóa ẩm thực Việt.

Con moi còn có tên khoa học là Acetes indicus hay Acetes japonicus, toàn thân có màu săm văn, sống chủ yếu ở tầng giữa của biển. Mỗi vùng miền sẽ có cách muối mắm cũng như cách chế biến mắm tôm theo công thức khác nhau. Tuy nhiên, nguyên liệu chính để chế biến ra món mắm tôm vẫn là con moi và muối hạt.

Con moi không chỉ là nguyên liệu để chế biến mắm tôm mà còn được sử dụng để làm ra nhiều loại mắm phổ biến khác như: mắm ruốc, hay mắm tép… Mặc dù vậy, các loại mắm này lại có công thức và cách chế biến hoàn toàn khác biệt so với mắm tôm.

2. Cách chế biến mắm tôm

Mắm tôm là món ăn có nguồn gốc từ các tỉnh miền Bắc với hàng trăm năm chế biến theo các phương pháp truyền thống từ bao đời nay. Để có thể làm ra mắm tôm ngon, chất lượng con moi chính là yếu tố then chốt. Con moi được lựa chọn làm mắm tốm phải sống ở tầng giữa của biển, với độ tươi ngon tối đa.

Ngoài ra, con moi nếu được đánh bắt theo vụ mùa sẽ có độ sạch cao cũng như đảm bảo hàm lượng dinh dưỡng tốt nhất. Những con moi sạch khi chế biến mắm tôm sẽ cho hương vị thơm ngon, dậy vị và đậm đà hơn.

Sau khi đánh bắt moi, người làm mắm sẽ đưa moi lên bờ và tiến hành chà nhuyễn con moi với muối theo tỉ lệ như sau: 1 muối – 4 moi. Khi đã được chà sạch, con moi sẽ được cho vào lu sành để muối. Muối mắm bằng lu sành được đánh giá là một trong những phương pháp muối mắm tôm ngon và an toàn nhất.

Các lu sành này được làm từ nguyên liệu đất sét, đã được nung nóng với nhiệt độ cao. Do đó, nó đã được loại bỏ hết các tạp chất, đảm bảo an toàn và không gây lẫn tạp mùi trong quá trình ngâm ủ. So với việc muối mắm trong thùng gỗ hoặc bể xi măng, lu sành giúp mắm tôm dậy vị, lên men tự nhiên cũng như đạt được chất lượng ngon nhất.

Một mẻ mắm tôm ngon phải được để lên men tự nhiên kết hợp với phương pháp đánh đảo truyền thống, kéo dài từ 12 đến 18 tháng (tùy thuộc vào thời tiết, nhiệt độ hàng năm). Mắm tôm có màu tím nâu (hay còn được ví là màu sim chín) vô cùng đặc trưng và độc đáo, với mùi vị thanh dịu, đậm đà, khiến ai ăn cũng nhớ mãi.

Nhìn chung, chất lượng của mắm tôm phụ thuộc nhiều vào con moi và cách ủ mắm. Con moi béo mập, vỏ mỏng, tươi cùng với việc chăm sóc đánh đảo đúng thời gian, quy cách sẽ cho ra những mẻ mắm tôm chất lượng, chuẩn hương vị truyền thống.

3. Các điểm khác biệt giữa mắm ruốc và mắm tôm

Trên thực tế, nhiều người vẫn thường nhầm lẫn giữa mắm tôm và mắm ruốc, thậm chí một số người còn cho rằng hai loại mắm này là một. Tuy nhiên, mắm tôm và mắm ruốc khác nhau hoàn toàn về mùi vị cũng như cách chế biến. Cùng Vua Nệm tìm hiểu sự khác biệt giữa mắm tôm và mắm ruốc nhé!

	Mắm tôm	Mắm ruốc
Nguyên liệu	Con moi, tôm, hoặc tép	Con ruốc, tép moi hoặc tép biển
Thời gian muối/ủ	Khoảng từ 1 tháng đến 3 tháng	Khoảng 6 tháng hoặc lâu hơn
Màu sắc	Mắm tôm có chất mắm loãng hơn. Màu sắc của mắm tôm là màu tím đậm	Mắm ruốc có chất mắm đặc hơn, sệt hơn. Màu sắc của mắm ruốc là màu nâu ngả sang màu tím nhạt
Cách thức sử dụng	Sử dụng chủ yếu để làm nước chấm trong các món ăn phổ biến như: bún đậu mắm tôm, lòng luộc, thịt luộc hoặc cháo lòng…	Sử dụng như một món ăn chính trong các bữa ăn như: mắm ruốc xào thịt…Mắm ruốc cũng được sử dụng làm gì vị cho món bò huế, và nước chấm cho một vài món ăn khác (tuy nhiên không phổ biến như các loại nước chấm từ mắm tôm)

4. Ăn mắm tôm có tốt cho sức khỏe không?

Là loại mắm có mùi vị vô cùng đặc trưng, không phải ai cũng có thể ăn được mắm tôm, đặc biệt là người miền Nam, miền Tây hay người nước ngoài. Tuy vậy, với hầu hết người Bắc, mắm tôm chính là loại nước chấm tinh hoa, góp phần giúp nhiều món ăn trở nên hấp dẫn, đậm đà và thơm ngon hơn, có thể kể đến như: bún đậu mắm tôm, cà pháo mắm tôm, bún thang, bún riêu, nộm rau muống…

Trên thực tế, mắm tôm là một loại gia vị, nước chấm an toàn, không gây hại sức khỏe hay ảnh hưởng đến cơ thể. Tuy nhiên, ăn nhiều mắm tôm cũng có thể gây ra một số ảnh hưởng, tác động nhất định đến sức khỏe, như:

• Mắm tôm có vị mặn đậm đà, do đó nếu ăn quá nhiều mắm tôm, người dùng có thể gặp tình trạng tăng huyết áp không kiểm soát. Biến chứng của việc tăng huyết áp là tình trạng đột quỵ, hay tai biến…Những người có bệnh huyết áp mãn tính cũng không nên dùng nhiều mắm tôm để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Là loại gia vị ủ nhiều ngày sau đó lên men tự nhiên, mắm tôm không phù hợp với người dùng có hệ tiêu hóa yếu hoặc mắc nhiều chứng bệnh về đường ruột, dạ dày. 
• Mắm tôm là loại gia vị có mùi hương khá đậm. Chính vì vậy, nó cũng không hoàn toàn phù hợp với trẻ nhỏ. Những em bé được khuyến cáo không nên ăn các gia vị quá mặn trong những năm tháng đầu đời, nhằm đảm bảo sức khỏe tốt nhất.

5. Mắm tôm ăn với các món ăn nào?

Mắm tôm là một loại gia vị trứ danh đất Bắc. Nó được sử dụng để chế biến và ăn kèm với nhiều món ăn nổi tiếng, như:

• Bún thang
• Ba chỉ om chuối đậu
• Giả cầy
• Bún riêu cua đồng
• Bún đậu mắm tôm
• Nộm rau muống
• Cà pháo mắm tôm

6. Cách pha mắm tôm ngon và đậm vị

Để pha mắm tôm ngon, các bà nội trợ nên thực hiện theo công thức sau:

• Pha hỗn hợp mắm tôm gồm: mắm tôm, rượu, đường, chanh, và dùng đũa khuấy đều.
• Bắt chảo lên bếp với lượng dầu ăn vừa phải và chờ nóng chảo. Sau đó, cho hành tím vào phi vàng.
• Cho hỗn hợp mắm tôm vào chảo và khuấy đều đến khi nổi bọt (lưu ý không để hành phi quá vàng hoặc khét)

Vậy là bạn đã có ngay một chén mắm tôm thơm ngon, đậm vị, có thể dùng với nhiều món ăn đặc trưng, đa dạng.

Mắm tôm là loại gia vị thơm ngon, phổ biến và ngày càng được nhiều người ưa chuộng, sử dụng để chế biến các món ăn trong cuộc sống hàng ngày. Mắm tôm được làm từ con moi và chất lượng con moi quyết định hoàn toàn hương thơm, mùi vị của loại mắm nổi tiếng này. Với xuất xứ từ miền Bắc, hiện mắm tôm được bán khá đa dạng, đại trà ở các siêu thị, chợ hay tiệm tạp hóa.

Bạn đã biết mắm tôm làm từ gì cũng như các thông tin liên quan đến loại mắm nổi tiếng này phải không? Hy vọng Vua Nệm đã cung cấp những thông tin bổ ích cho quý độc giả. Tiếp tục theo dõi Vua Nệm để đón đọc các bài viết hấp dẫn sắp tới!