Trí tuệ nhân tạo AI là gì? Cách thức hoạt động và ưu nhược điểm

Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến khái niệm “Trí tuệ nhân tạo” trong bất kỳ lĩnh vực nào của cuộc sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ chính xác nó là gì và ứng dụng như thế nào. Chính vì vậy, trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu xem trí tuệ nhân tạo là AI là gì, cách thức hoạt động, các ứng dụng cũng như ưu nhược điểm của nó. 

1. Trí tuệ nhân tạo AI là gì? 

Trí tuệ nhân tạo AI có thể hiểu một cách đơn giản là một loại trí thông minh được thể hiện thông qua máy móc, trái ngược với trí thông minh tự nhiên được biểu thị bởi động vật và con người. 

Nghiên cứu AI được định nghĩa là khoa học và kỹ thuật của việc tạo ra máy móc thông minh, đặc biệt là các chương trình máy tính thông minh. Nó có liên quan đến hành động tương tự như là sử dụng máy tính để có thể hiểu được trí thông minh và cả cảm xúc của con người, nhưng AI không tự giới hạn mình trong các phương pháp có thể quan sát được về mặt sinh học.

Thuật ngữ “trí tuệ nhân tạo” ngày trước đã được dùng để mô tả về các loại máy móc có khả năng bắt chước và thậm chí hiển thị các kỹ năng nhận thức của “con người”. Ví dụ như khả năng “học tập” và “giải quyết các vấn đề”. Định nghĩa này đã bị bác bỏ bởi các nhà nghiên cứu AI khác, những người hiện đang mô tả AI về tính hợp lý.

Các ứng dụng AI bao gồm một số công cụ tìm kiếm nâng cao trên các website(ví dụ: Google ), hệ thống đề xuất ( được YouTube , Amazon và Netflix sử dụng hiện nay), khả năng hiểu được giọng nói của con người (Siri và Alexa ), dòng ô tô tự lái (Tesla ). Hay khả năng tự động ra quyết định và cạnh tranh ở mức độ cao nhất trong một số trò chơi chiến lược, chẳng hạn như cờ vua và cờ vây.

2. AI hoạt động như thế nào? 

Hệ thống AI hoạt động bằng cách nhập một lượng lớn dữ liệu được gắn nhãn, sau đó phân tích dữ liệu để tìm các mối tương quan và các mẫu. Đồng thời nó sẽ sử dụng các mẫu này để đưa ra dự đoán về các trạng thái trong tương lai.

Lập trình AI khi hoạt động tập trung vào ba kỹ năng nhận thức: học hỏi, suy luận và tự sửa chữa.

• Các quá trình học tập: Kỹ năng này của AI có thể tập trung vào việc thu thập toàn bộ các dữ liệu cần thiết và tạo ra bộ quy tắc về cách làm sao để có thể biến dữ liệu đó thành thông tin sử dụng được. Các quy tắc, được gọi là thuật toán, cung cấp cho thiết bị tính toán hướng dẫn từng bước về cách hoàn thành một nhiệm vụ cụ thể.
• Các quy trình lập luận: Khía cạnh này của AI tập trung vào việc lựa chọn thuật toán phù hợp để đạt được kết quả mong muốn.
• Các quy trình tự sửa lỗi: Khía cạnh này của AI được thiết kế để liên tục chỉnh sửa các thuật toán và đảm bảo rằng chúng luôn luôn cung cấp kết quả chính xác nhất có thể.

3. Ưu điểm và nhược điểm 

Mạng nơ-ron nhân tạo và công nghệ trí tuệ nhân tạo đang nhanh chóng phát triển, chủ yếu là do AI xử lý được lượng lớn dữ liệu nhanh hơn nhiều và đưa ra dự đoán chính xác hơn khả năng của con người.

Mặc dù khối lượng dữ liệu khổng lồ được tạo ra hàng ngày có thể khiến các nhà nghiên cứu bị quá tải. Nhưng nhờ các ứng dụng AI sử dụng máy học có thể lấy dữ liệu đó và nhanh chóng biến nó thành thông tin có thể hành động. 

3.1. Ưu điểm

• Làm tốt các công việc theo định hướng một cách chi tiết
• Giúp giảm tải thời gian cho các tác vụ nhiều dữ liệu
• Mang lại kết quả nhất quán
• Các tác nhân ảo của AI luôn sẵn sàng hỗ trợ.

3.2. Nhược điểm

• Giá thành đắt đỏ
• Yêu cầu chuyên môn cao về mặt kỹ thuật
• Nguồn cung các nhân sự con người có trình độ cao để xây dựng các công cụ AI còn ít
• Ai chỉ có thể biết được những gì mà nó đã được hiển thị
• Thiếu khả năng bao quát hóa từ nhiệm vụ này sang nhiệm vụ khác.

4. Các loại trí tuệ nhân tạo 

AI có thể được phân loại thành bốn loại, bao gồm: 

• Loại 1: Công nghệ AI phản ứng

Đây là loại AI có khả năng phân tích được những động thái khả thi nhất của chính bản thân và từ đối thủ để đưa ra được những giải pháp tối ưu nhất. 

Một ví dụ đó chính là Deep Blue. Đây là chương trình chơi cờ vua tự động của IBM và nó đã đánh bại được kì thủ thế giới Garry Kasparov vào năm 1990. Công nghệ AI được ứng dụng trong Deep Blue có thể xác định được các nước cờ và dự đoán bước đi tiếp theo. Nó không có kí ức cụ thể và không sử dụng những kinh nghiệm trong quá khứ để tiếp tục trong tương lai. 

• Loại 2: Bộ nhớ hạn chế

Các hệ thống AI này sẽ được thiết kế với bộ nhớ. Vì vậy mà chúng có thể sử dụng các kinh nghiệm đúc kết trong quá khứ để ra các quyết định trong tương lai. Một số chức năng ra quyết định và hành động trên dòng ô tô tự lái đã được ứng dụng theo cách thức này.

Chúng được thực hiện bằng cách kết hợp các cảm biến môi trường xung quanh công nghệ AI để dự đoán được tình huống và đưa ra các hành động tối ưu cho thiết bị. Sau đó chúng sẽ được sử dụng để đưa ra các hành động tiếp theo. 

Ví dụ với ô tô không người lái. Các cảm biến được trang bị xung quanh xe và ở đầu xe để tính khoảng cách với các xe phía trước. Công nghệ AI có thể dự đoán khả năng mà ô tô sẽ xảy ra va chạm. Để từ đó có thể điều chỉnh tốc độ xe phù hợp. 

• Loại 3: Trí tuệ nhân tạo 

Các công nghệ Ai này sẽ có trí thông minh để hiểu cảm xúc. Loại AI này sẽ có thể tự suy nghĩ sau đó áp dụng những gì đã học để thực hiện một việc cụ thể. Tuy nhiên, loại AI này vẫn chưa phải là một phương án khả thi. 

• Loại 4: Tự nhận thức

Với loại này, thì các hệ thống AI đều có ý thức về bản thân, có ý thức và hành xử như con người. Chúng có cảm xúc và hiểu được cảm xúc của cả người khác. Nhưng loại AI này đang được nghiên cứu và vẫn chưa tồn tại.

5. Các ứng dụng của AI

Trí tuệ nhân tạo đã xâm nhập vào nhiều ngành nghề hiện nay. Dưới đây là một số ví dụ điển hình về các ứng dụng của trí tuệ nhân tạo Ai. 

5.1. AI trong chăm sóc sức khỏe.

Ứng dụng lớn nhất của AI trong chăm sóc sức khỏe đó là cải thiện sức khỏe của bệnh nhân và giảm chi phí. Các công ty đang áp dụng nó rất nhiều để có thể đưa ra các chẩn đoán tốt và nhanh hơn so với con người. 

Công nghệ chăm sóc sức khỏe nổi tiếng nhất hiện nay có thể kể đến là IBM Watson. Nó hiểu ngôn ngữ tự nhiên và có thể trả lời các câu hỏi được hỏi về nó. Hệ thống sẽ khai thác dữ liệu và thông tin của bệnh nhân cùng các nguồn dữ liệu đã có sẵn khác để có thể hình thành nên một giả thuyết. Sau đó nó sẽ trình bày với một giản đồ điều trị bệnh đáng tin cậy. 

Các ứng dụng AI khác bao gồm sử dụng trợ lý sức khỏe ảo trực tuyến và chatbots. Nó có công dụng giúp bệnh nhân và khách hàng có thể tìm kiếm các thông tin y tế, đặt lịch cuộc hẹn, tìm hiểu quy trình thanh toán và các quy trình hành chính khác. Một loạt công nghệ AI cũng đang được sử dụng để dự đoán, chiến đấu và hiểu đại dịch như COVID-19.

5.2. AI trong kinh doanh

Các thuật toán đang dần được tích hợp vào trong các nền tảng phân tích và quản lý quan hệ khách hàng (CRM) của các công ty để có thể khám phá thông tin về cách chăm sóc khách hàng tốt hơn. 

Các Chatbots được tích hợp vào trang web để cung cấp dịch vụ và phản hồi ngay lập tức cho khách hàng khi có yêu cầu. Và khả năng tự động hóa các vị trí trong công việc của con người cũng đã trở thành một chủ đề nóng được các học giả và các nhà phân tích CNTT thảo luận rất nhiều.

5.3. AI trong giáo dục

Trong ngành giáo dục thì AI có khả năng chấm điểm tự động. Việc này sẽ giúp cho các giáo viên có thêm nhiều thời gian cho các công việc khác. Nó có thể đánh giá học sinh và thích ứng với nhu cầu của họ, giúp họ làm việc tốt hơn. 

Các gia sư AI có thể hỗ trợ thêm cho sinh viên, đảm bảo họ luôn đi đúng hướng. Và nó có thể giúp thay đổi chỗ học cũng như cách thức học của học sinh, thậm chí có thể dạy học và thay thế giáo viên giảng bài.

5.4. AI trong luật

Quá trình khám phá – sàng lọc qua các tài liệu là quy trình thường quá sức đối với con người. Sử dụng AI để giúp tự động hóa các quy trình sử dụng nhiều lao động của ngành luật đang giúp tiết kiệm thời gian và cải thiện dịch vụ khách hàng. 

Các công ty luật hiện nay đang sử dụng công nghệ AI để mô tả dữ liệu và dự đoán kết quả, hay sử dụng tầm nhìn máy tính để phân loại và trích xuất thông tin từ tài liệu và xử lý ngôn ngữ tự nhiên để diễn giải các yêu cầu.

5.5. AI trong sản xuất

Có thể nói ngành sản xuất đã và đang đi đầu trong việc sử dụng robot trong quy trình làm việc. Ví dụ, các robot công nghiệp đã từng được lập trình để thực hiện các nhiệm vụ đơn lẻ và tách khỏi con người. Ngày càng có nhiều hoạt động sử dụng robot. Ví dụ như các robot đa nhiệm sẽ hợp tác với con người và đảm nhận nhiều công việc trong các nhà kho hay nhà máy.

5.6. AI trong ngân hàng

Các ngân hàng đang sử dụng thành công chatbot để làm cho khách hàng của họ hiểu hơn về các dịch vụ cũng như xử lý các giao dịch mà không cần đến sự can thiệp của con người. 

Trợ lý ảo AI đang được sử dụng để cải thiện và cắt giảm chi phí cho ngân hàng. Ngoài ra, công nghệ AI được sử dụng để đưa ra quyết định cho các khoản vay một cách đúng đắn cũng như giúp đặt hạn mức tín dụng.

5.7. AI trong giao thông vận tải

Ngoài vai trò trong việc vận hành các phương tiện tự động hoá thì AI cũng được sử dụng nhiều trong ngành giao thông vận tải, để hỗ trợ quản lý giao thông, dự đoán thời gian trễ của các chuyến bay và giúp quá trình vận chuyển đường thuỷ an toàn hơn.

5.8. AI trong ngành bảo vệ

AI và máy học luôn là từ khóa đứng đầu trong danh sách tìm kiếm mà các nhà cung cấp bảo mật sử dụng ngày nay. Các tổ chức sử dụng máy học trong phần mềm quản lý sự kiện, thông tin bảo mật và các lĩnh vực liên quan để phát hiện các điểm bất thường và xác định các hoạt động đáng ngờ để chỉ ra các mối đe dọa. 

AI có khả năng đưa ra cảnh báo về các cuộc tấn công mới và đang nổi lên sớm hơn nhiều so với con người và các lần lặp lại công nghệ trước đó. 

6. Kết luận 

Trên đây là những giải đáp cho thắc mắc “trí tuệ nhân tạo AI là gì?” cũng như tầm quan trọng, ưu nhược điểm và các ứng dụng của AI trong đời sống hiện nay. Hy vọng qua đó, bạn sẽ có thêm được nhiều hiểu biết hơn về công nghệ tiên tiến bậc nhất hiện nay.