Quay lại
Đóng
Tìm cửa hàng
Quyền lợi thành viên
/media.vuanem.com/image/I7LJZOz2J9poVLCSRzPLZueVEnRo2HG5xIyR8zra.png)
Chúng ta vẫn thường nghe nói về một khối liên minh quân sự lớn nhất thế giới với tên gọi tắt là NATO. Vậy cụ thể NATO là gì? Khối NATO gồm những nước nào? Nội dung dưới đây sẽ giải đáp chi tiết các vấn đề liên quan đến vấn đề này.
1. NATO là gì?
Theo thống kê, thế giới có hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, được chia làm 6 châu lục. Các quốc gia có chung bản sắc và lợi ích thường có xu hướng hợp tác, liên minh với nhau thành một khối để tương trợ hoặc chống lại các khối khác không cùng chí hướng. Nhắc đến liên minh các quốc gia không thể không nhắc đến Liên minh quân sự được coi là lớn nhất thế giới, NATO.
NATO là viết tắt của North Atlantic Treaty Organization hay còn gọi là Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương. Đây là một liên minh quân sự – chính trị được thành lập dựa trên Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương được ký kết vào ngày 04/04/1949 tại Washington.
NATO có sự tham gia của những “ông lớn” như Mỹ, Anh, Pháp, phần lớn các nước Châu Âu và Canada. Trụ sở của liên minh quân sự này được đặt tại Brúc-xen (Bỉ). Người đứng đầu Bộ Tư lệnh Châu Âu là Tư lệnh tối cao (do tướng Mỹ đảm nhiệm).
2. Mục đích thành lập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương
Việc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương được thành lập có mối quan hệ mật thiết với tình hình thế giới lúc bấy giờ. Vào thời điểm này, sức ảnh hưởng của Liên Xô và Chủ nghĩa Cộng Sản đang phát triển rất mạnh mẽ ở Châu Âu. Điều này tất nhiên khiến các nước Chủ nghĩa Tư Bản lo ngại, vì thế lý do NATO được thành lập chính là để phòng vệ và ngăn chặn sự ảnh hưởng kể trên.
Ngay sau khi liên minh quân sự NATO thành lập, một liên minh khác của các nước xã hội chủ nghĩa cũng đã được ra đời với tên gọi Tổ chức Hiệp ước Warsaw (hay còn gọi là Khối Vác-sa-va) bao gồm Liên Xô, Ba Lan, Bulgaria, Hungary, Đông Đức, Romania, Albania, Tiệp Khắc. Hai khối quân sự nằm ở hai trục chính trị, quân sự khác nhau chính là mồi lửa châm ngòi cho Chiến tranh lạnh vào nửa cuối thế kỷ XX.
Một trong những tuyên bố về mục tiêu của NATO là bảo vệ các nước thành viên trước bất kỳ hình thức xâm lược lãnh thổ nào. Hiệp ước quy định: trong trường hợp có “tiến công vũ trang” vào một hoặc một số nước thành viên của NATO thì các nước khác phải nhanh chóng giúp đỡ, bao gồm cả sử dụng lực lượng vũ trang. Thời gian đầu thành lập, NATO chỉ là một liên minh chính trị. Tuy nhiên, dưới sự tác động của cuộc chiến tranh Triều Tiên, tổ chức quân sự đã được hợp nhất.
Cơ quan chính trị cao nhất của NATO là Hội đồng Bắc Đại Tây Dương, bao gồm tất cả các nước thành viên cùng với sự chủ trì của Tổng thư ký NATO, ông Jens Stoltenberg – sẽ tiến hành các phiên họp định kỳ.
3. Khối NATO gồm những nước nào?
Không phải ngẫu nhiên mà NATO được xem là liên minh quân sự lớn nhất thế giới, bởi nó tập hợp rất nhiều cường quốc và các nước thành viên. Nội dung dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ NATO gồm những nước nào. Có thể chia NATO thành các nhóm thành viên như sau:
3.1. Các nước sáng lập NATO
Tại thời điểm thành lập, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương gồm có Anh, Bỉ, Bồ Đào Nha, Canada, Đan Mạch, Hà Lan, Mỹ, Iceland, Luxembourg, Na Uy, Pháp, Ý. Trong đó, Mỹ, Anh, Pháp là 3 thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
3.2. Các thành viên trong thời kỳ chiến tranh lạnh
Trong thời kỳ chiến tranh lạnh (1947 – 1991), NATO có sự tham gia của các quốc gia:
- Hy Lạp (18/02/1952)
- Thổ Nhĩ Kỳ (18/02/1952)
- CHLB Đức (09/05/1955)
- Tây Ban Nha (30/05/1982)
3.3. Các thành viên Đông Âu sau chiến tranh lạnh
Sau khi chiến tranh lạnh kết thúc và chế độ Xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu tan ra, Mỹ ra sức thiết lập trật tự thế giới mới “một cực”. Những cải cách của NATO đạt nhiều thành công thu hút một loạt các nước Đông Âu gia nhập NATO:
- Ba Lan (27/05/1999)
- Cộng hoà Séc (27/05/1999)
- Hungary (27/05/1999)
- Bulgaria (29/03/2004)
- Estonia (29/03/2004)
- Latvia (29/03/2004)
- Litva (29/03/2004)
- Romania (29/03/2004)
- Slovakia (29/03/2004)
- Slovenia (29/03/2004)
- Croatia (01/04/2009)
- Albania (01/04/2009)
- Montenegro (05/06/2017)
- Bắc Macedonia (27/03/2020)
4. Một số hoạt động nổi bật của NATO
Kể từ khi được thành lập, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương liên tục có những hoạt động chính trị – quân sự sôi nổi, phô trương sức mạnh hòng thực hiện mục tiêu kiềm chế sức ảnh hưởng của Liên Xô và Chủ nghĩa Cộng sản. Một số hoạt động đáng chú ý như:
- Năm 1966, Pháp vì nghi ngờ khả năng phòng thủ của NATO và sự liên kết của Mỹ với các nước Châu Âu nên đã rút khỏi Bộ chỉ huy quân sự NATO (không rút khỏi NATO). Mãi đến năm 2009, Tổng thống Pháp lúc bấy giờ là Nicolas Sarkozy bất ngờ tuyên bố Pháp quyết định quay trở lại Bộ chỉ huy quân sự NATO.
- Tháng 12/1976: NATO bác bỏ đề nghị của Tổ chức Hiệp ước Vác-sa-va về việc từ bỏ sử dụng vũ khí hạt nhân và hạn chế thành viên.
- Trong khoảng 20 năm đầu, NATO đã chi hơn 3 tỷ USD chỉ để xây dựng cơ sở hạ tầng gồm nhiều căn cứ quân sự, sân bay, mạng lưới thông tin và kho tàng.
- Tháng 12/1990: Sau khi chiến tranh lạnh kết thúc, NATO và Vác-sa-va ra chung một hiệp ước không xâm lược lẫn nhau.
- Tháng 12/1995: NATO phát động chiến dịch quân sự nhằm ủng hộ hiệp định hòa bình Bô-xni-a.
- Ngày 24/03/1999: NATO bắt đầu tổ chức các cuộc không kích chống Nam Tư ở Kosovo, đánh dấu lần đầu tiên liên minh quân sự này tiến công quân sự một nước có chủ quyền ngay cả khi không được Liên hợp quốc thông qua.
- Ngày 12/09/2001: sau cuộc khủng bố ngày 11/09/2001 nhắm vào Mỹ, lần đầu tiên NATO viện dẫn Điều 5 trong Hiệp ước, đồng thời triển khai hệ thống kiểm soát và cảnh báo phòng không ở Mỹ.
- Ngày 11/08/2003: NATO đảm nhiệm lực lượng giữ gìn hòa bình ở Áp-ga-nít-xtan.
- Ngày 31/06/2006: NATO đảm nhiệm an ninh do Mỹ đứng đầu ở miền Nam Áp-ga-nít-xtan. Đây là một trong những chiến dịch khó khăn nhất trong lịch sử của khối quân sự này.
- Năm 2009: NATO đồng ý nối lại mối quan hệ cấp cao với Nga.
5. Một số thông tin đáng chú ý liên quan đến NATO
Ngoài thông tin NATO gồm những nước nào, mục đích thành lập… liên minh quân sự này còn rất nhiều thông tin đáng chú ý mà bạn cần biết. Chẳng hạn:
- NATO không sở hữu lực lượng vũ trang của riêng mình. Thay vào đó, lực lượng quân sự của liên minh sẽ bao gồm lực lượng của các nước thành viên.
- NATO chi rất nhiều tiền cho quân sự. Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, tổng chi tiêu quân sự trong năm 2017 của các nước thành viên NATO chiếm tới 52% chi tiêu quân sự của thế giới.
- Năm 1954, Liên Xô từng gửi công hàm đến chính phủ Mỹ, Anh, Pháp, đề nghị gia nhập NATO. Tuy nhiên, đề nghị này của Liên Xô đã bị NATO bác bỏ với lý do không phù hợp với “mục tiêu dân chủ và phòng thủ” của tổ chức.
- Điều 5 của Hiệp ước NATO thường được nhắc đến chính là việc nêu rõ quan điểm bảo vệ các nước thành viên của khối liên minh này. Cụ thể: “Một cuộc tấn công vũ trang chống lại một hoặc nhiều (các nước thành viên NATO) ở châu Âu hoặc Bắc Mỹ sẽ được coi là một cuộc tấn công chống lại toàn bộ NATO và sẽ vấp phải phản ứng từ các thành viên của khối, bao gồm cả việc sử dụng vũ lực”. Lần đầu tiên Điều 5 được NATO kích hoạt chính là sau cuộc tấn công khủng bố nhằm vào Mỹ ngày 11/09/2001.
>> Xem thêm: Top 11 thành phố đông dân nhất thế giới hiện nay
Trên đây chúng tôi vừa giúp bạn nắm rõ NATO gồm những nước nào, mục đích và hoạt động của liên minh quân sự này. Trong bối cảnh tình hình chính trị thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, đặc biệt tại Châu Âu, số lượng thành viên và các hoạt động sắp tới của NATO cũng sẽ là những điều được cả thế giới quan tâm.
