Chuyện quanh ta

2 bài cúng giao thừa đón năm mới theo truyền thống của người Việt xưa

CẬP NHẬT 24/06/2022 | BỞI Tiến Kiều

Cúng giao thừa là nét văn hóa đặc trưng của người Việt xưa kia. Đến nay, văn hóa này vẫn được nhiều gia đình lưu giữ và sử dụng mỗi dịp đón năm mới. Và trong nghi thức này thì chắc chắn không thể thiếu các bài cúng giao thừa. Vậy bạn đã biết bài cúng giao thừa chuẩn là như thế nào? Nếu chưa, hãy cùng Vua Nệm tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết dưới đây nhé!

1. Ý nghĩa của nghi thức cúng giao thừa

Theo sổ sách ghi lại, cúng giao thừa có tên gọi là Lễ trừ tịch, rất quan trọng đối với người Việt. Nghi lễ này diễn ra vào đêm giao thừa hằng năm nhằm diệt trừ ma quỷ, xua đuổi những xui xẻo của năm cũ và cầu mong những điều may mắn, tốt đẹp sẽ đến trong năm mới. 

bài cúng giao thừa trong nhà
Cúng giao thừa là nét văn hóa đặc trưng của người Việt xưa

Cúng giao thừa sẽ bao gồm 2 phần: cúng ngoài trời và trong nhà. Và tương ứng với đó là 2 bài cúng giao thừa dành cho ngoài trời và trong nhà. Tuy nhiên, hiện nay tùy vào điều kiện mà có gia đình vẫn duy trì cả 2 phần ở trong nhà và ngoài trời, nhưng cũng có gia đình chỉ sử dụng văn cúng trong nhà, chẳng hạn như: các gia đình sống tại chung cư.

2. Bài cúng giao thừa chuẩn văn hóa cổ truyền 

Như đã đề cập phía trên, sẽ có 2 bài cúng giao thừa ở trong nhà và ngoài trời. Vì thế, trong phần này Vua Nệm cũng sẽ giới thiệu đến bạn 2 bài cúng giao thừa được trích từ sách “Văn khấn cổ truyền của người Việt” thuộc Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin. Chi tiết như sau:

2.1. Bài cúng giao thừa trong nhà

Cúng giao thừa trong nhà

Nam mô A-Di-Đà Phật

Nam mô A-Di-Đà Phật

Nam mô A-Di-Đà Phật.

– Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.

– Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật.

– Nam mô Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.

– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.

– Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh.

Nay phút giao thừa năm Tân Sửu với năm Nhâm Dần.

  • Chúng con là: …
  • Ngày – tháng – năm sinh: …
  • Hành canh: … 
  • Tuổi:….. 
  • Số nhà: …, 
  • Thôn/khu phố: …, xã/phường: …, quận/huyện/thành phố: …, tỉnh/thành phố: …

Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật – Thánh, dâng hiến Tôn thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ thần, Phúc đức chính thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài thần, các ngài bản gia Táo phủ thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Con lại kính mời các cụ tiên linh, cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, bá thúc đệ huynh, cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.

Nam mô A-Di-Đà Phật (+1 lạy)

Nam mô A-Di-Đà Phật (+1 lạy)

Nam mô A-Di-Đà Phật (+1 lạy)

bài khấn cúng giao thừa
Bài cúng giao thừa trong nhà

2.2. Bài cúng giao thừa ngoài trời

Mâm cúng giao thừa ngoài trời

Nam mô A-Di-Đà Phật

Nam mô A-Di-Đà Phật

Nam mô A-Di-Đà Phật

Kính lạy:

– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.

– Con kính lạy Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.

– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.

– Con kính lạy ngài cựu niên Hành khiển, cựu Hành binh chi thần, cựu Phán quan.

– Con kính lạy ngài đương niên Hành khiển, đương niên Hành binh chi thần, đương niên Phán quan.

– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.

Nay là phút giao thừa năm Tân Sửu với năm Nhâm Dần.

  • Chúng con là: …
  • Sinh năm: …
  • Hành canh: … 
  • Tuổi: …
  • Số nhà: …
  • Thôn/khu phố: …, xã/phường: …, quận/huyện/ thành phố: …, tỉnh/thành phố: …

Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân.

Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.

Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật, Thánh, dâng hiến tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.

Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A-Di-Đà Phật (1 lạy)

Nam mô A-Di-Đà Phật (1 lạy)

Nam mô A-Di-Đà Phật (1 lạy).

3. Mâm cúng giao thừa cần những gì?

Bên cạnh bài cúng giao thừa thì lễ vật dùng để cúng cũng cần đầy đủ và chỉn chu. Vậy mâm cúng giao thừa sẽ cần những gì? 

bài cúng đêm giao thừa
Mâm cúng giao thừa ngày nay rất đa dạng

Thực ra, phần lễ cúng sẽ tùy thuộc vào điều kiện của mỗi gia đình để chuẩn bị, và sẽ có chút khác biệt giữa lễ cúng trong nhà và ngoài trời:

  • Về lễ cúng trong nhà cần: mâm ngũ quả, nến, hương hoa, rượu, bánh kẹo, mứt tết, bánh chưng, giò, chả, thịt gà, xôi gấc, canh miến măng. Với những gia đình ăn chay thì có thể đổi món cho phù hợp, 
  • Về lễ cúng ngoài trời cần: mâm ngũ quả, nến, hương, hoa, trầu cau, rượu, trà, gạo, muối, gà luộc nguyên con, xôi, bánh chưng, quần áo và mũ thần linh hàng mã. Lưu ý với những ai ăn chay sẽ thay thế các món mặn tương ứng với món chay cho phù hợp.

4. Những lưu ý khi cúng giao thừa

Khi cúng giao thừa, bạn cần lưu ý những điều sau:

  • Tất cả đồ lễ cần được bày trang trọng lên bàn, sắp xếp cho đẹp và phù hợp.
  • Với mâm lễ cúng ngoài trời, có thể đặt ở trước cửa nhà hoặc ngoài sân. Với mâm cúng trong nhà, cần đặt lên bàn thờ của gia đình để chuẩn bị cúng.
  • Mâm lễ cúng nên được chuẩn bị đầy đủ trước giờ Tý, để không bị quên hay thiếu đồ trong giờ phút quan trọng.
  • Đến đúng giây phút giao thừa, cần thắp hương, nến, rót rượu và tiến hành cúng bằng các bài cúng giao thừa.
  • Nên cúng ngoài trời trước, sau đó mới tiến vào trong để cúng trong nhà.
  • Cần hoàn thành việc cúng giao thừa trước 1 giờ sáng.

5. Tạm kết

Trên đây là 2 bài văn cúng giao thừa trong văn hóa cổ truyền của người Việt cũng như những lưu ý khi chuẩn bị và tiến hành cúng giao thừa. Hy vọng rằng nó sẽ giúp ích cho bạn trong thời khắc giao thừa linh thiêng và quan trọng.

Xem thêm: Bài cúng ông công ông táo hằng năm

Bài viết liên quan:

Tiến Kiều
Tiến Kiều