Tiêu chuẩn kép là gì? Bàn luận về tác hại của tiêu chuẩn kép 

Tiêu chuẩn kép là một thuật ngữ tâm lý học trừu tượng. Nó được sử dụng để ám chỉ lối sống của cá nhân và tập thể. Gần đây nó được sử dụng ngày càng phổ biến trong xã hội, đặc biệt còn trở thành “câu cửa miệng” của nhiều bạn trẻ. Dù nghe nhiều nhưng có lẽ không phải ai cũng biết chính xác tiêu chuẩn kép là gì? Hãy cùng Vua Nệm bàn luận về vấn đề này qua bài viết dưới đây nhé!

1. Định nghĩa tiêu chuẩn kép là gì?

Tiêu chuẩn kép có tên tiếng Anh là double standard. Nó được hiểu đơn giản là cùng một sự việc, một hành động nhưng được nhìn nhận theo nhiều hướng khác nhau. Tùy vào mục đích, cách nhìn của mỗi người mà nhận định có thể là đúng hoặc sai. Đa số con người thường sử dụng điều này để bao biện, hợp lý hóa cho hành vi cá nhân, áp đặt lên phía còn lại. 

Tiêu chuẩn kép phát sinh khi 2 hay nhiều người, nhóm người trong cùng một hoàn cảnh, sự kiện được đối xử khác nhau mà lẽ ra họ phải được đối xử như nhau. Tiêu chuẩn kép chính là ngụ ý về 2 thứ giống nhau được đo bằng 2 cách đánh giá khác nhau. 

Một tiêu chuẩn kép có thể dễ dàng được nhận ra. Điển hình như một việc được xem là đúng nếu do một nhóm người làm nhưng cũng chính việc đó lại không được chấp nhận và làm cấm kỵ với nhóm người khác. Điều này vi phạm nguyên tắc về sự công bằng một cách rõ ràng. 

Nói một cách công bằng, “tiêu chuẩn kép” chính là cách nói lịch sự để chỉ tính 2 mặt, tính cơ hội, mập mờ, vô nguyên tắc của một hành động. Thậm chí, tiêu chuẩn kép còn được coi như một loại thành kiến, là sự không công bằng về mặt đạo đức.  

2. Lịch sử phát triển của tiêu chuẩn kép là gì?

Thuật ngữ tiêu chuẩn kép là gì được sử dụng lần đầu để mô tả sự bất bình đẳng ở phái nữ trong thế kỷ 18. Năm 1775, Thomas Paine – một triết gia nổi tiếng đã sử dụng cụm từ này trong bài viết nói về phụ nữ được phát hành trên tạp chí Pennsylvania. 

Kể từ đó, tiêu chuẩn kép không được sử dụng và mãi cho đến năm 1930 thì trở nên phổ biến ở Mỹ. Mục đích của nó là thể hiện sự phân biệt đối với nam nữ trong cùng một hành động, một vấn đề tương tự nhau.  

Trong một nghiên cứu được Tiến sĩ Martha Fosch thực hiện năm 2000 đã kết luận rằng: Đặc điểm địa vị, giới tính, dân tộc, tầng lớp có thể là tiền đề hình thành tiêu chuẩn kép. Trong đó, các tiêu chuẩn khắt khe được áp dụng với những người có địa vị thấp hơn. 

Ngày nay, thuật ngữ này được sử dụng phổ biến trong giới trẻ. Nhằm đánh giá những cá nhân, tập thể có cách nhìn nhận khác nhau về một vấn đề. Chủ yếu để châm biếm, phán xét sự sai trái hay ám chỉ những người không có chủ kiến. Từ đó, yêu cầu họ nhìn nhận lại vấn đề đúng hướng. 

3. Nguồn gốc hình thành nên tiêu chuẩn kép là gì? 

Có rất nhiều nguyên nhân để tiêu chuẩn kép được hình thành. Cơ bản nhất chính là xuất phát từ cảm xúc con người, ảnh hưởng từ nền giáo dục, từ môi trường xung quanh và từ những quan niệm của người đi trước.  

Chúng ta thường không để í đến tiêu chuẩn này. Thế nhưng nó vẫn tồn tại và trở thành ổ khóa kìm hãm sự phát triển của con người. Những định kiến sai trái về lâu dài trở thành lối sống, quan niệm và đức tin của một nhóm người, một nhóm xã hội. Với những người bị áp đặt, họ chấp nhận bất công để tiếp tục sống dù rõ ràng điều đó là không đúng.  

Những người bị đẩy đến bước đường cùng của tiêu chuẩn kép thường là những người thấp cổ bé họng, không có khả năng lên tiếng bảo vệ quyền lợi của chính mình. Bởi vậy, từ lâu “tiêu chuẩn kép” đã trở thành thước đo giới hạn làm mọi người chìm đắm trong rào cản của chính mình.  

4. Ví dụ cụ thể về tiêu chuẩn kép

Thực tế cuộc sống dường như ai trong chúng ta đều có ít nhất một “tiêu chuẩn kép”. Điều quan trọng là chúng ta thường không quan tâm quá nhiều đến chúng hay đôi khi không hề phát hiện bản thân đang có tiêu chuẩn kép.  

Cùng tham khảo những ví dụ dưới đây để có cách nhìn nhận đúng đắn hơn nhé!

• Phụ nữ không đi làm để chăm sóc gia đình gọi là người nội chợ. Đàn ông ở nhà không đi làm là thất bại. 
• Một người đàn ông nói lên quan điểm của mình là mạnh mẽ, có chủ kiến. Phụ nữ nói lên ý kiến của mình là khó tính, không biết điều. 
• Phụ nữ nuôi con là đương nhiên. Đàn ông nuôi dạy con cái là không có việc gì để làm. 
• Phụ nữ khóc là tình cảm, là giàu cảm xúc. Đàn ông khóc là yếu đuối. 
• Phụ nữ tức giận là vô lý. Đàn ông tức giận là biết biểu đạt điều anh ta không muốn. 
• …

Có thể thấy, tiêu chuẩn kép xuất hiện ở hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội. Là tác nhân gây ra sự bất bình đẳng. Điều này cần phải lên án, đẩy lùi mạnh mẽ. 

5. Tại sao tiêu chuẩn kép ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại?

Bản chất của tiêu chuẩn kép là tư duy thiếu logic chỉ dựa vào cảm xúc hay tư duy hướng ra bên ngoài, nhận phán xét từ xã hội mà không đánh giá từ thực tế. 

Những người có tư duy tiêu chuẩn kép thường hành xử thiếu công bằng, không khoa học dẫn đến cách nhìn nhận lệch lạc. Từ đó trở nên kỳ lạ trong mắt những người xung quanh, thậm chí bị đánh giá kém về mọi mặt. 

Trong thực tế, xã hội ngày càng hiện đại, tiêu chuẩn kép ngày càng phổ biến. Bởi lẽ: 

• Chúng ta càng hành xử theo cảm xúc càng dễ hình thành tiêu chuẩn kép. Cảm xúc là trạng thái bất định và con người thì có rất nhiều cảm xúc. 
• Cách giáo dục sai cũng là điều khiển tư duy tiêu chuẩn kép hình thành. Hầu hết các gia đình hiện nay đều sinh ít con nên tập trung chăm sóc, chiều chuộng con nhiều hơn. Điều này khiến trẻ ảo tưởng về giá trị bản thân, hay đòi hỏi và tự cho mình cái quyền làm điều này dù cho đó là điều sai. 
• Quyền lực không được kiểm soát càng làm gia tăng các hành vi tiêu chuẩn kép. Việc trao cho một người, một nhóm người quyền lực và không có sự kiểm soát khiến họ dễ sa vào hành xử tiêu chuẩn kép. Họ có thể trừng phạt lỗi của người khác nhưng bản thân lại coi việc đó như cách để phô trương quyền lực.  

6. Giải pháp hạn chế tiêu chuẩn kép phát triển 

Tiêu chuẩn kép là sự bất công, là sự phân biệt đối xử mà xã hội đem đến cho chúng ta. Điều nguy hiểm nhất chính là không phải ai cũng nhận biết bản thân đang dính tiêu chuẩn này. Để hạn chế sự hình thành tiêu chuẩn kép ở mỗi người, chúng ta có thể thực hiện một số giải pháp sau: 

• Thay đổi suy nghĩ từ bên trong. Học hỏi thật nhiều, liên tục cập nhật kiến thức để có cách nhìn nhận đúng đắn nhất. 
• Đề cao sự công bằng, đánh giá mọi việc từ nhiều phía và đưa ra điều hợp lý, hợp đạo đức, hợp tình người nhất. 
• Tích cực đóng góp cho xã hội, đề cao lợi ích tập thể thay vì chỉ tập trung vào cá nhân. 

>> Xem thêm: 

• Bản năng là gì? Những bản năng tự nhiên của con người
• Hội chứng đầu nổ là gì? Nguyên nhân, cách điều trị

Như vậy, Vua Nệm vừa cung cấp đầy đủ và chi tiết nhất đến bạn đọc những thắc mắc liên quan đến tiêu chuẩn kép là gì. Có thể khẳng định rằng, không dễ dàng để đẩy lùi và xóa tan vô số tiêu chuẩn kép trong xã hội. Do đó, điều bạn cần làm ngay hôm nay chính là rèn luyện bản thân thật tốt. Hãy sống tích cực và không ngừng nỗ lực để đóng góp những điều ý nghĩa cho xã hội và cho chính bản thân mình. 

Tiếp tục theo dõi Vua Nệm để cùng bàn luận nhiều hơn về các vấn đề nhức nhối đang tồn tại trong xã hội ngày nay nhé!