Bản ngã là gì? Làm sao để vượt qua bản ngã? 

CẬP NHẬT 15/08/2024 | Bài viết bởi: Hoàng Trinh
Banner Black Friday

Nhà Phật cho rằng khi mới sinh ra, hết thảy bản ngã con người là như nhau, nhưng tùy thuộc vào môi trường, giáo dục,.. mà bản ngã thay đổi, phát triển, khiến mỗi người có những tính cách và khát vọng riêng.

Trong hành trình đó, có lẽ đôi lúc bạn cũng tự hỏi mình là ai và mình khát vọng điều gì. Đó chính là thôi thúc không ngừng tìm kiếm bản ngã. Vậy bản ngã là gì? Bản ngã có xấu không, ảnh hưởng như thế nào đến các suy nghĩ, quyết định trong cuộc sống của 1 người? Cùng Vua Nệm tìm hiểu nhé!

1. Bản ngã là gì?

Bản ngã là gì? Bản ngã nghĩa là sự kết hợp của lý tưởng, trải nghiệm, nhận thức và niềm tin rằng bản thân mỗi người là một cá thể riêng biệt, khác biệt với phần còn lại của thế giới và tự chịu trách nhiệm cho những hành vi của mình. Bản ngã còn được gọi là cái tôi. 

bản ngã vi tế là gì
Khái niệm bản ngã là gì?

Như vậy, sống với bản ngã cũng chính sống với cái tôi của mình. Trong quá trình sống, cái tôi có xu hướng lớn lên nhằm tạo ra sự khẳng định bản thân. Triết lý phật giáo cho rằng, khi cái tôi càng lớn thì con người càng gây ra nhiều nghiệp chướng và đau khổ cho chính mình cũng như người khác.

2. Đặc điểm của bản ngã là gì?

Nếu chúng ta để cho bản ngã ngự trị và dẫn dắt những quyết định, hành trong cuộc sống thì bản ngã sẽ làm cho những ham muốn, khát khao sở hữu vật chất, quyền lực càng lớn mạnh hơn. Càng không có được, ta càng đau khổ. Chính vì thế, chúng cản trở sống tự do, chân thật. 

Nhà Phật nói, bản ngã chính là nguyên nhân gây đau khổ ở con người, nên khi hiểu rõ bản chất của nó, ta thấy rằng kiểm soát và từ bỏ bản ngã là cách để đạt được trạng thái bình yên, hạnh phúc tuyệt đối trong tâm hồn. 

Cảm giác xấu hổ là khi bản ngã tạo ra những hình ảnh phản chiếu của bạn kém cỏi hơn người khác. Chính vì thế mà bạn thường phải làm nhiều thứ để xây dựng và duy trì hình tượng tốt đẹp cho bản thân như kiểm soát lời nói, hành động,.. theo đúng chuẩn mực xã hội để không bị tách biệt khỏi số đông. Đó là lý do vì sao sống theo bản ngã lại dễ khiến chúng ta rơi vào sự đau khổ, ghen tị, tức giận.

bản ngã nghĩa là gì
Nhà Phật nói, bản ngã chính là nguyên nhân gây đau khổ ở con người

Đặc điểm tiếp theo của bản ngã là nó không thích sự thay đổi, thường nhìn nhận vấn đề một cách cứng nhắc và mang tính chủ quan. Nó cũng dễ bị tổn thương và có xu hướng phản kháng mạnh khi có những sự đụng chạm, mâu thuẫn với những gì nó nhìn nhận. 

Người có bản ngã hay cái tôi lớn, cũng trở nên thích phán xét người khác. Việc áp đặt suy nghĩ, quan điểm của mình lên người khác khiến người đối diện bạn trở nên áp lực. 

Một số đặc điểm khác của bản ngã: 

  • Kiểm soát: Bản ngã tự động định nghĩa bản thân vào tất cả những gì mà nó tin rằng nó đang là, đang kiểm soát. Nó luôn muốn giữ vững và bảo vệ những gì nó kiểm soát. Càng kiểm soát được nhiều càng tốt. 

Bản chất của bản ngã là hư cấu, giả tạm, chính vì thế, sự mất kiểm soát tương đương với sự chết chóc đối với bản ngã. Không chỉ kiểm soát, nó còn muốn không ngừng mở rộng phạm vị kiểm soát. Khi có cảm giác càng kiểm soát được nhiều, bản ngã càng lớn hơn. 

bản ngã của bạn là gì
Sự mất kiểm soát tương đương với sự chết chóc đối với bản ngã
  • Phản chiếu: Bản ngã không thể tự nhìn nhận và xem xét, đánh giá chính bản thân nó. Bạn có thể nhìn nhận được bản ngã của chính mình qua người khác.
  • Đa bản ngã: Đồng thời nó cũng có thể tạo ra vô số bản ngã và những cá thể riêng lẻ.

3. Làm sao để kết nối với con người bên trong? 

3.1 Thiền

Khi thiền định, bạn sẽ có thể kết nối mạnh mẽ với chính bản thân mình. Thiền định giống như một cách cửa để mở ra những bí mật ẩn giấu bên trong của tâm hồn bạn. Tại đây, bản ngã và linh hồn sẽ có cơ hội nói chuyện với nhau.

Thực tế, bản ngã và linh hồn vẫn luôn muốn giao tiếp với nhau nhưng trong cuộc sống thường ngày, tâm trí chúng ta quá bận rộn, mải mê với cuộc sống, suy nghĩ về quá khứ, tương lai khiến cho việc kết nối là rất khó. Khi thiền, tâm trí bạn sẽ im lặng và nhận thức được những lời thì thầm của tâm hồn. 

3.2 Cầu nguyện

bản ngã của chính mình là gì
Lời cầu nguyện có thể kết nối với bản ngã cao hơn (higher-self) của bạn.

Lời cầu nguyện có thể kết nối với bản ngã cao hơn (higher-self) của bạn. Chúng dẫn lối cho tâm trí bạn kết nối với vũ trụ để bạn có thể tỏ lòng biết ơn với vũ trụ về tất cả những gì bạn đang có được trong kiếp này. 

Như vậy, cầu nguyện là cánh cổng kết nối với vũ trụ, đem đến trí tuệ, tình yêu và sức mạnh cho con người.

3.3 Viết

Viết cũng là một trải nghiệm thú vị để chúng ta có thể kết nối với higher-self. Viết tự do là kiểu viết không bị ràng buộc bởi suy nghĩ của bạn. Bạn viết theo một cách bản năng, kết nối với vô thức ở trong tâm trí – phần sáng suốt nhất, nơi luôn có câu trả lời cho tất cả khúc mắc của bạn. 

Việc bạn cần làm là chuẩn bị 1 tờ giấy trắng và 1 cây bút. Sau đó viết câu hỏi bạn “Bản ngã cao hơn, bạn đã sẵn sàng viết thư cho tôi chưa?”. Sau đó, viết nhanh ra suy nghĩ đầu tiên xuất hiện trong đầu bạn hoặc âm thanh bạn nghe được trong đầu.

bản ngã có nghĩa là gì
Viết cũng là một trải nghiệm thú vị để chúng ta có thể kết nối với higher-self.

Tuyệt đối không phán xét những suy nghĩ của mình. Hãy để việc viết tự do trở thành thói quen mỗi ngày sau khi thiền định. Thói quen này sẽ dẫn lối và kết nối bạn gần hơn với con người bên trong. 

4. Cách để bạn vượt qua bản ngã của chính mình và sống thật với chính bản thân mình

  • Học cách quan sát tâm trí: Đầu tiên bạn cần học cách quan sát và cả nhận những điều đang diễn ra trong tâm trí mình. Khi đó, bạn sẽ có thể tự đánh giá các trải nghiệm, học được cách chấp nhận sự thật và kiềm chế bản thân. 
  • Không đổ lỗi: Khi gặp phải những điều không như mong đợi, đừng vội vàng đổ lỗi cho người khác hay số phận của mình với những câu cửa miệng như  “tất cả là do số phận” hay “ Số mình thật khổ”,… .. Mà hãy tập trung tìm giải pháp, động lực để bản thân nỗ lực hơn.

Với cách suy nghĩ tích cực như vậy, bản thân bạn sẽ tiến bộ hơn mỗi ngày và vượt qua được bản ngã của chính mình. Thật vậy, chẳng có một số số phận nào vạch sẵn đợi bạn bước đến cả, cũng chẳng có chỉ tay nào có thể quyết định được cuộc đời bạn.

Bởi số phận của bạn do chính bạn quyết định, số phận của bạn thành công hay thất bại tất cả đều dựa vào sự cố gắng thực tế của chính bạn. Hãy cố gắng vượt qua bản ngã của chính mình bằng cách tự tạo số phận riêng cho bạn. 

bản ngã mở rộng là gì
Đừng cố chấp nghĩ về tương lai và nuối tiếc những điều trong quá khứ.
  • Sống ở hiện tại: Hướng tới hiện tại và tập trung sức lực cùng sự cố gắng cho hiện tại mới là điều quan trọng. Đừng cố chấp nghĩ về tương lai và nuối tiếc những điều trong quá khứ. Có như vậy, bạn mới thực sự tận hưởng thực và cảm nhận hạnh phúc thật sự đang diễn ra. 
  • Tìm kiếm động lực, mục tiêu: Hãy cố gắng tìm cho mình 1 động lực, mục tiêu để có thể dựa vào đó mà cố gắng mỗi ngày. 
  • Không so sánh: Sự so sánh chính là nguyên nhân ra đau khổ, tự ti, ghen ghét, đố kỵ. Nó còn khiến cái tôi bạn lớn hơn vì như đã nói phía trên, bản chất của bản ngã là sự kiểm soát. Bản ngã cảm thấy bị đe dọa khi nó nghĩa rằng nó đang dần mất kiểm soát.

Chính vì thế, các cảm giác đố kỵ, nói xấu,… là khi bản ngã đang cố gắng củng cố năng lực kiểm soát nó. Hãy tin rằng bạn là một cá thể khác biệt và độc nhất, bạn không cần phải so sánh bản thân mình với bất kỳ ai cả.

bản ngã của con người là gì
Bản ngã cảm thấy bị đe dọa khi nó nghĩa rằng nó đang dần mất kiểm soát.

XEM THÊM:

Trên đây là những thông tin xoay quanh chủ đề bản ngã là gì. Hy vọng những gì bài viết chia sẻ phần nào giúp gỡ rối những thắc mắc của bạn về vấn đề này rồi nhé!

Đánh giá post

TÁC GIẢ: Hoàng Trinh

Xin chào! Mình là Hoàng Trinh - Chuyên viên tư vấn giấc ngủ tại Vua Nệm, với hơn 5 năm kinh nghiệm trong việc xây dựng và phát triển nội dung chuyên sâu trong lĩnh vực nệm, chăn ga gối và chăm sóc giấc ngủ. Mình hy vọng những kiến thức được chia sẻ trên blog Vua Nệm sẽ mang đến giá trị thực sự hữu ích dành cho quý khách hàng.