Bản dạng giới là gì? Những hiểu nhầm xung quanh bản dạng giới

Xã hội phát triển, ý thức cá nhân ngày càng cao, nhu cầu thể hiện bản thân tăng cao, những định kiến về giới tính cũng bắt đầu có sự thay đổi. Cụ thể, bản dạng giới của các cá nhân bắt đầu trỗi dậy. Ranh giới giữa nam và nữ đã dần được xóa mờ. Các giới khác bắt đầu mong muốn được bộc lộ, thể hiện và thừa nhận ngày càng nhiều. Tuy nhiên không phải ai cũng có thể phân định rõ các khái niệm về giới tính sinh học, bản dạng giới, xu hướng tình dục là gì? 

1. Tìm hiểu khái niệm bản dạng giới

1.1. Giới là gì?

Để tạo ra khuôn mẫu với mỗi giới tính, con người phân loại về giới. Các quan niệm như nam phải ăn mặc thế nào, hành xử ra sao, làm nghề gì cũng từ đây mà có được. Sự phân loại này được xác định dựa trên giới tính, cụ thể là xã hội. Từ một giới tính, có thể xác định được các chuẩn mực xã hội được quy định trước đó như chuẩn mực hành vi, ứng xử, ngoại hình,…

1.2. Giới tính là gì?

Giới tính được xác định dựa trên yếu tố sinh học, cụ thể là yếu tố nhiễm sắc thể. Do đó, giới tính có thể xác định ngay từ khi thụ thai. Cụ thể:

• Nhiễm sắc thể XX: thường là nữ
• Nhiễm sắc thể XY: thường là nam 
• Các kiểu sắp xếp khác gọi là liên giới. 

Từ một nhiễm sắc thể của một người, có thể xác định được các nhóm giới tính: nam, nữ, liên giới. 

Sự phân loại giới tính nhằm mục đích định danh về mặt pháp lý. Bên cạnh họ tên, quê quán, thì thông tin giới tính là khoản không thể bỏ qua, gắn liền với con người từ khi sinh ra. 

Tuy nhiên có một số vấn đề đặt ra khi xã hội phát triển mạnh mẽ và con người có nhu cầu khẳng định bản thân nhiều hơn. Cụ thể như sau:

• Liên giới tính chưa được chấp nhận ở nhiều quốc gia cũng như trong các định luật
• Chỉ có 3 loại giới tính: nam, nữ và liên giới, nhưng điều này không đủ khẳng định những gì diễn ra thực sự bên trong cơ thể của con người
• Giới tính được mặc định bởi kết luận của bác sĩ thay vì được lựa chọn 
• Giới tính được xác định về mặt luật pháp nên đôi khi khó hoặc không thể thay đổi.

1.3. Bản dạng giới là gì?

Bản dạng giới là cách bạn tự cảm nhận về bản thân mình và cách mà bạn muốn thể hiện điều đó ra bên ngoài. Trang phục, ngoại hình, cách hành xử,… là những cách giúp bạn thể hiện bản dạng giới của mình ra bên ngoài. Trong bản dạng giới có hai khái niệm nhận thức giới và thế hiện giới. Hai khái niệm này cũng không liên quan đến nhau. Một số người nhận thức được giới tính thực của mình nhưng lại không thể hiện giới đó ra ngoài bởi e ngại cái nhìn xã hội dành cho mình.

Phần lớn mọi người đều cảm thấy họ là nam hoặc là nữ. Một số khác lại cảm thấy nọ là nam với tính nữ hoặc nữ với tính nam. Có một số ít người lại cảm thấy mình không là nam, cũng chẳng phải nữ. Những người này sẽ chọn cho mình nhãn khác nhau như “genderqueer”, “gender variant”, “gender fluid”. Con người thường nhận thức được bản dạng giới của mình từ rất sớm, giai đoạn 2 – 3 tuổi. 

Một số người có giới tính được chỉ định và bản dạng giới giống nhau, hoặc gần như trùng khớp. Khoa học gọi họ là cisgender (nghĩa là người hợp giới). Thế nhưng, cũng có trường hợp ngoại lệ bản dạng giới của họ không trùng khớp với giới tình mà họ được chỉ định. Ví dụ giới tính sinh ra là nam nhưng bản dạng giới của họ lại là nữ. Khoa học dành cho họ cụm từ transgender (nghĩa là người chuyển giới). Không phải tất cả những người chuyển giới đều có nhận dạng giới chung.

2. Sự khác nhau giữa bản dạng giới với các khái niệm khác

2.1. Sự khác nhau giữa bản dạng giới với thiên hướng tình dục

Xu hướng tính dục là sự hấp dẫn mang tính bền vững về mặt cảm xúc hoặc tình dục với người khác. Còn bạn dạng giới là cảm nhận từ bên trong về việc họ là nam hay nữ hay một giới nào khác. Người chuyển giới có thể là người dị tính, đồng tính, song tính hoặc vô tình. Tương tự người không chuyển giới cũng có thể phân chia như vậy. 

Một số nghiên cứu đã chỉ ra, trong quá trình chuyển đổi giới tính, người chuyển giới sẽ trải qua sự thay đổi hoặc khám phá mới mẻ về xu hướng tình dục của mình. Tuy nhiên không phải lúc nào trường hợp này cũng  xảy ra. Sau khi chuyển giới, họ vẫn yêu người có giới tính như trước. 

Người chuyển giới xác định xu hướng tình dục dựa trên giới tính mong muốn của mình. Ví dụ, một người sinh ra là nam nhưng nghĩ bản thân là nữ, quyết định chuyển giới sang nữ, thấy hấp dẫn bởi những người phụ nữ khác thì xu hướng tình dục của người này là đồng tính nữ. Một người chuyển giới nam lại bị thu hút bởi người nữ thì được coi là dị tính nam. 

>>>Đọc chi tiết: 17/5 là ngày gì? IDAHO là gì?

2.2. Sự khác nhau giữa giới, giới tính và bản dạng giới

Mọi người thường bị lẫn lộn khi nhắc đến ba khái niệm: giới, giới tính và bản dạng giới. Thế nhưng đi sâu tìm hiểu có thể thấy được sự khác nhau của ba khái niệm này. 

Giới tính là một đặc điểm bác sĩ quy định cho bạn dựa vào bộ nhiễm sắc thể hoặc bộ phận sinh dục từ khi bạn còn là bào thai. Sau đó, giới tính này sẽ được quy định trong giấy khai sinh.

Giới có ý nghĩa phức tạp hơn. Giới mang tính xã hội và pháp lý. Đó là sự mặc định của xã hội, quan niệm về thái độ, hành vi, suy nghĩ riêng của mỗi giới tính. Nếu giới tính xuất phát từ tính sinh học thì giới tập trung vào việc cách hành xử sao cho hài hòa với những gì xã hội nghĩ. 

Bản dạng giới xuất phát từ chính mỗi cá nhân, là cách bạn cảm thấy ra sao về giới tính thật của mình. Ngoài ra, bản dạng giới còn cho phép bạn quyết định thể hiện mình như thế nào thông qua trang phục, hành vi, ngoại hình.

>>>Xem chi tiết: Tiết lộ 8 cách giáo dục giới tính cho trẻ đầy tinh tế, hiệu quả

3. Biểu hiện của bản dạng giới

Thể hiện giới là cách cá nhân thể hiện bản dạng giới ra ngoài. Cách thể hiện này có thể thay đổi tùy vào hoàn cảnh hoặc cảm nhận của mỗi cá nhân. Ví dụ một người trung tính có sở thích mặc quần đùi, áo phông nhưng bỗng một ngày họ muốn mặc váy, đi giày cao gót khi muốn bản thân mình nữ tính hơn. 

Tuy nhiên thế hiện giới và bản dạng giới không phải lúc nào cũng nhất quán. Ví dụ một người sinh ra mang giới tính sinh học là nam nhưng bản thân họ cảm nhận mình là nữ, họ khao khát bộc lộ sự nữ tính ra ngoài nhưng lại phải kiềm chế bởi môi trường không đủ an toàn, không đủ thấu hiểu, chấp nhận bản dạng giới này của họ.

Vì vậy, không ít trường hợp buộc phải sống với vai trò xã hội là nam, thể hiện giới tính mình là nam nên trong thâm tâm họ luôn là sự đấu tranh dữ dội. Điều này xảy ra tương tự với nữ giới. Họ phải gánh vác trách nhiệm của một người mẹ nhưng bản thân họ không hề vui vẻ với trọng trách này. 

Hy vọng qua những chia sẻ trên, mọi người đã có cái nhìn cụ thể, chính xác hơn về bản dạng giới cũng như các khái niệm xung quanh. Việc hiểu cơ bản định nghĩa những phạm trù này cũng là cách để bạn thấu hiểu những người thuộc liên giới, những người có cái tôi khác với những gì họ được sinh ra.

>>>Đọc thêm:

• LGBT là gì? Bạn đã thực sự hiểu hết về cộng đồng LGBT
• Come out là gì? Come out trong LGBT là gì?