Ngày truyền thống học sinh sinh viên 9/1: Lịch sử, nguồn gốc và ý nghĩa

Đại hội đại biểu Hội Sinh viên Việt Nam lần thứ V đã chọn ngày 9/1 là ngày truyền thống của HSSV. Nửa thế kỷ qua, phong trào sinh viên và Hội Sinh viên Việt Nam đã có nhiều đóng góp và có thành tích xuất sắc khiến thế hệ sinh viên hôm nay tự hào. Hãy cùng tìm hiểu ngày truyền thống Học sinh Sinh viên 9/1: Lịch sử, ý nghĩa  qua bài viết này nhé.

1. Quyết định ngày 9/1 là ngày truyền thống Học sinh Sinh viên ở Việt Nam

Vào tháng 2 năm 1950, tại Đại hội đại biểu toàn quốc của Liên đoàn Thanh niên Việt Nam tại Việt Bắc đã quyết định lấy ngày 9 tháng Giêng hàng năm là ngày truyền thống học sinh – sinh viên. Hội Sinh viên Việt Nam tổ chức lễ vinh danh những sinh viên có thành tích xuất sắc trong thi đua học tập và có nhiều cống hiến cho xã hội để thể hiện niềm tự hào và khích lệ tinh thần cho thế hệ mai sau.

2. Lịch sử ngày Truyền thống Học sinh Sinh viên 9/1

Năm 1949-1950, phong trào đấu tranh của thanh niên, học sinh, sinh viên thành thị diễn ra liên tục, sôi nổi và đặc biệt rộng khắp ở Sài Gòn-Gia Định.

Ngày 9-1-1950, Đoàn Thanh niên Cứu quốc và Tổng hội Sinh viên Sài Gòn Gia Định Chợ Long tổ chức cuộc vận động hơn 10.000 người, đa số là sinh viên xuống đường.

Trong số đó có học sinh Trần Văn Ơn (14 tháng 4 năm 1931 – 9 tháng 1 năm 1950), học sinh trường Pétrus Ký. Ông bị chính quyền Pháp bắn chết vào đầu những năm 1950 trong cuộc biểu tình của sinh viên ở Sài Gòn. Cái chết của ông đã gây dư âm rộng rãi và ảnh hưởng lớn đến phong trào đấu tranh sau này của nhân dân Sài Gòn. Sau này, ngày 9/1 được chọn là Ngày truyền thống của Học sinh Sinh viên tại Việt Nam.

Đôi nét về Trần Văn Ơn

Trần Văn Ơn sinh ngày 14 tháng 4 năm 1931 tại xã Phước Thành, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre. Thuở nhỏ ông học tiểu học tại thành phố Mỹ Tho, sau cùng gia đình dọn về cư ngụ tại số 322/10, đường Verolun, quận Hòa Hưng, Sài Gòn. Thân mẫu là Huỳnh Thị Tửu, thân phụ là Trần Văn Nghĩa, đều là những người yêu nước. Anh chị em của ông hầu hết đều tham gia cách mạng, có người là liệt sĩ như cụ Trần Thị Lễ hy sinh năm 1948. 

Người anh hùng Trần Văn Ơn

Trần Văn Ơn tuy mới 15 tuổi nhưng khi Cách mạng tháng Tám nổ ra đã nhận thức được nhiều vấn đề và biết bản thân cần làm gì trong hoàn cảnh ấy. Tháng 8 năm 1945, ông thi đỗ vào một lớp tại trường Pétrus Ký. Năm học 1948-1949, ông học hết năm cuối phổ thông, đỗ đầu bảng bằng tiếng Pháp (Brevet du 1er cycle). 

Năm học 1949-1950, khi đang là học sinh cuối cấp 3, Trần Văn Ơn được đặc cách vào lớp ban Tú tài (lớp nhì, tương đương lớp 10 ngày nay) vì có bằng cấp 1. Sau nhiều nỗ lực, ông Trần Văn Ơn được đánh giá là một học sinh chăm chỉ, hiếu thảo với cha mẹ, lễ phép với cha mẹ và thầy cô, ngoài việc học tập còn quan tâm đến các hoạt động xã hội.

Từ năm 1947, ông tham gia phong trào học sinh yêu nước của trường và tham gia Tổng hội học sinh Việt Nam Nam Bộ. Ông là đội viên bí mật của Hội học sinh kháng chiến Nội thành, đồng thời được giao nhiệm vụ tuyên truyền, vận động học sinh toàn trường hoạt động chống thực dân Pháp và chính quyền thân Pháp. Ông được coi là một trụ cột của phong trào học sinh yêu nước ở trường Pétrus Ký.

Ngày 9-1-1950, nổ ra cuộc biểu tình rầm rộ của Đoàn Thanh niên cứu quốc, Tổng hội học sinh Sài Gòn-Chợ Lớn với quy mô trên 6.000 học sinh, sinh viên, giáo viên các trường đòi trả tự do ngay cho các học sinh, sinh viên bị bắt và biểu tình để giữ an toàn cho học sinh trong khi học và trong thời gian mở cửa lại trường học.

Vào khoảnh khắc 1 giờ trưa hôm ấy, bọn cầm quyền Dinh Thủ Hiến Trần Văn Hữu lật lọng rút lại lời hứa giải quyết những thắc mắc và nguyện vọng của học sinh. Họ huy động cảnh sát, lực lượng vũ trang và lính hùng hậu để đàn áp đẫm máu các cuộc biểu tình bằng dùi cui, súng máy và súng lục.

Nhiều học sinh đã trở thành nạn nhân của làn đạn khủng bố. Trần Văn Ơn và nhiều sinh viên khác bị chúng ném đá và dùi cui trong lúc bảo vệ các thanh niên sinh viên biểu tình.

Trong khi bị đánh bất tỉnh tại Tạ Thị Thâu của Trương Gia Long, Trần Văn Ơn đã bị trúng đạn. Ông mất lúc 3 giờ 30 chiều ngày 9-1-1950. Thi thể Trần Văn Ơn được đưa về bệnh viện Chợ Rẫy, nơi các sinh viên, bác sĩ và nhân viên bệnh viện túc trực bảo vệ. Lúc đó Trần Văn Ơn chưa tròn 19 tuổi.

3. Ý nghĩa ngày truyền thống 9/1 hằng năm

Tin Trần Văn Ơn chết lập tức gây náo động trong giới sinh viên Sài Gòn. Nó đã thu hút sự chú ý và đã được đăng trên nhiều tờ báo lớn của Sài Gòn.

Tại Sài Gòn, đám tang Trần Văn Ơn ngày 12 tháng 1 năm 1950 đánh dấu một sự phô trương thanh thế, với hơn 50.000 người tập trung trên vỉa hè để tiễn biệt ông. Trước linh cữu của đồng chí Ơn là nén hương với hai câu nói được viết bằng máu của học trò.

“Chết vì Tổ quốc, chết mà vẫn sống,

Sống kiếp Việt gian, ô nhục muôn đời”.

Thời gian sau đó, Từ năm 1955 đến năm 1975, sinh viên và Tổng hội Sinh viên Việt Nam đã tích cực tham gia xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất dân tộc. Hàng chục ngàn sinh viên đại học tình nguyện tham gia nghĩa vụ quân sự và chiến đấu dũng cảm cho đến chết. Điển hình như Nguyễn Văn Thạc, Đặng Thùy Trâm,…

Ở Nam Bộ, Tổng hội Sinh viên Nam Bộ và các tổ chức học sinh, sinh viên lãnh đạo, chỉ đạo phong trào của học sinh, sinh viên miền Nam phản đối việc bắt lính và can thiệp của Mỹ, đòi tự do dân chủ, cổ vũ tinh thần yêu nước. Biểu dương những tấm gương tiêu biểu chống xâm lược như: Nguyễn Thái Bình, Quách Thị Trang,…

Với sự kiện lịch sử của Trần Văn Ơn đã ảnh hưởng nhiều đến tầng lớp Học sinh Sinh viên. Dựa trên cơ sở đó, Đoàn Thanh niên Việt Nam đã ra đời vào tháng 2 năm 1950, với mục đích noi gương tinh thần đấu tranh bất khuất của thầy Trần Văn Ơn và để tri ân các em học sinh trong buổi đầu dựng nước và giữ nước.

Hội nghị ở Việt Bắc đã lấy ngày 9 tháng Giêng hàng năm là ngày truyền thống của Học sinh Sinh viên. Thêm vào đó, vào ngày 22-23/11/1993, Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Sinh viên Việt Nam lần thứ V được tổ chức tại Hà Nội và đã ban hành quyết định ngày 9/1 là Ngày truyền thống của Hội Sinh viên Việt Nam.

Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, các thế hệ học sinh Việt Nam đã luôn kế thừa và phát huy những truyền thống vẻ vang của thế hệ cha anh đi trước. Đó là truyền thống yêu nước nồng nàn, trung thành với chế độ xã hội chủ nghĩa, trung thành với đảng, với nhân dân, tự hào về Tổ quốc và Bác Hồ kính yêu, quân đội anh hùng, đoàn kết, thống nhất.

4. Một số câu hỏi thường gặp về ngày 9/1

• Quốc hội nào quyết định ngày truyền thống 1/9 Việt Nam?

Ngày truyền thống học sinh – sinh viên Việt Nam được quyết định tại Đại hội đại biểu toàn quốc Liên đoàn Thanh niên Việt Nam lần thứ I tại Việt Bắc tháng 2/1950.

Sau đó, tháng 11 năm 1993, tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Sinh viên Việt Nam lần thứ V tổ chức tại Hà Nội, ngày 9/1 cũng được quyết định là Ngày truyền thống Hội Sinh viên Việt Nam.

• Nêu những hoạt động tương ứng với ngày tựu trường của truyền thống học sinh Việt Nam? 

Hội Sinh viên Việt Nam hàng năm tổ chức các phong trào sinh viên và tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày truyền thống Sinh viên Việt Nam.

Một số phong trào, chương trình ý nghĩa như: “Học tập rèn luyện hôm nay vì sự nghiệp ngày mai”, “Đời sống học sinh, chăm lo quyền và nghĩa vụ học sinh”, “Hoạt động văn hóa thể thao và công tác xã hội”. Đây là một bước tiến mới trong sự phát triển không ngừng nâng cao chất lượng sinh viên Việt Nam.

XEM THÊM:

• Ngày Quốc tế Yoga (IDY) 2023 là ngày nào? Nguồn gốc, ý nghĩa?
• 17/5 là ngày gì? IDAHO là gì?

Bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn về ngày truyền thống Học sinh Sinh viên 9/1: Lịch sử, ý nghĩa. Ngoài ra, bài viết cũng mang đến cho bạn tiểu sử về người thầy Trần Văn Ơn có công như thế nào trong sự nghiệp bảo vệ đất nước. Mong rằng với những thông tin trên đã giúp ích cho bạn trong việc tìm hiểu về các ngày lễ, ngày kỷ niệm của đất nước Việt Nam.