Các họ ở Việt Nam là gì? Việt Nam có bao nhiêu họ?

Như chúng ta đều đã biết, Việt Nam là một quốc gia đa sắc tộc khi có đến 54 dân tộc anh em đang cùng chung sống trên dải đất hình chữ S. Với số lượng các dân tộc đông đảo như vậy nên các họ ở Việt Nam cũng vô cùng đa dạng. Vậy đã có bao giờ bạn tự hỏi nước ta có tất cả bao nhiêu họ chưa? Nếu chưa tìm thấy câu trả lời thì hãy đọc bài viết này của Vua Nệm nhé. Chúng tôi sẽ tổng hợp cho bạn danh sách chi tiết và đầy đủ về các họ ở Việt Nam.

1.Họ là gì? Người Việt Nam có họ từ bao giờ?

Trước khi tìm hiểu về các họ ở Việt Nam, chúng ta cần biết họ là gì và người Việt có họ từ bao giờ? Sau đây là các tư liệu về họ của người Việt mà chúng tôi tìm hiểu được, mời mọi người cùng tham khảo nhé. 

1.1. Họ là gì? 

Trong tên gọi đầy đủ của mỗi người đều sẽ bao gồm hai phần Tên và Họ. Tùy theo đất nước, dân tộc hoặc khu vực sinh sống mà cách đặt họ của mỗi người sẽ khác nhau. Tuy nhiên, họ chính là phần cấu trúc gắn liền với tên của chúng ta và không thể không có. Thông thường tên họ của mỗi người sẽ theo cấu trúc: Họ + Tên Đệm + Tên.

Có thể thấy rằng họ rất quan trọng. Nếu không có họ, thông tin của một người sẽ không đủ giá trị pháp lý để thực hiện các quyền công dân. Mỗi người sẽ có một họ duy nhất. Và tại Việt Nam hiện nay, mọi người đa số đều theo họ cha, theo chế độ phụ hệ. 

1.2. Người Việt có họ từ bao giờ?

Họ của người Việt bắt nguồn từ đâu? Các họ ở Việt Nam hình thành từ bao giờ? Đây thực sự là những vấn đề khá quan trọng và được không ít người quan tâm. Theo một số chuyên gia, họ có thể xuất hiện vào năm 2582 TCN, khu vua Phục Hy của Trung Quốc quy định tất cả người dân đều phải có đầy đủ tên họ. Từ đó, họ đã ra đời. Người Việt do ảnh hưởng văn hóa của người Hoa nhiều nên cũng có những họ giống với họ của người Trung Quốc. 

Ở Việt Nam, một số ý kiến cho rằng họ xuất hiện từ đời Vua Hùng. Tuy nhiên, cũng có một số quan điểm cho rằng thời kỳ này Việt Nam vẫn còn tồn tại chế độ mẫu hệ, do đó mọi người chưa có họ. Bởi ngay cả họ của Vua Hùng cũng chưa rõ ràng. 

Việc xuất hiện của họ trong cộng đồng người Việt được nhận định rõ nhất là vào thời kỳ đầu TCN, khi xuất hiện ngày càng nhiều các cuộc hôn nhân dị tộc Việt – Hán. Với ý đồ đồng hóa, người Hán muốn người Việt theo chế độ phụ hệ, do đó tất yếu sẽ kéo theo việc con cháu được đặt theo họ của người Hán. Vậy nên có thể đây là lúc các họ tại Việt Nam xuất hiện một cách chính thức. 

2. Việt Nam có rất cả bao nhiêu họ?

Trước khi đi sâu vào tìm hiểu các họ ở Việt Nam, chúng ta sẽ tìm hiểu xem hiện nước ta có bao nhiêu họ. Theo sự phát triển của từng thời kỳ lịch sử, số lượng các họ ở Việt Nam cũng có sự thay đổi nhất định. Theo thống kê trong cuốn “Họ và tên người Việt Nam”, hiện nay nước ta có tất cả khoảng 1023 họ. Trong đó, họ của người Kinh chiếm phần đông nhất với khoảng 300 họ. Số còn lại thuộc về họ của các dân tộc thiểu số và họ có nguồn gốc từ người Trung quốc xa xưa. 

Vì nước ta nằm giáp với Trung Quốc, lại từng chịu nhiều năm đô hộ thế nên văn hóa của người Việt cũng phần nào bị ảnh hưởng. Do đó, một số họ của người Việt sẽ giống với họ của người Hoa. Và đa số các dòng họ lớn đều gắn liền với một triều đại trong lịch sử hoặc đánh dấu một cột mốc quan trọng trong sự phát triển của đất nước. 

3. Điểm danh các họ phổ biến ở nước ta

Mặc dù trên lãnh thổ nước ta có rất nhiều họ nhưng không phải họ nào ở Việt Nam cũng phổ biến. Đến thời điểm hiện tại, có 14 họ phổ biến tại Việt Nam. Cụ thể: 

• Nguyễn: 38,4%
• Trần: 12,1%
• Lê: 9,5%
• Phạm: 7%
• Hoàng/Huỳnh: 5,1%
• Phan: 4,5%
• Vũ/Võ: 3,9%
• Đặng: 2,1%
• Bùi: 2%
• Đỗ: 1,4%
• Hồ: 1,3%
• Ngô: 1,3%
• Dương: 1%
• Lý: 0.5%

Với 38,4%, dòng họ Nguyễn đang chiếm tỷ lệ cao nhất trong tổng dân số nước ta. Đây cũng là một trong 3 dòng họ lớn tại Việt Nam. Trên thực tế, việc họ Nguyễn chiếm phần đông không phải là điều gì quá khó hiểu. Bởi vì như các bạn đã biết, nhà Nguyễn chính là triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam. Không chỉ phổ biến tại nước ta, họ Nguyễn cũng nằm trong danh sách các họ gốc châu Á xuất hiện rộng rãi ở các nước như Úc, Hoa Kỳ,… 

Tương tự như họ Nguyễn các họ như Trần, Lý, Lê,… cũng là các dòng họ gắn liền với tôn thất qua các triều đại Việt. Cụ thể là các triều như Lý, Trần, Tiền Lê, Hậu Lê,… 

4. Các họ ở Việt Nam hiếm gặp

Theo thống kê, có khoảng 90% người Việt thường mang các họ như Nguyễn, Trần, Lê,… Như vậy, 10% còn lại chính là những họ được xếp vào hạng hiếm gặp của nước ta. Các họ thuộc hàng hiếm này phải kể đến như: Nông, Thạch, Vi, Khâu,… Phần lớn các họ này đều có nguồn gốc từ Trung Quốc. Do vậy, khi bắt gặp những người bạn họ hiếm này họ thường là người gốc Hoa hoặc có xuất thân từ các khu vực miền núi. 

>>>Xem thêm: Cách xưng hô trong gia đình và thứ bậc, vai vế trong các gia đình Việt

5. Sự phân bố của các họ tại Việt Nam

Với sự đa dạng của các dân tộc, tại Việt Nam các họ thường phân bố như sau: 

• Họ của người Kinh và người Việt gốc Hoa thường được Hán hóa mạnh mẽ từ đầu Công nguyên, đặc biệt là trong thời kỳ Bắc thuộc lần hai trở đi. Và các họ này phân bố trên cả nước. 
• Họ của các dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ như Tày, Thái,… thường có nguồn gốc từ tín ngưỡng tô-tem của xã hội thị tộc nguyên thủy nhưng theo phụ hệ. Một số họ cũng Hán hóa do các sắc tộc di cư từ miền Nam Trung Quốc đến. 
• Họ của người dân tộc thiểu số như Ê Đê,… phân bố khu vực Tây Nguyên. 
• Họ của người Chăm thường ở khu vực Nam Trung Bộ và Nam Bộ. 
• Họ của người Khmer phần lớn xuất hiện tại Nam Bộ. 

>>>Kiến thức hay: Văn hóa Việt Nam: Nền văn hóa đa sắc màu

6. Tìm hiểu về dòng họ lâu đời nhất tại Việt Nam

Trong các họ ở Việt Nam, nhắc đến dòng họ lâu đời nhất phải kể đến họ Ma. Tính đến nay, họ Ma đã trải qua 79 đời. Người họ Ma thường là người dân tộc Tày và sinh sống chủ yếu tại vùng núi của tỉnh Phú Thọ. 

Không chỉ là dòng họ lâu đời nhất, họ Ma còn là dòng họ duy nhất còn lưu giữ trọn vẹn Ngọc Phả. Đây là minh chứng cho việc cụ tổ của họ Ma được sinh ra từ đời Vua Hùng thứ 18. Mặc dù đã lui về ở ẩn khi cụ tổ Ma Khê thành danh, nhưng đến đời thứ 43, cụ Ma Xuân Trường lại được ghi công vào sử sách của nước nhà. Từ đó, danh tiếng họ Ma lại lần nữa vang xa. 

Ngày nay, theo một số quan niệm cho rằng Ma là xui xẻo nên có không ít người tự ý đổi từ họ Ma thành Mai. Tuy nhiên, trong Ngọc Phả của dòng họ Ma vẫn ghi lại đầy đủ lịch sử của dòng họ này. Đây chính là niềm tự hào và vinh dự của rất nhiều người thuộc họ Ma. 

Như vậy là chúng ta vừa tìm hiểu về các họ ở Việt Nam. Qua bài viết có thể thấy rằng số lượng họ của người Việt vô cùng đồ sộ. Và mỗi một họ lại có những nguồn gốc, truyền thống và niềm tự hào riêng. Và dù mang họ gì đi nữa, là một người con đất Việt bạn vẫn hãy tự hào về dòng máu lạc hồng đang chảy trong huyết quản của mỗi chúng ta nhé!

>>>Đọc thêm: Tìm hiểu về ý nghĩa tên của bạn là gì?